THÔNG BÁO

KẾT LUẬN CỦA PHÓ THỦ TƯỚNG TRƯƠNG HÒA BÌNH TẠI HỘI NGHỊ TRỰC TUYẾN TỔNG KẾT 05 NĂM THỰC HIỆN ĐỀ ÁN “ĐỔI MỚI VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG GIÁM ĐỊNH TƯ PHÁP”

Ngày 25 tháng 11 năm 2016, tại Hà Nội, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đã chủ trì Hội nghị trực tuyến với 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, tổng kết 05 năm thực hiện Đề án “Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp” (sau đây gọi tắt là Đề án 258). Tham dự Hội nghị có: các đồng chí Thành viên Ban chỉ đạo Đề án 258; lãnh đạo các Bộ, Ban, ngành, cơ quan ở trung ương và một số tổ chức giám định tư pháp trung ương và địa phương.

Sau khi nghe Bộ trưởng Bộ Tư pháp trình bày báo cáo tổng kết 05 năm thực hiện Đề án và ý kiến của các đại biểu về tình hình thực hiện Đề án ở các Bộ, ngành và địa phương, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình kết luận như sau:

1. Về kết quả triển khai thực hiện Đề án 258

Đề án 258 đã được triển khai thực hiện tương đối đồng bộ ở Bộ, ngành trung ương và các địa phương, bước đầu đạt được những chuyển biến tích cực; nhận thức của các cấp, các ngành, các cơ quan và người có trách nhiệm về vị trí, vai trò của giám định tư pháp được nâng lên rõ rệt; Ban Chỉ đạo ở cấp Trung ương và 49 Ban Chỉ đạo ở cấp tỉnh được thành lập; thể chế về giám định tư pháp được quan tâm hoàn thiện với 36 văn bản hướng dẫn Luật giám định tư pháp đã được ban hành; tổ chức giám định tư pháp công lập về pháp y, pháp y tâm thần và kỹ thuật hình sự được củng cố kiện toàn; đội ngũ người giám định tư pháp được tăng cường cả số lượng và chất lượng; cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động giám định được quan tâm đầu tư; hoạt động trưng cầu giám định của các cơ quan tiến hành tố tụng đã được coi trọng hơn và đi vào nề nếp; chế độ, chính sách đối với người giám định được thực hiện khá tốt; công tác quản lý nhà nước về giám định tư pháp chặt chẽ và hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, việc thực hiện Đề án 258 còn có những khó khăn và hạn chế, cụ thể: lãnh đạo một số Bộ, cơ quan liên quan chưa đề cao trách nhiệm, chưa thật quan tâm chỉ đạo giải quyết những yêu cầu của công tác giám định tư pháp; việc chậm ban hành các văn bản hướng dẫn làm cho các quy định của pháp luật tố tụng về trưng cầu giám định, đánh giá, sử dụng kết luận giám định chưa được áp dụng thống nhất trong hoạt động tố tụng ở các cấp; đội ngũ người làm giám định tư pháp chuyên trách còn thiếu so với yêu cầu; cơ sở vật chất của tổ chức giám định tư pháp công lập ở nhiều nơi còn lạc hậu và thiếu thốn, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; sự phối hợp công tác giữa tổ chức giám định pháp y thuộc Sở Y tế và giám định pháp y thuộc Công an tỉnh chưa chặt chẽ; công tác giám định tư pháp về pháp y tâm thần, ma túy, tài chính, ngân hàng, tiền tệ, xây dựng, đất đai, môi trường... còn nhiều hạn chế; việc trao đổi thông tin giữa các cơ quan tiến hành tố tụng với các Bộ, ngành quản lý giám định tư pháp thực hiện chưa tốt.

2. Về hoạt động của Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án ở cấp Trung ương

Trong 5 năm vừa qua, Ban chỉ đạo thực hiện Đề án ở cấp Trung ương đã tổ chức 5 Phiên họp định kỳ (tuy có một số phiên họp chưa đúng thời gian quy định), 2 phiên họp đột xuất theo chuyên đề để giải quyết những yêu cầu cấp bách đặt ra đối với công tác giám định tư pháp trong điều tra, truy tố, xét xử tội phạm về tham nhũng, kinh tế. Báo cáo tổng kết đã nêu đầy đủ những công việc đã làm và đánh giá cụ thể hoạt động của Ban chỉ đạo ở cấp Trung ương. Cơ quan Thường trực là Bộ Tư pháp và các Thành viên Ban Chỉ đạo như Lãnh đạo Ban Nội chính Trung ương, Văn phòng Chính phủ và một số Bộ, ngành liên quan đã đề cao trách nhiệm, khắc phục khó khăn, thúc đẩy công tác giám định tư pháp từng bước tiến bộ. Ban Chỉ đạo cũng đã tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện đề án, kịp thời chỉ ra những bất cập, vướng mắc trong triển khai, thực hiện Đề án ở các Bộ, ngành, địa phương, những khó khăn vướng mắc trong hoạt động giám định tư pháp, qua đó góp phần quan trọng vào việc thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp mà Đề án đã đề ra. Hoạt động kiểm tra cần tiếp tục phát huy trong thời gian tới.

