CHỈ THỊ

VỀ TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG THIÊN TAI VÀ TÌM KIẾM CỨU NẠN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH

Những năm gần đây, thiên tai diễn biến bất thường, gây thiệt hại nặng về người và tài sản. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là của các địa phương và sự chủ động người dân, công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tuy nhiên, công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn cũng còn những hạn chế, đặc biệt khi xảy ra tình huống thiên tai, sự cố phức tạp; vẫn còn tình trạng bất cẩn, chủ quan dẫn tới những thiệt hại đáng tiếc về người trong bão, lũ; công tác khắc phục hậu quả thiên tai triển khai còn chậm.

Từ đầu năm 2022, thiên tai tiếp tục bất thường, mưa lũ lớn trái mùa xảy ra đầu tháng 4, đầu tháng 5 đã gây nhiều thiệt hại trên địa bàn tỉnh. Để chủ động trong công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, giảm thiệt hại về tính mạng, tài sản của nhân dân và nhà nước trên địa bàn tỉnh; thực hiện Chỉ thị số 09/CT-TTg ngày 01/6/2022 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, UBND tỉnh yêu cầu các Sở, Ban, ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố và các cơ quan, đơn vị liên quan tiếp tục chỉ đạo, triển khai thực hiện công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trên địa bàn tỉnh theo đúng chức năng, nhiệm vụ được giao và các nhiệm vụ được UBND tỉnh giao tại Công văn số 2054/UBND-KTN ngày 06/4/2022; trong đó tập trung một số nội dung sau:

1. Tiếp tục triển khai thực hiện Nghị quyết, Chỉ thị của Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, liên quan đến công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các nội dung đã được UBND tỉnh cụ thể hóa1; tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động, nâng cao hiệu quả phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, trong đó xác định phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, thường xuyên, liên tục cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.

2. Rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản, quy định liên quan đến hoạt động phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn bảo đảm đồng bộ, tạo hành lang pháp lý đầy đủ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, trong đó bổ sung các chế tài bảo đảm thực thi pháp luật, tăng cường nguồn lực đầu tư từ ngân sách, đồng thời tạo cơ chế huy động nguồn lực ngoài ngân sách, xã hội hóa hoạt động phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.

3. Lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai vào quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án, nhất là các quy hoạch, dự án phát triển khu đô thị, nông thôn, kết cấu hạ tầng giao thông; rà soát quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, bố trí, sắp xếp dân cư phù hợp với đặc điểm thiên tai từng vùng; bảo vệ và nâng cao chất lượng rừng phòng hộ đầu nguồn, rừng ngập mặn ven biển.

4. Tập trung nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo, thiên tai; đầu tư hiện đại hóa công nghệ quan trắc, dự báo khí tượng thủy văn theo hướng tích hợp, đồng bộ, tự động hóa, nhất là dự báo mưa, lũ, khí tượng thủy văn vùng biển, miền núi; đẩy nhanh lắp đặt hệ thống quan trắc mưa, mực nước phục vụ vận hành hồ chứa và thiết bị cảnh báo xả lũ hạ du hồ chứa, hệ thống giám sát trực tuyến vận hành hồ chứa, trọng điểm đê điều, tàu thuyền hoạt động trên biển.

5. Đẩy mạnh phòng ngừa thiên tai, sự cố; tổ chức kiểm tra công tác chuẩn bị ứng phó thiên tai và tìm kiếm cứu nạn theo phương án đã xây dựng trước mùa mưa lũ; tổ chức tập huấn, huấn luyện, diễn tập theo phương án đã được phê duyệt.

