KẾ HOẠCH

PHÒNG, CHỐNG BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ Ở ĐỘNG VẬT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM

I. Căn cứ xây dựng Kế hoạch

Căn cứ Luật Thú y ban hành ngày 19 tháng 6 năm 2015;

Căn cứ Luật Chăn nuôi ban hành ngày 19 tháng 11 năm 2018;

Căn cứ Nghị định số 35/2016/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật thú y; Nghị định số 46/2022/NĐ-CP ngày 13 tháng 7 năm 2022 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 13/2020/NĐ-CP ngày 21 tháng 01 năm 2020 của Chính phủ hướng dẫn chi tiết Luật Chăn nuôi;

Căn cứ Thông tư liên tịch số 16/2013/TTLT-BYT-BNN&PTNT ngày 27 tháng 5 năm 2013 về hướng dẫn phối hợp phòng chống bệnh truyền lây từ động vật sang người;

Căn cứ các văn bản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Thông tư 07/2016/TT-BNNPTNT ngày 31 tháng 5 năm 2016 quy định về phòng, chống dịch bệnh động vật trên cạn; số 25/2016/TT-BNNPTNT ngày 30 tháng 6 năm 2016 về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật trên cạn; số 35/2018/TT-BNNPTNT ngày 25 tháng 12 năm 2018 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 25/2016/TT-BNNPTNT; Văn bản hợp nhất số 07/VBHN-BNNPTNT ngày 04 tháng 10 năm 2022 về hợp nhất các Thông tư quy định về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật trên cạn;

Căn cứ Công điện số 680/CĐ-TTg ngày 01 tháng 8 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác phòng, chống bệnh Đậu mùa khỉ;

Thực hiện Công văn số 6637/BNN-TY ngày 04 tháng 10 năm 2022 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông về chủ động phòng ngừa lây nhiễm bệnh Đậu mùa khỉ ở động vật;

Theo đề nghị của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Công văn số 3567/SNN-KH ngày 21 tháng 11 năm 2022 về việc đề nghị ban hành Kế hoạch Phòng, chống bệnh Đậu mùa khỉ ở động vật trên địa bàn tỉnh Kon Tum;

Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch phòng chống bệnh Đậu mùa khỉ ở động vật trên địa bàn tỉnh Kon Tum, như sau:

II. Mục đích, yêu cầu

1. Mục đích

- Triển khai thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về công tác phòng, chống bệnh Đậu mùa khỉ trên động vật.

- Chủ động giám sát, phát hiện, xử lý khi phát hiện bệnh Đậu mùa khỉ phát sinh ở động vật, không để dịch, bệnh phát sinh, lây lan trên địa bàn tỉnh.

- Kiểm soát chặt chẽ các hoạt động vận chuyển, buôn bán, tiêu thụ động vật, sản phẩm động vật, nhất là các loài vật nuôi mẫn cảm với bệnh Đậu mùa khỉ trên địa bàn và các cửa khẩu, đường mòn, lối mở khu vực biên giới; ngăn chặn nguy cơ xâm nhiễm bệnh Đậu mùa khỉ ở động vật.

2. Yêu cầu

- Triển khai, thực hiện có hiệu quả các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn, phòng chống bệnh Đậu mùa khỉ ở động vật; tăng cường công tác phối hợp chia sẻ thông tin về tình hình, dịch bệnh Đậu mùa khỉ xảy ra ở người, động vật giữa ngành Y tế, Thú y và các địa phương.

- Áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch động vật đảm bảo theo các quy định của pháp luật về thú y và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, của tỉnh đối với bệnh Đậu mùa khỉ ở động vật.

III. Khái quát dịch tễ bệnh Đậu mùa khỉ động vật

1. Bệnh Đậu mùa khỉ là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus thuộc giống Orthopoxvirus, họ Poxviridae gây ra (có 2 biến chủng Tây Phi và biến chủng lưu vực Công Gô). Vi rút này bắt nguồn từ động vật và có thể lây lan từ động vật sang người; có thể lây từ người sang người khi tiếp xúc trực tiếp với vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và qua tiếp xúc với các vật dụng bị ô nhiễm như chăn ga gối đệm. Bộ Y tế nhấn mạnh, Bệnh Đậu mùa khỉ là bệnh truyền nhiễm rất nguy hiểm có thể lây truyền giữa người với các loài động vật (linh trưởng, loài gặm nhấm nhỏ và chó nhà…).