Tuy nhiên, hoạt động của Ban Chỉ đạo ở cấp Trung ương cũng còn hạn chế: một số thành viên chưa dành thời gian thích đáng để chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ được giao, còn một số việc đã giao cho thành viên Ban Chỉ đạo là lãnh đạo các Bộ, cơ quan nhưng chưa hoàn thành (nguồn kinh phí chi trả chi phí giám định, tiền bồi dưỡng giám định của các cơ quan trưng cầu giám định; quy chế phối hợp liên ngành; việc đầu tư, xây dựng trụ sở Viện pháp y quốc gia...). Đây là những vấn đề cần tập trung giải quyết dứt điểm sau Hội nghị này.

3. Về giám định tư pháp phục vụ giải quyết án kinh tế tham nhũng và những vấn đề khác có liên quan

Thời gian qua, các Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã quan tâm củng cố, phát triển đội ngũ giám định viên tư pháp, người giám định tư pháp theo vụ việc thuộc các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, tiền tệ, xây dựng, giao thông vận tải, tài nguyên và môi trường... Đã tạo thuận lợi hơn cho việc trưng cầu giám định của cơ quan tiến hành tố tụng, góp phần đáng kể vào giải quyết các vụ án kinh tế, tham nhũng lớn, được dư luận đồng tình.

Tuy nhiên, theo báo cáo của cơ quan tiến hành tố tụng thì vẫn còn hiện tượng "đùn đẩy" trách nhiệm trong việc thực hiện giám định; thời gian thực hiện giám định một số vụ việc kéo dài; chất lượng giám định trong một số vụ việc về kinh tế còn chưa bảo đảm chính xác gây khó khăn cho hoạt động tố tụng, làm giảm niềm tin của nhân dân đối với quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong công tác phòng, chống tham nhũng.

4. Về một số nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện trong thời gian tiếp theo

a) Các ngành các cấp cần tăng cường phổ biến, quán triệt về trách nhiệm và thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao về giám định tư pháp, góp phần thiết thực thực hiện Nghị quyết số 49/NQ-BCT của Bộ Chính trị về cải cách tư pháp, trong đó đề cao trách nhiệm của người đứng đầu của cơ quan, tổ chức, đơn vị.

b) Giao Bộ Tư pháp căn cứ kết quả Hội nghị này, trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Quyết định về việc tiếp tục thực hiện và điều chỉnh nội dung các nhiệm vụ giải pháp của Đề án "Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp" đến năm 2020 gắn với cải cách tư pháp và thực hiện Luật giám định tư pháp, tiếp tục hoàn thiện thể chế giám định tư pháp và tổ chức giám định tư pháp, trong đó có đề án cụ thể về đẩy mạnh xã hội hóa giám định tư pháp ở tất cả các lĩnh vực giám định nhằm phát huy mạnh mẽ các nguồn lực xã hội cho giám định tư pháp (trừ những lĩnh vực liên quan đến bí mật nhà nước); tăng cường chất lượng, hiệu quả hoạt động giám định tư pháp để đáp ứng tốt hơn yêu cầu của hoạt động tố tụng cũng như yêu cầu về giám định tư pháp của các cá nhân, tổ chức; tăng cường đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của các Bộ, ngành và địa phương về giám định tư pháp; khắc phục dứt điểm những vướng mắc, khó khăn nổi lên thời gian qua trong công tác giám định tư pháp, nhất là giám định phục vụ giải quyết các vụ án kinh tế, tham nhũng...

c) Bộ Tài chính khẩn trương hướng dẫn để các Bộ, cơ quan ngang bộ sớm ban hành quy định về định mức kinh tế - kỹ thuật, định mức chi phí giám định tư pháp ở các lĩnh vực bảo đảm thực hiện đáp ứng yêu cầu của hoạt động giám định tư pháp.

d) Giao Bộ Tư pháp chủ trì cùng với các Bộ: Y tế, Công an khẩn trương họp bàn thống nhất quan điểm để xây dựng Quy chế phối hợp giữa lực lượng pháp y y tế và pháp y công an trong tiếp nhận và thực hiện giám định pháp y tại địa phương, để trình Thủ tướng quyết định nhằm chấm dứt tình trạng lúng túng kéo dài ở địa phương. Kết quả Báo cáo Thủ tướng Chính phủ và Ban chỉ đạo Đề án 258 trước ngày 30 tháng 02 năm 2017.