6. Nâng cao năng lực chỉ đạo, chỉ huy phòng, chống thiên tai, ứng phó sự cố và tìm kiếm cứu nạn, hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý nhà nước, cơ quan chỉ đạo phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các cấp, đảm bảo đủ năng lực, hoạt động chuyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

7. Nâng cao năng lực tìm kiếm cứu nạn, chú trọng công tác phối hợp, hiệp đồng giữa các lực lượng để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác cứu hộ, cứu nạn, trong đó xác định lực lượng vũ trang làm nòng cốt, công tác cứu hộ cứu nạn là hoạt động quan trọng, là “nhiệm vụ chiến đấu trong thời bình” của lực lượng vũ trang.

8. Đầu tư cơ sở vật chất, bổ sung phương tiện, trang thiết bị bảo đảm công tác chỉ đạo, chỉ huy, triển khai nhiệm vụ ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; củng cố, nâng cao năng lực cho lực lượng xung kích phòng, chống thiên tai tại cơ sở để ứng phó thiên tai kịp thời theo phương châm “bốn tại chỗ”.

9. Đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức, hướng dẫn kỹ năng ứng phó thiên tai, sự cố cho người dân; đa dạng hình thức truyền thông phù hợp từng đối tượng; lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai, ứng phó sự cố vào chương trình giảng dạy trong nhà trường và hoạt động văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng, sinh hoạt cộng đồng.

10. Ưu tiên nguồn lực đầu tư cho công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, đa dạng hóa các nguồn lực đầu tư. Các Sở, ngành và địa phương chủ động bố trí nguồn vốn đầu tư công trung hạn và hằng năm đã được giao, nguồn lực từ ngân sách địa phương và các nguồn vốn hợp pháp khác cho công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; có giải pháp huy động nguồn lực, đặc biệt nguồn lực ngoài ngân sách để khắc phục hậu quả thiên tai, xử lý dứt điểm trọng điểm đê điều, hồ chứa nước xung yếu.

11. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, hợp tác quốc tế, chuyển đổi số; hiện đại hóa công cụ hỗ trợ, số hóa bộ cơ sở dữ liệu phòng, chống thiên tai.

12. Một số nhiệm vụ cụ thể của Sở, Ban, ngành, địa phương

a) Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh

- Rà soát kiện toàn, đảm bảo hoạt động của Ban Chỉ huy, cơ quan thường trực Ban Chỉ huy; hướng dẫn các địa phương đảm bảo hoạt động tham mưu chỉ đạo điều hành phòng, chống thiên tai trong mọi tình huống.

- Chủ trì, phối hợp với cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức kiểm tra, đánh giá công tác chuẩn bị phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trước mùa mưa lũ của các ngành, địa phương.

- Tổ chức theo dõi diễn biến thiên tai, kịp thời chỉ đạo theo thẩm quyền hoặc tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo công tác ứng phó theo quy định; chỉ đạo công tác truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng, phổ biến kiến thức, kỹ năng ứng phó thiên tai, triển khai có hiệu quả các phong trào thi đua trong phòng, chống thiên tai, xây dựng cộng đồng an toàn gắn với xây dựng nông thôn mới bền vững.

b) Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh

- Chủ trì, phối hợp với Sở, ngành, địa phương tập trung nâng cao năng lực cho lực lượng làm nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn.

- Kiện toàn hệ thống tổ chức, xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.

- Tăng cường công tác huấn luyện, diễn tập nhằm nâng cao trình độ, năng lực, kỹ năng cho lực lượng làm nhiệm vụ ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.

- Chủ trì, phối hợp cùng các địa phương, đơn vị liên quan trong việc tổ chức cứu hộ, cứu nạn nhân dân vùng thiên tai.

- Sẵn sàng lực lượng, phương tiện để hỗ trợ chính quyền địa phương và nhân dân trong việc ứng phó sự cố, thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và ứng phó sự cố công trình hồ chứa thủy lợi, thủy điện, đê điều.

c) Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh

- Chỉ đạo nâng cao chất lượng huấn luyện, đào tạo lực lượng cứu hộ, cứu nạn. Đầu tư hiện đại hóa phương tiện, trang thiết bị cứu hộ, cứu nạn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, nhất là khi xảy ra tình huống thiên tai, sự cố phức tạp trên biển, vùng sâu, vùng xa, bảo đảm tìm kiếm cứu nạn kịp thời.

