b) Đối với nguồn vốn NSĐP:

Vốn cân đối NSĐP là 16.055.430 triệu đồng của 19/63 địa phương do địa phương để lại phân bổ sau, chưa phân bổ hết vốn đầu tư từ nguồn thu sử dụng đất, xổ số, bội chi NSĐP.

II. Tình hình giải ngân kế hoạch vốn (Phụ lục II đính kèm)

- Lũy kế thanh toán từ đầu năm đến ngày 29/02/2024 là 53.140,3 tỷ đồng/tổng kế hoạch là 702.547,70 tỷ đồng, đạt 7,56% kế hoạch.

- Ước thanh toán từ đầu năm đến ngày 31/3/2024 là 90.119,3 tỷ đồng, đạt 12,83% kế hoạch, cụ thể:

1. Giải ngân vốn kế hoạch các năm trước kéo dài sang năm 2024:

- Lũy kế thanh toán từ đầu năm đến ngày 29/02/2024 là 76,2 tỷ đồng, đạt 0,82% kế hoạch (9.252,3 tỷ đồng).

- Ước thanh toán từ đầu năm đến ngày 31/3/2024 là 244,5 tỷ đồng, đạt 2,64% kế hoạch.

2. Về giải ngân vốn kế hoạch năm 2024:

2.1. Lũy kế thanh toán từ đầu năm đến ngày 29/02/2024.

Lũy kế thanh toán từ đầu năm đến ngày 29/02/2024 là 53.064,2 tỷ đồng, đạt 7,65% kế hoạch (693.295,4 tỷ đồng).

2.2. Ước thanh toán từ đầu năm đến ngày 31/3/2024:

Ước thanh toán từ đầu năm đến ngày 31/3/2024 là 89.874,8 tỷ đồng, đạt 12,96% tổng kế hoạch (đạt 13,67% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao) (cùng kỳ năm 2023 đạt 9,69% tổng kế hoạch và đạt 10,35% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).

Cụ thể như sau:

ĐVT: Tỷ đồng

3. Nhận xét tình hình giải ngân kế hoạch vốn

(Danh sách các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương xếp theo thứ tự tỷ lệ giải ngân từ thấp đến cao theo Phụ lục IIA, Phụ lục IIB đính kèm).

- Tỷ lệ ước giải ngân 3 tháng kế hoạch năm 2024 đạt 12,96% tổng kế hoạch. Nếu so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thì tỷ lệ giải ngân đạt 13,67%, tăng so với cùng kỳ năm 2023 (9,69% tổng kế hoạch và 10,35% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).

- Có 04/44 bộ, cơ quan trung ương và 30/63 địa phương có tỷ lệ ước giải ngân đạt trên mức bình quân chung của cả nước. Một số Bộ, cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân tốt gồm: Bộ Xây dựng (41,44%), Đài truyền hình Việt Nam (40,06%), Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam 29,6%), Tiền Giang (30,51%), Phú Thọ (30,08%), Hậu Giang (29,4%), Sơn La (29,1%).

- Có 23 bộ, cơ quan trung ương có tỷ lệ giải ngân là 0%, có 15 địa phương tỷ lệ giải ngân dưới 10%.

III. Tình hình phân bổ, giải ngân kế hoạch vốn NSNN năm 2024 các dự án quan trọng quốc gia

Đến hết ngày 29/02/2024, tổng số vốn giải ngân của 09 dự án quan trọng quốc gia ngành giao thông vận tải là 7.332,89 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 8,3% kế hoạch năm 2024 được giao (88.032,23 tỷ đồng), trong đó, vốn NSTW là 6.459,2 tỷ đồng, đạt 10,4%; vốn NSĐP là 879,97 tỷ đồng, đạt 8,4%.

Như vậy, kết quả giải ngân các dự án quan trọng quốc gia đạt tỷ lệ giải ngân thấp hơn tỷ lệ bình quân chung tháng 02 của cả nước. (Chi tiết giải ngân của từng dự án, dự án thành phần theo phụ lục III đính kèm).

IV. Tình hình thực hiện các CTMTQG

Thực hiện nhiệm vụ được giao tại Công điện số 336/CĐ-VPCP ngày 05/3/2024 của Văn phòng Chính phủ về Phiên họp thứ 5 của Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 trực tuyến với các địa phương, Bộ Tài chính báo cáo tình hình giải ngân vốn CTMTQG (theo Phụ lục IV đính kèm theo).

