HỘI ĐỒNG CHÍNH PHỦ

Hội đồng Chính phủ, trong phiên họp thường vụ của Hội đồng Chính phủ ngày 05-08-1969, sau khi nghe Ủy ban Kế hoạch Nhà nước và Bộ Lao động báo cáo về vấn đề đào tạo, bồi dưỡng công nhân kỹ thuật, đã nhận định tình hình và đề ra nhiệm vụ, phương hướng, biện pháp đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng công nhân kỹ thuật trong thời gian tới.

I. NHẬN ĐỊNH TÌNH HÌNH ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CÔNG NHÂN KỸ THUẬT TRONG THỜI GIAN QUA.

1. Trong những năm xây dựng và phát triển kinh tế thời bình cũng như trong những năm chuyển hướng kinh tế và tăng cường quốc phòng thời chiến, chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng và Chính phủ, các cấp, các ngành đã cố gắng vượt khó khăn, phát huy tinh thần tự lực cánh sinh, góp phần đáng kể vào việc đào tạo bồi dưỡng công nhân kỹ thuật. Đội ngũ công nhân kỹ thuật của ta hiện nay so với trước đã tăng lên khá nhanh, công nhân trẻ ngày cảng nhiều. Tuy số đông mới vào nghề, kinh nghiệm còn ít, nhưng nói chung đội ngũ công nhân kỹ thuật đó giàu nhiệt tình cách mạng, dũng cảm, thông minh, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, có nhiều khả năng vươn lên nắm kỹ thuật, đã và sẽ ngày càng phát huy tác dụng là đội quân chủ lực trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và chống Mỹ cứu nước, xứng đáng là lực lượng tiền phong cách mạng.

2. Tuy vậy, công tác đào tạo, bồi dưỡng công nhân kỹ thuật của ta còn nhiều thiếu sót và hiện đang là khâu yếu. Những thiếu sót chính là:

- Thiếu nhìn xa và chuẩn bị trước, chưa có quy hoạch toàn diện; kế hoạch đào tạo thường chạy theo yêu cầu trước mắt, chưa đáp ứng đúng yêu cầu phát triển kinh tế, văn hóa và tăng cường quốc phòng cho từng thời kỳ, cơ cấu ngành nghề đào tạo thiếu cân đối, không đồng bộ; đặc biệt là chạy theo số lượng mà xem nhẹ chất lượng. Thiếu sót đó đã dẫn đến kết quả là thiếu công nhân lành nghề, thiếu công nhân trong một số ngành, nghề, nhưng có ngành, nghề, có nơi lại thừa, không sử dụng tốt lực lượng công nhân kỹ thuật.

- Chậm giải quyết những điều kiện cần thiết để dạy và học tốt như: trường sở, thiết bị, giáo viên, chương trình, tài liệu v.v… Cơ sở vật chất, kỹ thuật cho công tác đào tạo công nhân kỹ thuật đang trong tình trạng chắp vá, tạm bợ và thiếu nghiêm trọng. Thiếu sót đó đã hạn chế việc mở rộng quy mô đào tạo và nâng cao chất lượng đào tạo công nhân kỹ thuật.

- Chưa coi trọng việc bồi dưỡng, nâng cao trình độ tay nghề cho công nhân ngay trong sản xuất để tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm, sử dụng tốt máy móc, thiết bị.

- Chậm ban hành hoặc bổ sung những chế độ, chính sách cần thiết như: tiêu chuẩn tuyển sinh, chính sách đối với giáo viên dạy nghề v .v… Những chính sách, chế độ đã có cũng chưa được các ngành, các cấp nghiêm chỉnh chấp hành.

Những thiếu sót trên có nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là do các cấp, các ngành chưa thấy hết tầm quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng công nhân kỹ thuật đối với sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa và tăng cường quốc phòng, đối với việc xây dựng đội ngũ giai cấp công nhân vững mạnh; chưa chú ý đúng mức đến công tác tổ chức và quản lý việc đào tạo; việc tổng kết rút kinh nghiệp về công tác này ít được chú ý, việc chỉ đạo thực hiện nói chung tiến bộ chậm.

II. NHIỆM VỤ, PHƯƠNG HƯỚNG VÀ BIỆN PHÁP ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CÔNG NHÂN KỸ THUẬT TRONG THỜI GIAN TỚI.