- Triển khai các biện pháp kêu gọi, hướng dẫn tàu thuyền khẩn trương di chuyển tránh, trú bão, áp thấp nhiệt đới; đảm bảo an toàn cho người, tàu thuyền tại nơi neo đậu.

- Sẵn sàng phương tiện, lực lượng để hỗ trợ chính quyền địa phương và nhân dân trong việc phòng, tránh bão, áp thấp nhiệt đới khi có yêu cầu của UBND tỉnh hoặc Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh.

d) Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

- Rà soát, nâng cao năng lực, bảo đảm điều kiện hoạt động của Văn phòng thường trực Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, cơ quan tham mưu quản lý nhà nước về phòng, chống thiên tai theo hướng chuyên nghiệp, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

- Chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương chuyển đổi mùa vụ, cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp để chủ động thích ứng, giảm thiệt hại do thiên tai, gắn xây dựng cộng đồng an toàn trước thiên tai với xây dựng nông thôn mới bền vững. Đẩy nhanh tiến độ đầu tư, nâng cấp, khắc phục sự cố đê điều, công trình phòng, chống thiên tai đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ; chỉ đạo xây dựng, triển khai phương án bảo vệ trọng điểm đê điều, hồ đập. Rà soát phương án phòng, chống lũ, giảm ngập lụt ở hạ du cho một số lưu vực sông: Tam Kỳ, Vu Gia, Thu Bồn.

- Triển khai hoạt động của Quỹ phòng, chống thiên tai; chỉ đạo đẩy mạnh hoạt động Quỹ phòng, chống thiên tai cấp tỉnh theo quy định của pháp luật.

- Đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ, hợp tác quốc tế; xây dựng hệ thống quan trắc, giám sát thiên tai chuyên dùng, cơ sở dữ liệu, công cụ hỗ trợ trong phòng, chống thiên tai.

- Phối hợp với các ngành, địa phương triển khai kiểm soát an toàn thiên tai, tham mưu xử lý vi phạm lấn chiếm lòng dẫn ảnh hưởng đến thoát lũ, gia tăng ngập lụt nhất là các lưu vực sông: Tam Kỳ, Vu Gia, Thu Bồn.

đ) Công an tỉnh

- Rà soát phương án bảo đảm an ninh, trật tự, nhất là trong tình huống thiên tai, sự cố lớn; sẵn sàng lực lượng, phương tiện hỗ trợ sơ tán, cứu trợ nhân dân, cứu nạn, cứu hộ, khắc phục hậu quả thiên tai, sự cố.

- Tập trung nâng cao năng lực cho lực lượng phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ; chỉ đạo, hướng dẫn tăng cường các biện pháp bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy tại các cơ sở, khu dân cư do tác động của thiên tai.

- Chỉ đạo lực lượng công an phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm pháp luật về đê điều, phòng chống thiên tai.

e) Sở Tài nguyên và Môi trường

- Tăng cường chức năng quản lý nhà nước về công tác khí tượng thủy văn.

- Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan tổ chức kiểm tra, đôn đốc theo thẩm quyền các hoạt động quan trắc, dự báo, cảnh báo và thực hiện các biện pháp phát triển hoạt động khí tượng thủy văn trên địa bàn tỉnh. Phối hợp tham gia các nội dung liên quan về khai thác, sử dụng tin dự báo, cảnh báo thiên tai khí tượng thủy văn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, phòng, chống thiên tai trên địa bàn tỉnh.