V. Một số khó khăn ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân các dự án

1. Vướng mắc liên quan đến công tác phân bổ vốn

- Việc chưa phân bổ một lượng vốn tương đối lớn đã ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn NSNN những tháng đầu năm 2024 (tính đến thời điểm báo cáo còn khoảng 25.654,7 tỷ đồng chưa phân bổ chi tiết, bằng 3,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao); trong đó đối với nguồn vốn NSTW là 9.599,3 tỷ đồng chưa phân bổ chủ yếu dự kiến bố trí cho các dự án đang hoàn thiện thủ đầu tư.

- Một số bộ, cơ quan trung ương, địa phương đã phân bổ chi tiết cho các dự án nhưng không đủ điều kiện như:

+ Chưa có quyết định phê duyệt dự án, lũy kế vốn vượt kế hoạch đầu tư công trung hạn,... chưa tuân thủ nguyên tắc phân bổ theo quy định.

+ Các dự án ODA chưa bố trí kế hoạch theo đúng tỷ lệ vay lại, bố trí khi chưa kí hợp đồng vay lại với Bộ Tài chính, chưa phân bổ kế hoạch vay lại được giao, dự án được phân bổ chưa phù hợp với cơ chế tài chính.

+ Tỷ lệ bố trí vốn đối ứng từ ngân sách địa phương đối với các dự án có hỗ trợ từ ngân sách trung ương (dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm, dự án liên vùng) của nhiều địa phương không đáp ứng tiến độ (nhiều địa phương chưa bố trí hoặc bố trí với tỷ lệ không đáp ứng tiến độ) theo quy định.

+ Bố trí vượt kế hoạch đầu tư công trung hạn, vượt phần vốn ngân sách trung ương hỗ trợ và vượt tổng mức đầu tư.

Bộ Tài chính đã có văn bản kiểm tra phân bổ, nhận xét chi tiết đến từng bộ, cơ quan trung ương và địa phương để điều chỉnh, hoàn thiện.

2. Vướng mắc liên quan đến các dự án trọng điểm quốc gia

2.1. Về kế hoạch vốn NSTW năm 2024 bố trí thực hiện dự án:

Một số dự án có khả năng giải ngân đang được bố trí kế hoạch vốn NSTW năm thấp hơn so với nhu cầu vốn để thực hiện. Các bộ, địa phương đang đề xuất bổ sung kế hoạch vốn, cụ thể: Bộ Giao thông vận tải đề nghị bổ sung kế hoạch vốn năm 2024 cho 04 dự án thành phần thuộc Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 và 06 dự án thành phần thuộc Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 với số tiền là 5.839,187 tỷ đồng. Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, đề nghị bổ sung kế hoạch vốn NSTW năm 2024 bố trí cho Dự án thành phần 3 thuộc Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đề nghị bổ sung 2024 là 660 tỷ đồng, trong đó từ nguồn tăng thu 2021 là 487 tỷ đồng và từ nguồn kế hoạch trung hạn là 173 tỷ đồng.

2.2. Về công tác GPMB, thi công dự án:

Theo báo cáo của Bộ Giao thông vận tải và các địa phương, trong quá trình triển khai thực hiện, một số dự án quan trọng quốc gia đang gặp một số khó khăn, vướng mắc sau:

- Đối với công tác GPMB: Hiện nay tiến độ giải phóng mặt bằng tại một số dự án thành phần thuộc Dự án cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2021-2025; dự án Biên Hòa - Vũng Tàu; dự án Khánh Hòa Buôn - Ma Thuột chậm hơn so với yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu. Công tác di dời hạ tầng kỹ thuật, nhất là đường điện cao thế còn nhiều khó khăn, chậm trễ. Chưa hoàn thành việc chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng, đất lúa dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025, dự án Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột.

- Về vật liệu xây dựng cho thi công: Việc triển khai đồng thời nhiều dự án giao thông lớn trong cùng khu vực dẫn tới tình trạng khan hiếm nguồn vật liệu trong quá trình thi công, đặc biệt là vật liệu đất đắp, cát, đá... đối với các dự án tại khu vực đồng bằng Sông Cửu Long. Việc triển khai cơ chế đặc thù về khai thác vật liệu xây dựng thông thường còn nhiều khó khăn, vướng mắc.

