KẾ HOẠCH

TRIỂN KHAI THỰC HIỆN QUYẾT ĐỊNH 687/QĐ-TTG NGÀY 07/6/2022 CỦA THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ VỀ VIỆC PHÊ DUYỆT PHÁT TRIỂN KINH TẾ TUẦN HOÀN Ở VIỆT NAM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG GIAI ĐOẠN 2022 - 2025, TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2030

Căn cứ Quyết định 687/QĐ-TTg ngày 07/6/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam;

Theo đề nghị của Sở Kế hoạch và Đầu tư tại công văn số 2602/SKHĐT-TH ngày 09/9/2022 về việc tham mưu triển khai thực hiện Quyết định 687/QĐ-TTg ngày 07/6/2022 của Thủ tướng Chính phủ và ý kiến thống nhất của các Thành viên Ủy ban nhân dân tỉnh,

Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định 687/QĐ-TTg ngày 07/6/2022 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn tỉnh Bình Dương, cụ thể như sau:

I. BỐI CẢNH

Phát triển kinh tế tuần hoàn trở thành xu hướng của các quốc gia, nhất là khi nguồn tài nguyên trên thế giới ngày càng cạn kiệt. Việt Nam tuy đạt được những thành quả về phát triển bền vững nhưng cũng phải đối mặt với lượng chất thải phát sinh ngày càng lớn, nguyên liệu thô, nguyên liệu hóa thạch cạn kiệt. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh có công nghệ còn lạc hậu, lỗi thời, quy mô sản xuất nhỏ lẻ và thiếu nguồn lực đầu tư cho tái chế. Vì thế, lựa chọn nền kinh tế tuần hoàn là một tất yếu để thực hiện mục tiêu sản xuất và tiêu dùng bền vững, góp phần tránh lệ thuộc vào nền kinh tế bên ngoài, nhất là nguyên vật liệu sản xuất.

Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã đưa ra định nghĩa “Kinh tế tuần hoàn là mô hình kinh tế trong đó các hoạt động thiết kế, sản xuất, tiêu dùng và dịch vụ nhằm giảm khai thác nguyên liệu, vật liệu, kéo dài vòng đời sản phẩm, hạn chế chất thải phát sinh và giảm thiểu tác động xấu đến môi trường”. Đồng thời, Luật cũng xác định nhiệm vụ của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện lồng ghép kinh tế tuần hoàn ngay từ giai đoạn xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, đề án phát triển; quản lý, tái sử dụng, tái chế chất thải.

II. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế tuần hoàn; khẳng định đây là hướng phát triển kinh tế trong tương lai của tỉnh. Các nhiệm vụ, giải pháp được triển khai đồng bộ, tập trung vào các hành động có tính đột phá; bổ sung, đồng thời lồng ghép các nội dung về kinh tế tuần hoàn trong quá trình xây dựng và thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

2. Các doanh nghiệp đóng vai trò động lực trung tâm. Nhà nước đóng vai trò kiến tạo bằng pháp luật, chính sách ưu đãi, hướng dẫn, ngoài ra có cả vai trò của các tổ chức khoa học và công nghệ, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp và các tổ chức, cá nhân trong nền kinh tế tuần hoàn.

3. Lựa chọn nhóm doanh nghiệp, các ngành, lĩnh vực, sản phẩm ưu tiên chuyển đổi và phát triển với các tiêu chí rõ ràng để tập trung hỗ trợ hiệu quả, tránh tràn lan. Các chương trình hỗ trợ, phát triển nhắm tới kết quả đầu ra, đảm bảo tính hệ thống với các bước đi phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội.

4. Cần gắn liền thực hiện kinh tế tuần hoàn với phát triển công nghệ, kinh tế số, kinh tế chia sẻ và cách mạng công nghiệp 4.0. Đổi mới công nghệ là cốt lõi, là yếu tố quan trọng quyết định thành công khi áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn. Tiếp thu sáng tạo và từng bước làm chủ công nghệ; ưu tiên sử dụng công nghệ hiện đại, công nghệ sạch và thân thiện với môi trường trong các ngành sản xuất.

5. Mô hình kinh tế tuần hoàn được xây dựng dựa trên các tiêu chí: (i) Giảm khai thác, sử dụng tài nguyên không tái tạo, tài nguyên nước; tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên, nguyên liệu thô, vật liệu, tiết kiệm năng lượng; (ii) Kéo dài thời gian sử dụng vật liệu, thiết bị, sản phẩm, hàng hóa, các linh kiện, cấu kiện và (iii) Hạn chế chất thải phát sinh và giảm thiểu tác động xấu đến môi trường bao gồm: giảm chất thải rắn, nước thải, khí thải; giảm sử dụng hóa chất độc hại; tái chế chất thải, thu hồi năng lượng; giảm sản phẩm sử dụng một lần; mua sắm xanh.

III. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung

Thúc đẩy quản lý, khai thác và sử dụng hiệu quả, bền vững tài nguyên, nhiên liệu, năng lượng, nguyên vật liệu, khuyến khích phát triển các nguồn tài nguyên, nhiên liệu, năng lượng, nguyên vật liệu và sản phẩm thân thiện môi trường, có thể tái tạo, tái sử dụng và tái chế; đề xuất chính sách cụ thể, đồng bộ nhằm thúc đẩy phát triển hiệu quả kinh tế tuần hoàn trên địa bàn tỉnh, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh theo hướng hiện đại và bền vững.

2. Mục tiêu cụ thể

- Nâng cao nhận thức, trình độ các bên liên quan trong việc triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn, hình thành ý thức của người dân về sử dụng sản phẩm tái chế hoặc thân thiện môi trường;

- Xác định các ngành, lĩnh vực ưu tiên và phương thức tiếp cận để xây dựng mô hình và lộ trình thực hiện kinh tế tuần hoàn trên địa bàn tỉnh;

- Xây dựng các tiêu chuẩn, chỉ tiêu đánh giá để phát triển kinh tế tuần hoàn;

- Triển khai các hoạt động nhằm hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn.

IV. NHIỆM VỤ GIẢI PHÁP

1. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về kinh tế tuần hoàn

a) Sở Thông tin và Truyền thông chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố xây dựng và triển khai thực hiện các chương trình truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng về kinh tế tuần hoàn và lợi ích từ kinh tế tuần hoàn, hình thành ý thức của người dân về giảm thiểu, phân loại, tái sử dụng, tái chế chất thải, rác thải.

b) Sở Tài nguyên và môi trường chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện:

- Nghiên cứu xây dựng kế hoạch triển khai nhân rộng áp dụng mô hình giảm thiểu, thu gom, phân loại chất thải, rác thải từ hộ gia đình, mô hình kinh doanh bền vững; huy động sự tham gia của người dân trong thu gom, phân loại rác thải;

- Mở các chuyên trang, chuyên mục về giảm thiểu, phân loại, thu gom và tái chế chất thải, rác thải; quảng bá các sản phẩm được gắn nhãn xanh, nhân sinh thái;

- Tuyên truyền, kêu gọi các tổ chức, cá nhân tăng cường tái chế, tái sử dụng chất thải, rác thải, thúc đẩy xây dựng nền kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh.

2. Hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tuần hoàn

a) Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện:

- Nghiên cứu tham mưu UBND tỉnh ban hành cơ chế chính sách khuyến khích doanh nghiệp và người dân sử dụng hiệu quả các loại tài nguyên và bảo vệ môi trường;

- Nghiên cứu triển khai chương trình xử lý rác thải sinh hoạt, tiến tới triển khai các hoạt động áp dụng mô hình 3R[1] trong hoạt động sản xuất, dịch vụ và sinh hoạt thường ngày để giảm thiểu, hạn chế rác thải, làm cơ sở cho phát triển kinh tế tuần hoàn trên địa bàn tỉnh;

- Đẩy mạnh triển khai thực hiện kế hoạch 6613/KH-UBND ngày 22/12/2021 của UBND tỉnh về tăng cường công tác quản lý chất thải nhựa trên địa bàn tỉnh Bình Dương giai đoạn 2021 - 2026; trong đó, tập trung xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn với định hướng giảm sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni lông khó phân hủy; tăng cường tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải nhựa...

b) Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện:

- Nghiên cứu, lồng ghép mô hình kinh tế tuần hoàn vào các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh phù hợp với tình hình và định hướng phát triển của địa phương;

- Rà soát, nghiên cứu xây dựng và bổ sung các chương trình, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn phù hợp với nhu cầu và định hướng ưu tiên phát triển.

3. Nâng cao năng lực phát triển kinh tế tuần hoàn

Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện:

- Xây dựng và triển khai các chương trình đào tạo, tập huấn chuyên sâu về kinh tế tuần hoàn cho các bên có liên quan, đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp, cán bộ, công chức, viên chức của đơn vị và các viện nghiên cứu, trường đại học;

- Tổ chức diễn đàn kết nối, hợp tác, chia sẻ cho doanh nghiệp phát triển các mô hình kinh doanh sáng tạo trong nền kinh tế tuần hoàn nhằm phổ biến những mô hình/thông lệ tốt về kinh tế tuần hoàn và các bài học kinh nghiệm, các giải pháp hữu hiệu được thử nghiệm trong khu vực và quốc tế, kết hợp trưng bày, triển lãm sản phẩm công nghệ mới của doanh nghiệp.