đ) Các Bộ: Tài chính, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Thông tin và Truyền thông, Kế hoạch và Đầu tư và Ngân hàng nhà nước... chỉ đạo tháo gỡ ngay các vướng mắc, khó khăn trong hoạt động giám định trong giải quyết các vụ án tham nhũng, kinh tế để góp phần nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng. Người đứng đầu các Bộ, ngành cần quan tâm đôn đốc, theo dõi, kiểm tra và có giải pháp bảo đảm việc giám định tư pháp ở lĩnh vực thuộc Bộ, ngành mình quản lý kịp thời, có chất lượng, đáp ứng tốt yêu cầu của hoạt động tố tụng. Cần ban hành quy trình giám định chuẩn để thực hiện thống nhất và có biện pháp khắc phục giám định chậm trễ, chất lượng không bảo đảm; có biện pháp xử lý những trường hợp từ chối, né tránh việc giám định, tham dự phiên tòa...Kết quả báo cáo Thủ tướng Chính phủ và Ban chỉ đạo Đề án 258 trước ngày 30 tháng 03 năm 2017.

e) Đề nghị Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an khẩn trương ban hành và hướng dẫn chỉ đạo thực hiện việc thống kê, đánh giá tình hình trưng cầu, yêu cầu giám định, dự báo nhu cầu giám định cũng như đánh giá, sử dụng kết luận giám định để gửi cho Bộ Tư pháp, đồng thời tăng cường thông tin, phối hợp chặt chẽ, tích cực với các Bộ, ngành, cơ quan quản lý giám định tư pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp; chỉ đạo dự toán, cấp phát, bảo đảm nguồn kinh phí chi trả đầy đủ, kịp thời tiền bồi dưỡng giám định, giải quyết dứt điểm tình trạng nợ đọng tiền bồi dưỡng, chi phí giám định; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ người tiến hành tố tụng thuộc ngành mình về giám định tư pháp; đề xuất về nội dung phối hợp liên ngành về giám định tư pháp để Cơ quan thường trực tổng hợp, báo cáo Ban Chỉ đạo.

g) Về đề xuất thành lập Hội đồng liên ngành tư vấn về giám định tư pháp trong chỉ đạo giải quyết án tham nhũng, kinh tế: Bộ Tư pháp chuẩn bị nội dung, báo cáo Ban Chỉ đạo đề án 258 cho ý kiến trước khi báo cáo Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, trong đó nêu rõ căn cứ, thành phần, chức năng, cơ chế hoạt động của Hội đồng liên ngành tư vấn về giám định tư pháp.

h) Bộ Y tế nghiên cứu và quyết định việc thành lập thêm Trung tâm pháp y tâm thần khu vực để bảo đảm đáp ứng yêu cầu của các địa phương; chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan có liên quan đẩy mạnh tiến độ xây dựng trụ sở Viện pháp y quốc gia, bảo đảm hoàn thành trong năm 2017; đề xuất giải pháp kéo dài tuổi công tác đối với giám định viên pháp y, theo tinh thần Chỉ thị số 1958/CT-TTg ngày 25/10/2010 của Thủ tướng Chính phủ về một số giải pháp cấp bách nhằm tăng cường năng lực, hiệu quả hoạt động giám định tư pháp.

i) Giao Bộ Công an nghiên cứu, phối hợp với địa phương thành lập Trung tâm giám định ma túy trọng điểm ở một số khu vực.

k) Các Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần:

- Tăng cường giáo dục, quán triệt trách nhiệm của cơ quan, đơn vị mình về công tác giám định tư pháp; tiến hành thanh tra, kiểm tra đối với công tác giám định tư pháp thuộc phạm vi quản lý của Bộ, ngành, địa phương mình;

- Chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp tăng cường tổ chức bồi dưỡng kiến thức pháp lý, nghiệp vụ giám định cho người giám định thuộc thẩm quyền quản lý;

- Có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đảm bảo đủ nguồn nhân lực cho công tác giám định tư pháp;

- Tổ chức việc thực hiện giám định đáp ứng kịp thời, đầy đủ yêu cầu của hoạt động tố tụng và cá nhân, tổ chức.

Văn phòng Chính phủ thông báo để các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương biết, thực hiện.