Yêu cầu trước mắt của sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội, cũng như công cuộc xây dựng đất nước sau này đòi hỏi một sự phân công lao động xã hội mới và có một đội ngũ công nhân kỹ thuật đông đảo, có phẩm chất chính trị tốt, lành nghề.

Nhiệm vụ đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ công nhân kỹ thuật là một nhiệm vụ cách mạng cực kỳ trọng yếu:

Chúng ta phải ra sức phấn đấu tạo mọi điều kiện, tận dụng mọi khả năng trong nước, để mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng công nhân kỹ thuật, nhằm trong một thời gian tương đối ngắn, xây dựng cho được một đội ngũ công nhân kỹ thuật đông đảo, theo một số cơ cấu thích hợp, có kỹ năng và kinh nghiệm sản xuất giỏi, có phẩm chất và đạo đức cách mạng của giai cấp công nhân, có sức khỏe tốt để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, văn hóa và tăng cường quốc phòng.

Phương hướng đào tạo và bồi dưỡng công nhân kỹ thuật.

Trong những năm tới, một mặt phải ra sức đào tạo những ngành nghề có đã kinh nghiệm và có cơ sở đào tạo, để phục vụ cho yêu cầu của sản xuất và chiến đấu trước mắt; mặt khác tích cực chuẩn bị điều kiện để đào tạo những nghề mới phục vụ cho yêu cầu phát triển sản xuất và tiến bộ kỹ thuật sau này. Trước mắt cần tập trung sức đào tạo công nhân kỹ thuật cho xây dựng cơ bản, đồng thời chú trọng đào tạo công nhân kỹ thuật cho các ngành công nghiệp (cơ khí, điện, than, hóa chất, phân bón, vật liệu xây dựng, hàng tiêu dùng, công nghiệp, thực phẩm …); nghề cá, nghề rừng…; công nhân kỹ thuật trong nông nghiệp (cơ khí nhỏ, máy kéo và các máy nông nghiệp…) và công nhân kỹ thuật cho giao thông vận tải.

Việc đào tạo công nhân kỹ thuật phải nhằm đáp ứng nhu cầu của cả kinh tế trung ương và kinh tế địa phương, cả khu vực kinh tế quốc doanh và khu vực kinh tế tập thể. Tiểu công nghiệp và thủ công nghiệp chiếm một vị trí rất quan trọng, vì vậy cùng với việc đào tạo, công nhân kỹ thuật cho công nghiệp quốc doanh, phải chú trọng đào tạo, bồi dưỡng công nhân kỹ thuật cho các hợp tác xã tiểu công nghiệp và thủ công nghiệp. Cần tích cực giúp đỡ đào tạo, bồi dưỡng xã viên và con em của họ thành những thợ lành nghề nắm vững kỹ thuật cổ truyền của những nghề có truyền thống như sơn mài, chạm trổ, đan lát, dệt …Cần tiến hành dạy nghề phổ thông như mộc, nề, rèn và các nghề thủ công khác trong nông thôn, phục vụ cho yêu cầu sản xuất, xây dựng và cải thiện đời sống của nhân dân.

Đi đôi với đào tạo công nhân mới, cần đẩy mạnh phong trào bổ túc về kiến thức kỹ thuật và tay nghề cho công nhân hiện có, nhằm không ngừng nâng cao trình độ văn hóa và kỹ thuật cho công nhân, tạo điều kiện để công nhân tiếp thu kỹ thuật tiên tiến, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, tăng năng suất lao động.

Phải đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng đào tạo công nhân kỹ thuật về các mặt: chính trị, tư tưởng, văn hóa, kỹ thuật và sức khỏe, trong đó yêu cầu nâng cao tay nghề là quan trọng nhất. Trong quá trình đào tạo phải kết hợp vừa học, vừa làm để góp phần làm ra của cải xã hội, đồng thời rèn luyện một cách toàn diện, bảo đảm cho người học nghề sau khi ra trường biết sử dụng và bảo dưỡng tốt máy móc, thiết bị, có khả năng độc lập thao tác và tiến hành sản xuất hay sửa chữa một cách thành thạo.