4. Hỗ trợ, kết nối doanh nghiệp trong phát triển kinh tế tuần hoàn

a) Sở Khoa học và Công nghệ chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện:

- Hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế tuần hoàn thông qua các Chương trình nâng cao năng suất chất lượng;

- Hỗ trợ đào tạo, tư vấn hoàn thiện chiến lược, thiết kế mô hình, phương án kinh doanh áp dụng kinh tế tuần hoàn, tư vấn tìm kiếm, đánh giá giải pháp công nghệ để nâng cao hiệu quả kinh doanh bền vững;

- Thúc đẩy các hoạt động R&D, nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ, vật liệu mới, công nghệ đột phá cho kinh tế tuần hoàn, số hóa các luồng vật liệu và kết nối các giải pháp tuần hoàn trong bối cảnh CMCN 4.0;

- Hỗ trợ triển khai thí điểm các sản phẩm, dịch vụ mới về kinh tế tuần hoàn, thử nghiệm các giải pháp sáng tạo, thông minh về kinh tế tuần hoàn trong Thành phố Mới Bình Dương;

- Tổ chức chương trình hỗ trợ, ươm tạo các dự án đổi mới sáng tạo nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn. Hỗ trợ triển khai các dự án hợp tác khảo sát, phát triển, thử nghiệm sản phẩm, chuyển giao công nghệ về kinh tế tuần hoàn, đặc biệt trong các ngành công nghiệp trọng điểm của tỉnh.

b) Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện:

- Khuyến khích thành lập các tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, liên minh tái chế, các mô hình liên kết vùng, liên kết đô thị với nông thôn và các mô hình liên kết khác theo quy định của pháp luật để thực hiện các hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh, dịch vụ đạt được một hoặc nhiều mục tiêu của kinh tế tuần hoàn.

c) Sở Công Thương chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện:

- Hỗ trợ các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu, quảng bá sản phẩm thân thiện môi trường, sản phẩm hữu cơ, sản phẩm được dán nhãn sinh thái, sản phẩm, dịch vụ kinh doanh bền vững tại các hội chợ, triển lãm đa ngành và chuyên ngành, trên cơ sở ứng dụng nền tảng số, kinh tế chia sẻ;

- Thúc đẩy phát triển thị trường nguyên liệu, vật liệu thứ cấp để áp dụng kinh tế tuần hoàn, thị trường về sản phẩm và công nghệ môi trường, sản phẩm và công nghệ tái chế và công nghệ các-bon thấp; tạo điều kiện thuận lợi đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ cộng sinh.

5. Nghiên cứu, triển khai kinh tế tuần hoàn trong một số ngành, lĩnh vực

a) Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện:

- Đẩy mạnh kinh tế nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái và nông nghiệp bền vững... trong trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản. Tăng cường ứng dụng công nghệ cao trong phát triển nông nghiệp; nghiên cứu mô hình khu nông nghiệp tuần hoàn.

b) Ban Quản lý các khu công nghiệp chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện:

- Nghiên cứu tham mưu UBND tỉnh chuyển đổi các khu công nghiệp theo hướng khu công nghiệp sinh thái, nghiên cứu và triển khai các mô hình cộng sinh công nghiệp trong các ngành, khu vực có điều kiện, tiềm năng phát triển; tiến tới phổ biến, nhân rộng và hình thành khu công nghiệp phát triển bền vững.

- Khuyến khích và ưu tiên đầu tư thực hiện kinh tế tuần hoàn đối với các ngành, lĩnh vực như nhựa, giấy, dệt may, thép, hóa chất, xi măng, thạch cao, điện tử, chế biến thực phẩm...; thu hồi, xử lý, tái sử dụng chất thải, nước thải, năng lượng trong sinh hoạt đô thị, nông thôn, công nghiệp.

c) Sở Công thương chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện đề xuất quy hoạch, chính sách: chuyển đổi các cụm công nghiệp theo hướng thân thiện với môi trường, phát triển làng nghề sinh thái và bền vững; thúc đẩy sản xuất sạch hơn, sản xuất các sản phẩm thân thiện môi trường; kết nối sản xuất và tiêu dùng bền vững; phát triển mạng lưới liên kết bền vững giữa sản xuất tiểu thủ công nghiệp và sản xuất công nghiệp.

d) Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện:

- Tuyên truyền, khuyến khích các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch trên địa bàn tỉnh quan tâm hướng đến phát triển bền vững; Bảo vệ môi trường, khuyến khích các cơ sở lưu trú du lịch thực hành những quy tắc thân thiện với môi trường, áp dụng nhãn sinh thái Bông sen xanh trong việc kinh doanh... sử dụng những sản phẩm thân thiện với môi trường, giảm bớt việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên, giảm chất thải và khí thải CO₂ tuyên truyền nâng cao ý thức của khách du lịch.