3. Vướng mắc liên quan đến các CTMTQG

3.1. Công tác hoàn thiện thể chế quản lý, tổ chức thực hiện các CTMTQG từ trung ương đến địa phương còn chậm, chưa kịp thời, đồng bộ, ảnh hưởng lớn đến việc triển khai các khâu từ phân bổ, giao kế hoạch thực hiện và giải ngân vốn thực hiện tại các bộ, cơ quan trung ương và địa phương. Theo đó, đến nay vẫn còn một số cơ chế trung ương chưa ban hành dẫn đến các địa phương còn vướng mắc trong thực hiện như sau:

- Định mức kinh tế - kỹ thuật dự án phát triển vùng trồng dược liệu quý thuộc Nội dung số 02 Tiểu dự án 2 Dự án 3 của CTMTQG phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi: Bộ Y tế đang nghiên cứu xây dựng.

- Quy định về hỗ trợ đào tạo nghề tại CTMTQG Giảm nghèo bền vững: vướng mắc xác định đối tượng người có lao động thấp; hiện nay, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đang chủ xây dựng trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

3.2. Sửa đổi, bổ sung mục tiêu, nhiệm vụ và nội dung thực hiện CTMQG Phát triển kinh tế xã hội vùng Đồng bằng dân tộc thiểu số miền núi: Chính phủ đang trình Quốc hội điều chỉnh chủ trương đầu tư Chương trình.

3.3. Sửa đổi, bổ sung nội dung thực hiện CTMTQG Giảm nghèo bền vững: Bộ LĐTBXH đang chủ trì xây dựng để báo cáo Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh Quyết định số 90/QĐ-TTg.

4. Các vướng mắc đã tồn tại trong thời gian dài đã được Bộ Tài chính và các Bộ chuyên ngành báo cáo như:

Vướng mắc trong một số cơ chế chính sách (cơ chế giao một địa phương làm cơ quan chủ quản thực hiện đầu tư công các dự án giao thông đường bộ qua nhiều địa phương; quy định về trình tự lập, thẩm định kế hoạch đầu tư công hằng năm, thẩm quyền quyết định thời gian bố trí vốn tại Điều 52, Điều 56 Luật Đầu tư công và trình tự, thủ tục điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm vốn ngân sách nhà nước theo Điều 46 Nghị định số 40/2020/NĐ-CP ngày 06/04/2020...); công tác giải phóng mặt bằng, trọng tâm là việc xác định nguồn gốc đất, xác định giá đất, người dân chưa đồng thuận với phương án bồi thường, tái định cư; liên quan đến biến động giá nguyên vật liệu, nguồn cung nguyên vật liệu xây dựng,...

Những tháng đầu năm chủ đầu tư các dự án khởi công mới đang tập trung triển khai hoàn thiện thủ tục đầu tư, lựa chọn nhà thầu, thiết kế chi tiết,... vì vậy các dự án hầu hết chưa có nhiều khối lượng công việc hoàn thành để nghiệm thu, thanh toán giải ngân

VI. Kiến nghị của Bộ Tài chính

1. Liên quan đến công tác phân bổ vốn năm 2024 và kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư công sang năm 2024

- Bộ KHĐT khẩn trương phối hợp với Bộ Tài chính hoàn thiện, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình phân bổ kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2024 theo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái tại Thông báo số 115/TB-VPCP ngày 22/3/2024 của Văn phòng Chính phủ.

- Đối với vốn cân đối NSĐP chưa phân bổ của một số địa phương: Tại Thông báo số 115/TB-VPCP ngày 22/3/2024 của Văn phòng Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chỉ đạo Bộ KHĐT có văn bản đôn đốc các địa phương khẩn trương phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư năm 2024 nguồn ngân sách địa phương, bảo đảm theo đúng quy định.

