KẾ HOẠCH

PHÒNG NGỪA, ỨNG PHÓ SỰ CỐ HÓA CHẤT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ

Căn cứ Luật Hóa chất ngày 21/11/2007, các Nghị định của Chính phủ: Số 108/2008/NĐ-CP ngày 07/10/2008, số 26/2011/NĐ-CP ngày 08/4/2011, Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 05/03/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất độc hại và các quy định của pháp luật liên quan về hóa chất, phòng cháy chữa cháy.

Xét đề nghị của Sở Công Thương (tờ trình số 80/TTr-SCT ngày 05/10/2016) về phê duyệt Kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trên địa bàn tỉnh,

UBND tỉnh ban hành Kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, với những nội dung chính như sau:

1. Mục tiêu:

- Giảm thiểu nguy cơ xảy ra sự cố hóa chất trên địa bàn tỉnh, hạn chế đến mức thấp nhất ảnh hưởng của sự cố hóa chất đến con người và môi trường.

- Là cơ sở để các lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh chủ động triển khai và phối hợp đồng bộ trong công tác ứng phó với các sự cố hóa chất trên địa bàn.

- Từng bước xây dựng lực lượng nòng cốt và nâng cao năng lực ứng phó sự cố hóa chất của các đơn vị trên địa bàn tỉnh.

2. Phân cấp mức độ nguy hiểm của sự cố hóa chất:

Căn cứ vào phạm vi và mức độ nguy hiểm của các trường hợp mà sự cố hóa chất có thể xảy ra, phương án ứng phó được lập với 3 cấp độ, gồm:

- Cấp 1 (cấp cơ sở): Sự cố hóa chất xảy ra ở cơ sở, sự cố không lập tức gây nguy hại đối với tính mạng, tài sản, môi trường, sản xuất và kinh tế. Tình huống này có thể kiểm soát được bởi các biện pháp xử lý tại chỗ, trong trường hợp này chủ cơ sở phải tổ chức chỉ huy lực lượng của đội ứng phó sự cố hóa chất cấp cơ sở để triển khai thực hiện việc ứng cứu kịp thời. Đơn vị cơ sở chịu trách nhiệm huy động lực lượng và thực hiện các biện pháp xử lý, trường hợp sự cố hóa chất vượt quá khả năng của cơ sở, nguồn lực tại chỗ không đủ khả năng tự ứng cứu, xử lý thì chủ cơ sở phải kịp thời báo cáo Ban Chỉ đạo ứng phó sự cố hóa chất cấp tỉnh, chủ cơ sở xảy ra sự cố hóa chất chịu trách nhiệm chỉ huy hiện trường.

- Cấp 2 (cấp khu vực): Là trường hợp sự cố hóa chất gây ra những nguy hiểm nhất định đối với tính mạng, tài sản và môi trường (như: Cháy, nổ nhỏ, nhiễm độc hóa chất,...). Để kiểm soát được các tình huống này, ngoài việc triển khai các biện pháp ứng cứu bằng lực lượng tại chỗ của các đơn vị cơ sở còn phải có sự phối hợp, hỗ trợ ứng cứu của các lực lượng, phương tiện sẵn có gần kề khu vực xảy ra sự cố, trong trường hợp vượt quá khả năng ứng cứu của cơ sở hoặc của các khu công nghiệp, cụm công nghiệp thì Ban Chỉ đạo ứng phó sự cố hóa chất cấp tỉnh tổ chức ứng cứu theo kế hoạch, đồng thời đề xuất huy động khẩn cấp nguồn lực cần thiết của các khu vực trong tỉnh và phối hợp các tỉnh tiếp giáp để ứng cứu.

- Cấp 3 (cấp Quốc gia): Trường hợp sự cố hóa chất gây nên nguy hiểm nghiêm trọng đối với cuộc sống con người, môi trường hoặc có nguy cơ gây thiệt hại toàn bộ công trình (như: Chết người, cháy lớn, nổ lớn,...). Tình huống này có thể xuất hiện ngay lập tức hoặc xuất phát từ các tình huống, sự cố thấp hơn do không kiểm soát được và phát triển theo xu hướng ngày càng xấu đi nghiêm trọng. Khi mức độ nguy hiểm vượt quá khả năng ứng phó của Ban Chỉ đạo ứng phó sự cố hóa chất cấp tỉnh, UBND tỉnh báo cáo Ủy ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn trực tiếp chỉ đạo, phối hợp với các cơ quan liên quan để tổ chức ứng phó.