- Hỗ trợ du lịch tuần hoàn kết nối với doanh nghiệp cung cấp dịch vụ đang áp dụng các giải pháp xanh cho sản xuất. Triển khai thí điểm tour kinh tế tuần hoàn du lịch nông nghiệp nông thôn.

6. Tăng cường hợp tác quốc tế trong kinh tế tuần hoàn

Sở Ngoại vụ chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện:

- Tăng cường giao lưu, hợp tác quốc tế trong việc huy động nguồn lực hỗ trợ kỹ thuật, đầu tư kiểm soát chất thải, rác thải; tiếp nhận các mô hình quản lý, công nghệ sản xuất các sản phẩm thay thế, tái chế chất thải, rác thải và chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh phù hợp với điều kiện thực tiễn của tỉnh;

- Trao đổi kinh nghiệm và hợp tác trong nghiên cứu, phát triển các mô hình, chia sẻ thông tin, dữ liệu với các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực, trên thế giới về kinh tế tuần hoàn và các mô hình kinh doanh bền vững.

7. Tăng cường quản lý, khai thác và sử dụng bền vững

Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện:

- Triển khai, hướng dẫn kỹ thuật và áp dụng các phương pháp, công nghệ kỹ thuật, thực hành môi trường nhằm khai thác hợp lý và giảm tổn thất tài nguyên trong các ngành, lĩnh vực;

- Xây dựng, áp dụng và phổ biến các mô hình thu hồi, tái sử dụng và tái chế chất thải, các mô hình quản lý tổng hợp khai thác, chế biến và chế tạo, sản xuất và sử dụng bền vững tài nguyên, nhiên liệu, nguyên vật liệu và năng lượng tái tạo cho các ngành, lĩnh vực;

- Xử lý nghiêm các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, các hành vi gây ô nhiễm môi trường, kiểm soát chặt chẽ các nguồn xả thải, nhất là nước thải và rác thải làng nghề, rác thải sinh hoạt nông thôn và việc nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất;

- Nghiên cứu các biện pháp xử phạt nhà sản xuất, nhập khẩu theo nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”;

- Nghiên cứu tham mưu UBND tỉnh các cơ chế, chính sách cụ thể để huy động các nguồn tài chính, đặc biệt là nguồn tài chính từ khu vực tư nhân để phát triển kinh tế tuần hoàn. Huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn hỗ trợ của quốc tế cho phát triển kinh tế tuần hoàn.

V. KINH PHÍ

Kinh phí thực hiện Kế hoạch được bố trí từ nguồn ngân sách nhà nước theo phân cấp; ngân sách từ các bộ ngành trung ương thuộc lĩnh vực bảo vệ môi trường, khoa học và công nghệ; nguồn đóng góp của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; nguồn xã hội hóa và các nguồn thu hợp pháp khác theo quy định của pháp luật hiện hành.

Khuyến khích đa dạng hóa và xã hội hóa, tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế tham gia, phối hợp thực hiện nhiệm vụ, giải pháp của Kế hoạch.

Hằng năm, căn cứ vào dự toán do các Sở, ban, ngành và các đơn vị có liên quan, khả năng cân đối ngân sách, Sở Tài chính tham mưu UBND tỉnh bố trí kinh phí để thực hiện Kế hoạch theo quy định của pháp luật.

VI. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Kế hoạch phát triển kinh tế tuần hoàn giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 phải được tổ chức quán triệt sâu rộng trong chính quyền các cấp, đồng thời phải chú ý tuyên truyền tới nhân dân, vận động các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia để thực hiện tốt nhiệm vụ đề ra.

2. Tổ chức thực hiện chỉ đạo điều hành theo kế hoạch đã đề ra, trong đó nâng cao năng lực và cải tiến phương pháp thực hiện. Lựa chọn những vấn đề cấp bách, thiết thực có tác động lớn đến sự phát triển nền kinh tế giai đoạn 2022 - 2025 của ngành và địa phương để ưu tiên chỉ đạo thực hiện.

3. Trong quá trình xây dựng kế hoạch triển khai của đơn vị mình, các Sở, ban, ngành và địa phương phải bám sát quan điểm, mục tiêu, định hướng phát triển để cụ thể hóa thành các chương trình, dự án để triển khai thực hiện.

4. Thường xuyên theo dõi, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, tập trung giải quyết những vấn đề phát sinh trong quá trình phát triển kinh tế tuần hoàn giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 phấn đấu hoàn thành các mục tiêu đề ra. Hằng năm tiến hành đánh giá kết quả thực hiện và xây dựng báo cáo sơ kết năm gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư trước ngày 01 tháng 12 để rà soát, tổng hợp báo cáo UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo thực hiện./.