- Bộ KHĐT có văn bản số 1108/BKHĐT-TH ngày 15/02/2024 gửi các bộ, cơ quan trung ương, địa phương đề nghị rà soát, đề xuất kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư NSTW năm 2023 sang năm 2024 trước ngày 27/02/2024. Đề nghị Bộ KHĐT phối hợp với Bộ Tài chính khẩn trương tổng hợp các đề xuất của các bộ, cơ quan trung ương, địa phương, báo cáo cấp thẩm quyền xem xét, quyết định.

2. Liên quan đến các dự án quan trọng quốc gia

2.1. Đối với nhu cầu vốn bổ sung cho dự án quan trọng quốc gia, đến nay, Bộ Tài chính đã nhận được báo cáo của Bộ Giao thông vận tải và UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trong đó:

- Bộ Giao thông vận tải đề xuất bổ sung 5.839,187 tỷ đồng cho 10 dự án thành phần thuộc Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông. Bộ Giao thông vận tải cam kết sẽ quyết liệt chỉ đạo để giải ngân hết toàn bộ kế hoạch vốn bổ sung nêu trên.

- UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đề nghị bổ sung 660 tỷ đồng cho Dự án thành phần 3 thuộc Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (trong đó 487 tỷ đồng từ nguồn tăng thu NSTW năm 2021 và 173 tỷ đồng từ nguồn kế hoạch trung hạn). Tại đợt kiểm tra tiến độ Dự án dịp Tết Giáp Thìn, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý sẽ cân đối bổ sung kế hoạch năm 2024 cho Dự án (từ nguồn điều chỉnh giảm kế hoạch vốn năm 2024 của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương khác không có nhu cầu hoặc nguồn tăng thu NSTW năm 2023).

Hiện nay nhu cầu bổ sung kế hoạch vốn năm 2024 của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cao hơn nhiều so với khả năng cân đối nguồn vốn. Vì vậy, đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ KHĐT ưu tiên bổ sung kế hoạch vốn NSTW năm 2024 cho các dự án quan trọng quốc gia, trong đó có đề xuất của Bộ Giao thông vận tải và UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trong phương án xử lý kế hoạch năm 2024 để đảm bảo nhu cầu vốn triển khai thực hiện dự án.

2.2. Đề nghị Bộ Giao thông vận tải và địa phương:

- Triển khai nghiêm túc, quyết liệt các giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công được Chính phủ quy định tại Nghị quyết về các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán NSNN năm 2024; ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ - Trưởng ban Chỉ đạo tại Phiên họp lần thứ 9 Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia ngành giao thông vận tải.

- Đối với công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư: Các địa phương giải quyết dứt điểm công tác GPMB theo tiến độ yêu cầu, trong đó tập trung vào việc xây dựng các khu tái định cư, ổn định cuộc sống người dân.

- Đối với nguồn vật liệu cho thi công: Các địa phương khẩn trương xác định đủ nguồn cung vật liệu, phối hợp với các chủ đầu tư, nhà thầu thi công hoàn thành các thủ tục về mỏ vật liệu xây dựng thông thường theo cơ chế đặc thù của Quốc hội, Chính phủ, đáp ứng đủ trữ lượng, công suất theo tiến độ thi công.

3. Liên quan đến các CTMTQG

- Trong phạm vi quyền hạn, Bộ Tài chính đã và đang tiếp tục đôn đốc các địa phương đẩy nhanh tiến độ giải ngân thực hiện các CTMTQG và có các văn bản kịp thời trả lời, hướng dẫn các vướng mắc của các địa phương theo thẩm quyền; phối hợp với Bộ KHĐT và các bộ, cơ quan trung ương hoàn thiện hồ sơ dự thảo Tờ trình của Chính phủ trình Quốc hội về cơ chế đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện CTMTQG giai đoạn 2021-2025.

- Đề nghị các chủ Chương trình/dự án/tiểu dự án thành phần (Bộ Y tế, Bộ LĐTBXH,...), Cơ quan chủ trì hướng dẫn quản lý vốn đầu tư công (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) và UBND các tỉnh ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành đầy đủ cơ chế chính sách và kịp thời hướng dẫn tổ chức triển khai, tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện.

4. Đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương tiếp tục triển khai các giải pháp:

Chủ động thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công tại các Nghị quyết của Chính phủ, Công điện số 24/CĐ-TTg ngày 22/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy nhanh tiến độ phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công năm 2024.

Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ./.