- Tăng cường kiểm tra, quản lý cấp phép, khai thác tài nguyên, khoáng sản, đặc biệt là khai thác cát, sỏi lòng sông, ven biển, tránh gây sạt lở, tăng rủi ro thiên tai.

g) Sở Giao thông vận tải

- Chỉ đạo kiểm tra, kịp thời khắc phục cầu xung yếu, đoạn đường có nguy cơ sạt lở cao, không bảo đảm an toàn khi có thiên tai xảy ra; có giải pháp khắc phục các công trình gây cản lũ, ngập úng khu dân cư, đặc biệt là các tuyến đường ở vùng sâu, vùng xa.

- Chỉ đạo rà soát phương án đảm bảo an toàn giao thông trong tình huống bão lớn, lũ lụt kéo dài; khắc phục sự cố trên các tuyến giao thông chính sau thiên tai.

h) Sở Công Thương

- Chỉ đạo kiểm tra công tác bảo đảm an toàn các công trình thuộc lĩnh vực quản lý trước mùa mưa lũ, đặc biệt là hồ đập thủy điện, hệ thống điện; chỉ đạo các chủ hồ chứa thủy điện thực hiện nghiêm quy định về vận hành hồ chứa đảm bảo an toàn công trình và hạ du.

- Chỉ đạo dự trữ hàng hóa thiết yếu, nhất là tại khu vực thường xuyên xảy ra chia cắt khi mưa lũ lớn, vùng sâu, vùng xa; thực hiện tốt việc dự phòng tại chỗ, bình ổn giá khi thiên tai xảy ra.

i) Sở Xây dựng

Đẩy nhanh chương trình hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt, mô hình nhà ở an toàn phù hợp với các loại hình thiên tai theo vùng miền. Chỉ đạo, đôn đốc rà soát, điều chỉnh, bổ sung tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về xây dựng công trình bảo đảm an toàn trong thiên tai, khắc phục tình trạng ngập úng tại đô thị khi mưa lớn.

k) Sở Thông tin và Truyền thông

- Chỉ đạo công tác đảm bảo thông tin liên lạc phục vụ chỉ đạo, điều hành phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn của UBND tỉnh, Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh và các lực lượng tham gia công tác phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn tại địa phương.

- Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức, kiến thức phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn cho các cấp chính quyền và người dân; thông tin chính xác, kịp thời về tình hình, diễn biến thiên tai, công tác ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai. Kiên cố hóa hệ thống thông tin liên lạc tại khu vực trọng điểm thường xuyên xảy ra thiên tai, ưu tiên đầu tư nâng cấp hệ thống thông tin liên lạc tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo... Phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các Sở, ngành, địa phương đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số trong phòng, chống thiên tai, đảm bảo tính chính xác, kịp thời và hiệu quả.

l) Sở Y tế phối hợp với Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh hướng dẫn xây dựng, cập nhật phương án ứng phó thiên tai gắn với bảo đảm phòng, chống dịch theo phương châm thích ứng an toàn, linh hoạt trong điều kiện bình thường mới. Chỉ đạo tổ chức dự trữ thuốc, hóa chất, vật tư y tế đảm bảo an toàn phòng, chống dịch bệnh trước, trong và sau thiên tai.

m) Các Sở: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính cân đối, tham mưu ưu tiên bố trí nguồn lực từ ngân sách nhà nước và dự phòng ngân sách hằng năm cho công tác khắc phục hậu quả và thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến công tác phòng, chống thiên tai.

Sở Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn với các Sở, ngành, địa phương, đơn vị liên quan lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai vào quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án, nhất là các quy hoạch, dự án phát triển khu đô thị, nông thôn, kết cấu hạ tầng giao thông; rà soát quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, bố trí, sắp xếp dân cư phù hợp với đặc điểm thiên tai từng vùng; bảo vệ và nâng cao chất lượng rừng phòng hộ đầu nguồn, rừng ngập mặn ven biển.

n) Sở Giáo dục và Đào tạo:

- Chủ trì phối hợp các Sở, ngành xây dựng kế hoạch lồng ghép, tích hợp nội dung phòng, chống thiên tai vào chương trình đào tạo, giảng dạy trong nhà trường; chỉ đạo tổ chức tập huấn, nâng cao nhận thức cho giảng viên, giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục về phòng, chống thiên tai; phổ biến kiến thức, kỹ năng ứng phó với thiên tai, trong trường học, nhất là giáo dục phổ thông.