3. Quy trình ứng phó sự cố hóa chất:

- Giai đoạn 1: Tiếp nhận và xử lý thông tin:

Người phát hiện sự cố ngay lập tức báo cáo cho chủ cơ sở, lực lượng Cảnh sát phòng cháy chữa cháy trên địa bàn, đồng thời cung cấp chi tiết các thông tin có thể quan sát được, gồm: Vị trí xảy ra sự cố; số lượng và chủng loại hóa chất; tình trạng hiện tại về rò rỉ, tràn đổ, cháy, số nạn nhân quan sát được. Lực lượng Cảnh sát phòng cháy chữa cháy thông báo cho Thường trực Ban Chỉ đạo và Công an tỉnh.

- Giai đoạn 2: Huy động các lực lượng tham gia và tiến hành ứng phó sự cố hóa chất:

+ Sở Công Thương: Có trách nhiệm thông tin đầy đủ cho các cơ quan liên quan để triển khai kế hoạch ứng cứu theo phân cấp mức độ nguy hiểm, đồng thời thông báo và tham vấn ý kiến Ủy ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn, Bộ Công Thương để đề nghị hỗ trợ khi cần thiết.

+ Các cơ quan, đơn vị thực hiện nhiệm vụ theo phân công trong kế hoạch ứng phó, bảo đảm an toàn cho cán bộ thực hiện nhiệm vụ, đồng thời thực hiện các nhiệm vụ khác do Ban Chỉ đạo yêu cầu. Trong trường hợp cần thiết, Ban Chỉ đạo tham mưu, đề xuất với Chủ tịch UBND tỉnh trưng dụng phương tiện, tài sản của các tổ chức, cá nhân phục vụ công tác ứng phó sự cố tại hiện trường.

+ Chủ cơ sở nơi xảy ra sự cố hóa chất có trách nhiệm cung cấp thông tin và hợp tác với các lực lượng chức năng khi triển khai ứng phó sự cố hóa chất xảy ra tại đơn vị. Trong trường hợp nguồn nguy cơ vô chủ thì UBND xã, phường, thị trấn nơi xảy ra sự cố hóa chất có trách nhiệm cung cấp thông tin về địa hình và các phương án tiếp cận nơi xảy ra sự cố. Trong quá trình triển khai thực hiện kế hoạch ứng phó sự cố hóa chất, các thông tin phải được báo cáo thường xuyên và xin ý kiến chỉ đạo của Trưởng ban Ban Chỉ đạo hoặc Thường trực Ban Chỉ đạo.

- Giai đoạn 3: Kết thúc hoạt động ứng phó sự cố hóa chất và khắc phục hậu quả môi trường:

+ Sau quá trình ứng phó sự cố hóa chất tại hiện trường đã được bảo đảm, xử lý hoàn toàn, Thường trực Ban Chỉ đạo báo cáo với Trưởng ban để tuyên bố kết thúc quá trình ứng phó.

+ Sở Tài nguyên và Môi trường tiến hành công tác kiểm soát chất lượng môi trường, khắc phục sự cố môi trường. Sau khi xử lý, khắc phục sự cố Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm báo cáo Trưởng ban Ban Chỉ đạo về hiện trạng môi trường đã trở lại an toàn để xem xét kết thúc hoạt động ứng cứu, thông báo cho các cơ sở, người dân trở lại hoạt động bình thường.

- Giai đoạn 4: Báo cáo đánh giá:

+ Tổ chức điều tra nguyên nhân gây ra sự cố, nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì tiến hành lập hồ sơ xử lý theo quy định của pháp luật.

+ Chủ cơ sở xảy ra sự cố hóa chất có trách nhiệm báo cáo về Ban Chỉ đạo nguyên nhân gây ra sự cố, tình hình thiệt hại, kế hoạch khắc phục sự cố tại cơ sở, phương án bồi thường thiệt hại cho các cơ sở xung quanh, chi phí cho việc ứng phó sự cố và khắc phục hậu quả tại cơ sở.

+ Các cơ quan thành viên báo cáo những hoạt động đã thực hiện của cơ quan, đơn vị mình về Thường trực Ban Chỉ đạo, Thường trực Ban Chỉ đạo tổng hợp, báo cáo Trưởng ban Ban Chỉ đạo và cơ quan cấp trên có liên quan, tổ chức họp đánh giá, tổng kết, rút kinh nghiệm quá trình ứng phó sự cố và thông cáo báo chí (nếu cần thiết).

4. Kinh phí thực hiện: Hằng năm, Sở Tài chính chủ trì, cùng Sở Công Thương, các cơ quan, đơn vị liên quan hướng dẫn lập dự toán kinh phí để từng bước trang bị các phương tiện bảo hộ cá nhân phục vụ công tác phòng ngừa ứng phó sự cố hóa chất, dự toán kinh phí diễn tập ứng phó sự cố hóa chất trên địa bàn tỉnh, trình UBND tỉnh xem xét, quyết định.