2. Cơ chế truyền lây của bệnh Đậu mùa khỉ

- Bệnh Đậu mùa khỉ lây lan qua tiếp xúc trực tiếp và gián tiếp với người bị bệnh, động vật hoặc vật dụng bị nhiễm vi rút. Vi rút có thể xâm nhập vào cơ thể qua mắt, mũi, miệng, vết thương hở hoặc qua đường hô hấp.

- Vi rút bệnh Đậu mùa khỉ có thể lây lan từ động vật sang người qua vết cắn hoặc vết xước, người ăn phải thịt động vật bị nhiễm bệnh, qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết cơ thể hoặc vết tổn thương trên da và qua tiếp xúc gián tiếp với vật dụng bị nhiễm vi rút.

3. Động vật mẫn cảm với bệnh Đậu mùa khỉ

Các loài khỉ, vượn và các loài động vật bao gồm: chuột cống, chuột nhắt, sóc, cầy thảo nguyên, thỏ, chó và mèo có thể dễ bị nhiễm bệnh.

4. Các triệu chứng nhiễm bệnh ở vật nuôi

Một số biểu hiện đặc trưng ở động vật như: lờ đờ, biếng ăn, sốt, ho, đổ ghèn mắt hoặc đục mắt, sưng ở chi trước và chi sau do sưng hạch bạch huyết và nổi mụn bọc hoặc phồng rộp.

IV. Nội dung

1. Giải pháp về thông tin tuyên truyền

a) Nội dung thông tin, tuyên truyền

- Đặc điểm và tính chất nguy hiểm, cách nhận biết động vật mắc bệnh, nghi mắc bệnh Đậu mùa khỉ và biện pháp xử lý, phòng, chống dịch bệnh.

- Nguy cơ lây nhiễm bệnh Đậu mùa khỉ từ động vật sang con người và từ động vật sang động vật. Người mắc bệnh, nghi mắc bệnh Đậu mùa khỉ không tiếp xúc gần, ôm ấp, vuốt ve, ngủ chung với các vật nuôi mẫn cảm với bệnh Đậu mùa khỉ.

- Thông tin về các biện pháp phòng, chống bệnh Đậu mùa khỉ trên động vật để người dân biết, chủ động phòng, chống bệnh Đậu mùa khỉ trên động vật.

b) Phương thức thông tin, tuyên truyền

- Truyền thông qua các chương trình truyền hình, phát thanh địa phương; báo giấy, báo mạng, trang thông tin điện tử của các cơ quan, tổ chức có liên quan; nhắn tin trên mạng viễn thông; truyền thông trên các nền tảng công nghệ.

- Thông tin trên bảng tin công cộng tại nơi đông người, địa điểm sinh hoạt văn hóa, sinh hoạt cộng đồng của người dân; thông tin trên các bản tin, tài liệu không kinh doanh, các tài liệu tuyên truyền đặt tại tủ sách pháp luật của xã, phường, thị trấn, điểm bưu điện văn hóa xã…

- Tổ chức các hoạt động thông tin, tuyên truyền lưu động ở cơ sở; tuyên truyền, vận động thông qua các báo cáo viên, tuyên truyền viên cơ sở.

- Xây dựng, in ấn, phát miễn phí các tài liệu tuyên truyền (tờ rơi, pa nô, sách mỏng, sách sổ tay,...) về phòng, chống bệnh Đậu mùa khỉ trên động vật.

c) Thời điểm và tần suất tuyên truyền: Thông tin, tuyên truyền về các nội dung phòng chống bệnh Đậu mùa khỉ trên động vật phải được thực hiện thường xuyên, liên tục.

2. Giải pháp về kiểm soát vận chuyển

- Kiểm soát chặt chẽ các hoạt động buôn bán, vận chuyển các loài động vật, sản phẩm các loài động vật như chó, thỏ, khỉ, vượn, sóc... ra vào địa bàn tỉnh Kon Tum theo quy định của Luật Thú y, các văn bản hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật trên cạn.