Cần quán triệt hơn nữa đường lối, chính sách, biện pháp của Đảng và Chính phủ trong công tác đào tạo bồi dưỡng công nhân kỹ thuật, tạo mọi điều kiện để có thể đào tạo, bồi dưỡng đông đảo thanh niên trở thành những công nhân có nghề và giỏi nghề; tăng tỷ lệ nữ, dân tộc ít người vào các ngành nghề thích hợp; ưu tiên tuyển chọn bộ đội chuyển ngành, thanh niên xung phong và những người có thành tích trong sản xuất, chiến đấu và công tác vào học ở các trường dạy nghề. Cần nghiên cứu các ngành nghề và phương pháp đào tạo thích hợp để dạy nghề và phương pháp, đào tạo thích hợp để dạy nghề cho thương binh và những người tàn tật, tạo điều kiện để họ có thể tham gia lao động sản xuất theo khả năng của họ. Đào tạo đội ngũ công nhân kỹ thuật cho miền Bắc, đồng thời cần tính đến yêu cầu của miền Nam và có chính sách, biện pháp tích cực để giải quyết tốt yêu cầu đó.

Việc đào tạo công nhân kỹ thuật được tiến hành dưới hai hình thức chính: đào tạo tại trường dạy nghề, và đào tạo kèm cặp trong sản xuất. Các trường dạy nghề có nhiệm vụ đào tạo công nhân kỹ thuật mới đối với những ngành nghề đòi hỏi một trình độ kỹ thuật nhất định. Kèm cặp trong sản xuất chủ yếu là bổ túc tay nghề cho công nhân hiện có và đào tạo mới những ngành, nghề kỹ thuật đơn giản. Trong những năm tới cần hết sức cố gắng tăng tỷ lệ đào tạo công nhân kỹ thuật tại trường dạy nghề, để bảo đảm nhu cầu phát triển sản xuất và yêu cầu tiến bộ kỹ thuật của kế hoạch Nhà nước, phấn đấu trong vòng 3 đến 5 năm nữa, hình thành một mạng lưới các trường dạy nghề từ trung ương đến địa phương và cơ sở được trang bị tương đối tốt. Những lớp đào tạo kèm cặp trong sản xuất cũng phải được tổ chức tốt và quản lý chặt chẽ để bảo đảm chất lượng đào tạo. Bộ Lao động sẽ ban hành quy chế cụ thể về việc tổ chức trường dạy nghề và hình thức tổ chức đào tạo kèm cặp trong sản xuất.

Việc đào tạo công nhân kỹ thuật phải làm trong nước là chính, đồng thời tranh thủ sự giúp đỡ của các nước anh em. Từ nay trở đi chỉ gửi đi đào tạo ở nước ngoài những giáo viên dạy nghề và công nhân học những nghề có trình độ kỹ thuật cao mà trong nước chưa có khả năng đào tạo, hoặc gửi công nhân, kỹ thuật viên đi đào tạo theo thiết bị toàn bộ do nước bạn viện trợ, hoặc học những nghề tuy ở trong nước có đào tạo nhưng cần số lượng lớn, kỹ thuật tương đối phức tạp mà khả năng trong nước không làm xuể.

Những biện pháp chính

Trong những năm tới, phải ra sức củng cố và xây dựng tốt các trường dạy nghề, củng cố và tổ chức tốt các lớp đào tạo kèm cặp trong sản xuất để nâng cao chất lượng đào tạo, đồng thời phát triển có mức độ hệ thống giáo dục. Muốn vậy phải tăng cường cơ sở vật chất, kỹ thuật và đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên dạy nghề cho các trường đó: cải tiến nội dung chương trình giảng dạy, biên soạn và xuất bản sách giáo khoa cho việc đào tạo công nhân kỹ thuật; thực hiện đúng đắn và bổ sung hoặc sửa đổi các chế độ, chính sách cần thiết cho việc đào tạo công nhân kỹ thuật; cải tiến việc kế hoạch hóa công tác đào tạo công nhân kỹ thuật…Làm tốt những việc này là tạo điều kiện để mở rộng quy mô đào tạo và nâng cao chất lượng đào tạo công nhân kỹ thuật, chuẩn bị điều kiện để phát triển công tác này theo quy mô lớn và tốc độ nhanh hơn sau này:

1. Củng cố các trường dạy nghề hiện có, xây dựng một số trường mới đào tạo công nhân kỹ thuật và trang bị tốt cho các trường.

