TIÊU CHUẨN NHÀ NƯỚC

TCVN 3939 - 84

KIM LOẠI - PHƯƠNG PHÁP THỬ UỐN VA ĐẬP Ở NHIỆT ĐỘ THẤP

Metals - Method for testing the impact strength at low temperature

Tiêu chuẩn này quy định phương pháp thử uốn va đập của kim loại đối với những mẫu có mặt cắt hình vuông, mỗi cạnh 10 mm và chiều dài 50 mm ở nhiệt độ thấp đến âm 120^oC.

1. THUẬT NGỮ, ĐỊNH NGHĨA VÀ KÝ HIỆU

1.1. Các thuật ngữ, định nghĩa và ký hiệu dùng trong tiêu chuẩn này phải phù hợp với điều 1 của TCVN 312 - 84

1.2. Nhiệt độ thử t°C - nhiệt độ của mẫu thử tại thời điểm mẫu bị phá hủy.

1.3. Để ký hiệu công va đập và độ dai va đập khi thử mẫu nhiệt độ thấp, thường ghi các chữ số chỉ nhiệt độ thử ở phía trước sau các thành phần chữ cái.

Ví dụ:

KCU ^-40                                                  150/5/5

KCV^-60                                                   150/5/7,5

2. BẢN CHẤT CỦA PHƯƠNG PHÁP

Thử phá hủy mẫu ở nhiệt độ thấp được thực hiện bằng nhiều lần va đập của búa kiểu con lắc trên mẫu có cắt rãnh hình chữ … hay chữ V. Mẫu được đặt nằm về phía đối diện với chiều tác dụng lực của búa kiểu con lắc và cách đều hai gối tỳ hai đầu của mẫu.

Trong kết quả thử cần phải xác định công toàn phần dùng tiêu hao vào việc phá hủy mẫu và xác định độ dai va đập.

3. MẪU THỬ

Hình dạng, kích thước và sai lệch cho phép cần phải phù hợp yêu cầu trong điều 3 của TCVN 312-84.

4. THIẾT BỊ THỬ

Máy búa đập kiểu con lắc để thử uốn va đập phải phù hợp yêu cầu trong TCVN 312-84.

5. TIẾN HÀNH THỬ

5.1. Để làm lạnh mẫu thường dùng một số các hỗn hợp ví như:

- Axit cacbonic cứng (dạng băng khô) với rượu etylic hoặc chất lỏng không độc hại, không đóng băng ở nhiệt độ đến 75^oC;

- Hợp chất nitơ lỏng với các chất lỏng không độc hại, không đóng băng ở nhiệt độ đến âm 120^oC

- Nitơ lỏng ở nhiệt độ âm 120^o C.

Cho phép làm lạnh mẫu bằng các phương pháp khác, ví dụ trong buồng lạnh của các máy làm lạnh có khí nén tuần hoàn.

Quá trình làm lạnh mẫu phải được tiến hành trong điều kiện bảo đảm an toàn lao động và kỹ thuật an toàn.

5.2. Nhiệt độ của môi trường bao quanh mẫu phải được đo bằng thiết bị đo nhiệt có sai số không quá ± 0,5^o c.

5.3. Mẫu phải được đặt vào trong bình chứa các hợp chất làm lạnh có thể tích đủ để nhanh chóng làm lạnh hoàn toàn mẫu đến nhiệt độ cần thiết.

Sau khi đã làm lạnh mẫu đến nhiệt độ thử (tính đến nhiệt độ quá lạnh cần thiết) mẫu phải được giữ trong môi trường làm lạnh không ít hơn 15 phút.

5.4. Để đảm bảo nhiệt độ định trước của mẫu trong khi thử, trước khi đặt các mẫu lên máy búa cần phải làm lạnh chúng quá nhiệt độ cần thiết. Mức độ làm lạnh quá nhiệt độ cần thiết phải là:

2 - 3^o C nếu nhiệt độ thử đến âm 40^oC.

3 - 4^o C nếu nhiệt độ thử đến âm 60^o C.

4 - 6^o C nếu nhiệt độ thử đến âm 120^o C.

5.5. Thời gian kể từ khi lấy mẫu ở môi trường làm lạnh ra và đặt lên máy búa cho đến khi thực hiện va đập không được lâu quá 5 phút.

5.6. Các dụng cụ dùng để lấy mẫu từ môi trường làm lạnh ra cần phải được làm lạnh cùng lúc với mẫu. Sau khi lấy mẫu từ các hợp chất làm lạnh ra cần phải làm sạch mẫu trước khi đưa  lên máy để thử.

6. XỬ LÝ KẾT QUẢ

Xử lý kết quả cần phải thực hiện theo yêu cầu TCVN 312-84

7. BIÊN BẢN THỬ

7.1. Biên bản ghi kết quả thử phải trình bày theo mẫu quy định trong TCVN 312-84. Trong đó cần phải ghi rõ nhiệt độ thử của từng mẫu.

7.2. Dạng phá hủy của mẫu chỉ ghi vào biên bản thử khi có yêu cầu cần thi