- Kiểm soát, ngăn chặn, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp nhập lậu, vận chuyển, buôn bán động vật, sản phẩm động vật bất hợp pháp qua khu vực biên giới.

3. Giải pháp về xử lý môi trường chăn nuôi

- Kê khai, cập nhật, khai báo hoạt động chăn nuôi với chính quyền địa phương; đảm bảo khoảng cách an toàn trong chăn nuôi trang trại theo quy định tại Điều 55 và Điều 56 của Luật Chăn nuôi; Thông tư số 20/2019/TT-BNNPTNT ngày 22 tháng 11 năm 2019 và Thông tư số 23/2019/TT-BNNPTNT ngày 23 tháng 11 năm 2019 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

- Hướng dẫn người chăn nuôi tăng cường công tác vệ sinh chuồng trại, định kỳ sử dụng các hóa chất dùng trong thú y, đặc biệt sử dụng vôi bột để thực hiện khử trùng, tiêu độc môi trường… phòng chống bệnh Đậu mùa khỉ trên động vật.

4. Giải pháp giám sát bệnh

Thực hiện theo các quy định của pháp luật về thú y và các văn bản hướng dẫn về phòng, chống dịch bệnh động vật trên cạn.

a) Giám sát chủ động: phải được thực hiện thường xuyên, liên tục, đặc biệt đối với các loài động vật hoang dã (khỉ, vượn, sóc…), động vật mẫn cảm với bệnh Đậu mùa khỉ như: chó, thỏ, và các loài chuột...

- Cơ quan tham mưu, thực hiện nhiệm vụ thú y cấp huyện tổ chức hướng dẫn cán bộ thú y cấp xã và người chăn nuôi thường xuyên theo dõi, giám sát tình trạng sức khỏe của vật nuôi; nếu thấy vật nuôi có biểu hiện của bệnh Đậu mùa khỉ kịp thời báo cáo ngay cho chính quyền cơ sở và cơ quan thú y các cấp để tổ chức điều tra, xác minh và kịp thời tổ chức triển khai các biện pháp phòng chống dịch bệnh.

b) Giám sát bị động: Khi xuất hiện vật nuôi có biểu hiện mắc bệnh Đậu mùa khỉ, cơ quan tham mưu, thực hiện nhiệm vụ thú y cấp huyện phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức điều tra, xác minh và kịp thời tổ chức triển khai các biện pháp phòng chống dịch bệnh theo quy định và báo cáo về Ủy ban nhân dân cấp huyện và Cơ quan chuyên ngành thú y cấp tỉnh.

- Tăng cường giám sát khi phát hiện động vật hoang dã trong rừng bị chết, có các đặc điểm của bệnh Đậu mùa khỉ kịp thời kiểm tra, xác minh, lấy mẫu xét nghiệm và triển khai các biện pháp phòng chống theo quy định;

- Cơ quan chuyên ngành thú y cấp tỉnh phối hợp cơ quan tham mưu, thực hiện nhiệm vụ thú y cấp huyện, chính quyền cấp xã tổ chức điều tra, lấy mẫu của động vật mắc bệnh, nghi mắc bệnh để xét nghiệm xác định bệnh Đậu mùa khỉ và gửi mẫu đến các phòng xét nghiệm được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Cục Thú y chỉ định.

5. Biện pháp ứng phó, xử lý ổ dịch

a) Chủ vật nuôi thực hiện các biện pháp xử lý ổ dịch bao gồm

- Khi phát hiện vật nuôi trong gia đình có các biểu hiện của bệnh Đậu mùa khỉ, kịp thời liên hệ với Cơ quan Y tế, Thú y. Liên hệ với cán bộ thú y để trao đổi về các triệu chứng của vật nuôi nếu quý vị cảm thấy vật nuôi bị ốm và cần được chăm sóc. Thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định, theo hướng dẫn, chỉ đạo cơ quan có thẩm quyền.

- Thực hiện cách ly vật nuôi khỏi người và các động vật khác ngay lập tức (nhốt trong chuồng hoặc giữ vật nuôi trong một phòng riêng).