- Chỉ đạo kiểm tra, rà soát phương án đảm bảo an toàn phòng chống thiên tai tại các trường học, cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh thuộc phạm vi quản lý.

o) Sở Lao động - Thương binh và Xã hội nghiên cứu, tham mưu triển khai chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bị ảnh hưởng bởi thiên tai và chính sách đảm bảo quyền lợi của người tham gia công tác phòng, chống thiên tai. Chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện chính sách trợ giúp xã hội đột xuất kịp thời, hiệu quả. Tập huấn chuyên môn, đẩy mạnh hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức và năng lực ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai cho các đối tượng dễ bị tổn thương như: trẻ em, người cao tuổi và người khuyết tật.

p) Đài Phát thanh - Truyền hình Quảng Nam, Báo Quảng Nam làm tốt công tác thông tin, truyền thông về phòng, chống thiên tai, phối hợp với các cơ quan tăng cường phổ biến kiến thức, hướng dẫn kỹ năng phòng ngừa, ứng phó thiên tai cho nhân dân.

q) UBND các huyện, thị xã, thành phố

- Chỉ đạo kiện toàn, phân công nhiệm vụ cho thành viên Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các cấp, gắn với trách nhiệm người đứng đầu.

- Tổ chức xây dựng, triển khai thực hiện kế hoạch phòng, chống thiên tai theo quy định của Luật Phòng, chống thiên tai; kiểm tra, rà soát phương án ứng phó thiên tai trên địa bàn theo phương châm “bốn tại chỗ”, nhất là phương án bảo đảm an toàn đê điều, hồ đập; tổ chức diễn tập theo phương án được phê duyệt. Chỉ đạo lồng ghép nội dung phòng chống, thiên tai vào quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án của địa phương.

- Chủ động bố trí ngân sách địa phương, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực hợp pháp khác cho công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, trong đó chú trọng đầu tư phòng ngừa rủi ro thiên tai: hiện đại hóa hệ thống quan trắc, cảnh báo sớm thiên tai; triển khai thực hiện Đề án nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng; củng cố, nâng cấp đê điều, hồ đập; bổ sung trang thiết bị, công cụ hỗ trợ, tổ chức tập huấn, đào tạo nâng cao năng lực cho lực lượng làm công tác phòng, chống thiên tai tại địa phương, nhất là cơ quan trực tiếp tham mưu giúp việc cho Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn và lực lượng xung kích phòng, chống thiên tai tại cơ sở.

- Quản lý chặt chẽ, xử lý nghiêm tình trạng khai thác, tập kết cát sỏi trái phép, lấn chiếm, sử dụng trái phép đất ven sông, ven biển gây cản trở thoát lũ, ảnh hưởng đến an toàn đê điều.

r) Đài Khí tượng thủy văn tỉnh tổ chức theo dõi sát tình hình khí tượng thủy văn, bảo đảm cung cấp đầy đủ, kịp thời thông tin về dự báo, cảnh báo, truyền tin thiên tai và cấp độ rủi ro thiên tai đến các cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh theo đúng quy định tại Quyết định số 18/2021/QĐ-TTg ngày 22/4/2021 của Thủ tướng Chính phủ để các cấp, các ngành và Nhân dân biết, chủ động ứng phó.

Yêu cầu thủ trưởng các Sở, Ban, ngành, đơn vị liên quan và Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố nghiêm túc triển khai thực hiện. Giao Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh theo dõi, kiểm tra, đôn đốc các Sở, Ban, ngành, địa phương và đơn vị liên quan triển khai thực hiện Chỉ thị này./.