Trước mắt, cần có kế hoạch tăng thêm máy móc, thiết bị thực tập, đồ dùng dạy học và các phương tiện phục vụ giảng dạy khác như dụng cụ đo lường, dụng cụ thí nghiệm, phim ảnh, thư viện, sách báo kỹ thuật…Chú ý trang bị dần những máy móc hiện đại cho các trường dạy nghề, để khi ra trường, học sinh có thể sử dụng tốt những máy móc hiện đại trong sản xuất. Máy móc, thiết bị trang bị cho các trường dạy nghề phải có đủ loại theo ngành nghề đào tạo và có tỷ lệ thích đáng so với số lượng học sinh. Mặt khác cần triệt để tận dụng khả năng máy móc, thiết bị của các cơ sở sản xuất để học sinh thực tập tay nghề. Các cơ sở sản xuất cần tích cực giúp đỡ các trường dạy nghề về mặt này.

Để chuẩn bị cho lâu dài, hàng năm, Ủy ban Kế hoạch Nhà nước cần căn cứ vào phương hướng phát triển kinh tế mà xác định rõ chỉ tiêu kế hoạch Nhà nước về vốn đầu tư xây dựng cơ bản để xây dựng mới các trường dạy nghề và tăng cường thiết bị thực tập cho các trường.

2. Trong những năm tới cần mở một số trường lớp đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên dạy nghề cho các trường dạy nghề, để bảo đảm số lượng và chất lượng của công tác đào tạo công nhân kỹ thuật. Trước mắt cần tích cực đào tạo, bồi dưỡng một lực lượng giáo viên dạy nghề đông đảo, vừa có phẩm chất chính trị tốt, yêu ngành yêu nghề, vừa giỏi về chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ, có khả năng “miệng nói, tay làm”. Cần nghiên cứu xác định tiêu chuẩn được sử dụng số lượng và chất lượng giáo viên dạy nghề cho các loại trường dạy nghề. Môi trường dạy nghề cần có đủ số giáo viên kỹ thuật và có giáo viên chính trị.

Mặt khác, cần nghiên cứu gửi một số giáo viên dạy nghề sang thực tập tại các trường dạy nghề ở các nước anh em để bồi dưỡng thêm cho họ; chọn những người có đủ tiêu chuẩn và khả năng trong số học sinh học nghề và thực tập sinh đào tạo ở ngoài nước về, bồi dưỡng thêm, bổ sung cho lực lượng giáo viên dạy nghề ở các trường dạy nghề. Nghiên cứu mời chuyên gia các nước anh em giúp đào tạo, bồi dưỡng một số giáo viên dạy nghề và giúp ta kinh nghiệm về đào tạo công nhân kỹ thuật. Mặt khác cần tranh thủ sự giúp đỡ của các nước anh em giúp ta xây dựng, trang bị tốt cho một số trường đào tạo giáo viên dạy nghề và đào tạo công nhân kỹ thuật có trình độ khá.

3. Phải chú trọng cải tiến chương trình và nội dung giảng dạy, xuất bản sách giáo khoa phục vụ cho việc đào tạo công nhân kỹ thuật để bảo đảm chất lượng của công tác đào tạo.

Phải trên cơ sở phân loại các ngành nghề cụ thể, phân định tiêu chuẩn cấp bậc kỹ thuật cho mỗi ngành nghề mà lập chương trình đào tạo cho mỗi ngành nghề khác nhau, bảo đảm cho người học nghề ra trường là nắm vững tay nghề theo yêu cầu của cấp bậc kỹ thuật cần đào tạo cho loại ngành, nghề đó. Chương trình giảng dạy và tài liệu giáo khoa của các trường đào tạo công nhân kỹ thuật từng loại ngành, nghề phải được thống nhất và phải được cơ quan có chức năng phụ trách công tác đào tạo của Nhà nước xét duyệt và ban hành.

Đi đôi với việc giảng dạy kỹ thuật, nghiệp vụ, cần tăng cường công tác giáo dục chính trị và tư tưởng trong các trường dạy nghề;

Việc giáo dục chính trị và tư tưởng trong các trường dạy nghề có ý nghĩa quan trọng đối với công tác đào tạo những học sinh học nghề thành những người công nhân mới, xã hội chủ nghĩa. Vì vậy các trường dạy nghề phải xem trọng việc giáo dục chính trị tư tưởng cho giáo viên dạy nghề và học sinh học nghề. Trong giảng dạy và học tập, phải kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục chính trị và tư tưởng với giảng dạy chuyên môn kỹ thuật, kết hợp chặt chẽ giữa học và làm ra của cải, phải tạo nên khí thế sôi nổi trong trường dạy nghề, làm cho trường dạy nghề trở thành một tập thể gương mẫu trong giảng dạy, học tập, lao động và sẵn sàng đảm nhận mọi nhiệm vụ được giao.