- Rửa tay nhiều lần bằng xà bông và nước sạch hoặc chất khử trùng chứa cồn sau khi tiếp xúc với động vật và bất kỳ đồ vật nào có thể bị nhiễm vi rút. Thực hiện tổng vệ sinh chuồng trại và khu vực xung quanh chuồng trại, phun thuốc khử trùng tiêu độc, phun hóa chất khử trùng tiêu độc, tiêu hủy động vật mắc bệnh, có dấu hiệu mắc bệnh, động vật chết theo hướng dẫn của cơ quan quản lý chuyên ngành thú y và quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

- Cung cấp thông tin chính xác về dịch bệnh động vật theo yêu cầu của cơ quan quản lý chuyên ngành thú y và nhân viên thú y cấp xã.

- Không đưa vật nuôi đến bệnh viện, phòng khám thú y mà không gọi điện trước để trao đổi về khả năng vật nuôi bị nhiễm bệnh Đậu mùa khỉ; Không thả vật nuôi ra ngoài (vì nếu vật nuôi bị nhiễm bệnh thì có thể lây truyền bệnh sang động vật khác và lây sang con người) để ngăn chặn bệnh để không lây lan ra diện rộng; không mua bán, vận chuyển, giết mổ, vứt xác động vật mắc bệnh, có dấu hiệu mắc bệnh, động vật chết, sản phẩm động vật mang mầm bệnh ra môi trường.

b) Cơ quan tham mưu, thực hiện nhiệm vụ thú y cấp huyện phối hợp với chính quyền cơ sở (nơi có dịch bệnh):

- Phối hợp với Cơ quan chuyên ngành thú y cấp tỉnh tiến hành xác minh và lấy mẫu chẩn đoán bệnh, xét nghiệm bệnh.

- Thực hiện tổng vệ sinh, khử trùng, tiêu độc chuồng trại, khi vực nuôi nhốt động vật liên tục trong vòng 03 tuần; đồng thời tổng vệ sinh, phun thuốc sát trùng toàn bộ vùng có nguy cơ cao, xung quanh hộ chăn nuôi có động vật mắc bệnh.

- Khoanh vùng, xác định ổ dịch; đặt biển báo khu vực có dịch, hướng dẫn người và phương tiện hạn chế đi qua vùng dịch; lập chốt kiểm soát tạm thời trên các trục đường giao thông ra, vào vùng dịch, vùng khống chế nhằm ngăn chặn không đưa động vật, sản phẩm động vật mẫn cảm với bệnh Đậu mùa khỉ ra, vào vùng dịch.

c) Cơ quan chuyên ngành thú y cấp tỉnh

- Cơ quan chuyên ngành thú y cấp tỉnh hướng dẫn, đôn đốc các địa phương, người chăn nuôi thực hiện các biện pháp xử lý ổ dịch, xử lý môi trường chăn nuôi, xử lý động vật mắc bệnh, nghi mắc bệnh bệnh Đậu mùa khỉ theo hướng dẫn của cấp có thẩm quyền.

- Phối hợp với các cơ quan chuyên môn cấp huyện giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh, kịp thời tổ chức kiểm tra, xác minh, lấy mẫu bệnh phẩm gửi xét nghiệm. Chủ động liên hệ với cơ quan thú y cấp trên để được hướng dẫn về các giải pháp kỹ thuật như lấy mẫu, bảo quản và gửi mẫu về phòng thử nghiệm được Cục Thú y chỉ định để xét nghiệm xác định bệnh.

6. Kinh phí thực hiện: Các đơn vị, địa phương chủ động cân đối trong phạm vi dự toán được giao hàng năm và kết hợp các nguồn kinh phí hợp pháp khác theo quy định của pháp luật để tổ chức thực hiện Kế hoạch này đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả và theo đúng quy định của pháp luật.

V. Tổ chức thực hiện

1. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:

- Chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan triển khai, hướng dẫn các đơn vị địa phương triển khai thực hiện phòng chống bệnh Đậu mùa khỉ trên động vật đảm bảo có hiệu quả.

- Tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả kế hoạch; hướng dẫn về chuyên môn như các biện pháp phòng, chống dịch bệnh Đậu mùa khỉ; kịp thời cung ứng hóa chất, vật tư, vắc xin (nếu có) phục vụ công tác triển khai thực hiện kế hoạch, theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền;

- Thường xuyên liên hệ với cơ quan thú y cấp trên để nắm bắt về quy trình giám sát, lấy mẫu, gửi mẫu xét nghiệm và các biện pháp phòng, chống bệnh Đậu mùa khỉ trên động vật.

- Chế độ báo cáo: Định kỳ hằng tháng (trước ngày 20) báo cáo tình hình dịch bệnh, kết quả triển khai thực hiện công tác phòng chống bệnh Đậu mùa khỉ xảy ra trên động vật (nếu có) về Ủy ban nhân dân tỉnh để biết, theo dõi, chỉ đạo.

2. Sở Y tế:

a) Chủ trì phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các đơn vị, địa phương triển khai thực hiện có hiệu quả kế hoạch phòng chống, ứng phó với bệnh Đậu mùa khỉ xảy ra trên người, động vật.

b) Kịp thời, giám sát phát hiện các ca bệnh Đậu mùa khỉ xảy ra trên người, chia sẻ thông tin với ngành nông nghiệp (thú y) và có biện pháp phòng chống, không để dịch bệnh truyền lây từ động vật sang người và từ người sang động vật theo quy định tại Thông tư liên tịch số 16/2013/TTLT-BYT-BNNPTNT ngày 27 tháng 5 năm 2013 về hướng dẫn phối hợp phòng chống bệnh truyền lây từ động vật sang người.

3. Sở Tài chính: Phối hợp Sở Nông nghiệp và Phát triển nông và các đơn vị, địa phương có liên quan tham mưu trình cấp thẩm quyền phân bổ kinh phí sự nghiệp hàng năm theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản quy định hiện hành; phù hợp với khả năng cân đối ngân sách địa phương theo phân cấp ngân sách nhà nước hiện hành.

4. Sở Công Thương: Chủ trì, phối hợp với các thành viên Ban Chỉ đạo 389 tỉnh, các lực lượng có chức năng liên quan xử lý các trường hợp buôn bán, vận chuyển động vật, sản phẩm động vật không rõ nguồn gốc xuất xứ, chưa qua kiểm dịch nhằm ngăn chặn bệnh Đậu mùa khỉ xâm nhiễm, lây lan vào địa bàn tỉnh.

5. Sở Thông tin và Truyền thông: Phối hợp với các đơn vị, địa phương tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền về Kế hoạch phòng chống bệnh Đậu mùa khỉ trên động vật để người dân biết, thực hiện.

6. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố:

a) Xây dựng và ban hành “Kế hoạch phòng chống bệnh Đậu mùa khỉ động vật” tại địa phương phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế.

b) Phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các đơn vị có liên quan triển khai thực hiện có hiệu quả việc phòng chống dịch bệnh Đậu mùa khỉ xảy ra trên động vật tại địa bàn cấp huyện quản lý.

c) Chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, Ủy ban nhân dân cấp xã và đơn vị có liên quan:

- Triển khai thực hiện công tác phòng, chống dịch bệnh, như: giám sát, phát hiện, báo cáo và xử lý ổ dịch theo quy định của pháp luật về thú y; các văn bản chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh và các văn bản hướng dẫn của các cơ quan chuyên môn về phòng, chống bệnh Đậu mùa khỉ trên động vật.

- Tăng cường công tác quản lý hoạt động của các cơ sở giết mổ động vật theo quy định của pháp luật và các văn bản chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh và các văn bản hướng dẫn của cơ quan chuyên môn có thẩm quyền về công tác kiểm soát giết mổ và kiểm tra vệ sinh thú y.

d) Chế độ báo cáo: Định kỳ hằng tháng báo cáo tình hình dịch bệnh, kết quả triển khai thực hiện công tác phòng chống bệnh Đậu mùa khỉ xảy ra trên động vật (nếu có) về Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tổng hợp, báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban nhân dân tỉnh.

Trên đây là Kế hoạch phòng chống bệnh Đậu mùa khỉ ở động vật trên địa bàn tỉnh Kon Tum, Ủy ban nhân dân tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương triển khai thực hiện. Trong quá trình thực hiện, nếu có phát sinh khó khăn, vướng mắc đề nghị các đơn vị, địa phương kịp thời báo cáo và đề xuất hướng xử lý, giải quyết gửi về Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tổng hợp, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, chỉ đạo./.