5. Tổ chức thực hiện:

a) Sở Công Thương:

- Thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức trách nhiệm đối với các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất, đặc biệt là việc quản lý an toàn trong sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất theo quy định của pháp luật.

- Rà soát, thống kê các cơ sở sản xuất, kinh doanh sử dụng hóa chất trên địa bàn tỉnh. Tăng cường công tác kiểm tra, hướng dẫn các cơ sở thực hiện các biện pháp an toàn trong sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất.

- Hướng dẫn các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất xây dựng biện pháp, kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất.

- Tham mưu, đề xuất báo cáo UBND tỉnh thành lập Ban Chỉ đạo phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trên địa bàn tỉnh. Khi có sự cố xảy ra, tùy vào điều kiện và khả năng ứng cứu, Sở Công Thương tổng hợp, báo cáo Trưởng ban Ban Chỉ đạo để xin ý kiến, phối hợp với các sở, ngành, các cơ quan, đơn vị liên quan để tổ chức thực hiện ứng cứu.

- Sau khi sự cố xảy ra, Sở Công Thương phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan để điều tra nguyên nhân gây ra sự cố hóa chất, đánh giá rút kinh nghiệm trong việc quản lý, hướng dẫn công tác lưu giữ, bảo quản hóa chất trên địa bàn tỉnh.

b) Công an tỉnh:

- Tăng cường quản lý hóa chất trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh; hóa chất phục vụ công tác phòng cháy, chữa cháy theo quy định của pháp luật.

- Phối hợp với các sở, ngành, các cơ quan, đơn vị liên quan phát hiện, điều tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về hoạt động hóa chất.

- Chủ trì, phối hợp với Sở Công Thương, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, các cơ quan, đơn vị liên quan chỉ đạo, kiểm tra tình hình xây dựng kế hoạch huấn luyện, diễn tập, ứng phó sự cố hóa chất của các tổ chức, doanh nghiệp đặc biệt là các cơ sở sản xuất, kinh doanh, sử dụng lượng lớn hóa chất tiềm ẩn nguy cơ xảy ra sự cố hóa chất.

- Khi xảy ra sự cố hóa chất có nhiệm vụ:

+ Huy động đầy đủ phương tiện, trang thiết bị thực hiện ứng cứu kịp thời sự cố hóa chất. Quyết định các biện pháp chữa cháy ban đầu, sử dụng biện pháp để cứu người bị nạn, di chuyển bảo vệ tài sản, ngăn chặn cháy lan, hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại về người, tài sản của nhà nước và nhân dân.

+ Phối hợp với tổ chức, cá nhân để nắm tình hình, tổ chức cứu chữa của lực lượng tại chỗ, thông báo và phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan, nếu cần thiết thì yêu cầu hoặc huy động theo thẩm quyền đối với lực lượng, phương tiện của cơ quan, tổ chức, cá nhân để phục vụ công tác chữa cháy. Khi trang thiết bị và lực lượng cứu nạn, cứu hộ không thể đáp ứng được yêu cầu, vượt quá khả năng triển khai, chủ động đề nghị hỗ trợ lực lượng các tỉnh lân cận.

c) Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh:

- Chỉ đạo tăng cường kiểm tra, rà soát và có biện pháp quản lý chặt chẽ các loại vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ được trang bị theo quy định.

- Khi xảy ra sự cố hóa chất cấp khu vực, cấp Quốc gia có nhiệm vụ điều động lực lượng, trang thiết bị của đơn vị kết hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức ứng cứu kịp thời.

d) Sở Y tế:

- Rà soát, đánh giá thực trạng để xây dựng kế hoạch tăng cường công tác quản lý hóa chất sử dụng trong bào chế dược phẩm cho người, hóa chất trong diệt khuẩn, diệt côn trùng, dụng cụ y tế và hóa chất dùng làm phụ gia trong thực phẩm.

- Tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn các quy định về điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất, hóa thực phẩm trong ngành y tế cho các tổ chức, cá nhân thuộc diện quản lý.

- Khi xảy ra sự cố hóa chất có nhiệm vụ điều động nhân lực, trang thiết bị cấp cứu, kết hợp với lực lượng y tế cơ sở tổ chức cứu chữa kịp thời đối với nạn nhân do sự cố gây ra.

e) Sở Tài nguyên và Môi trường:

- Xây dựng kế hoạch tăng cường công tác quản lý việc thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường liên quan đến hoạt động hóa chất. Hướng dẫn, xử lý hóa chất độc hại tồn dư trong sản xuất, kinh doanh hóa chất.

- Tuyên truyền, hướng dẫn cho các tổ chức, cá nhân hoạt động hóa chất trên địa bàn tỉnh thực hiện đúng các quy định về bảo vệ môi trường liên quan đến hoạt động hóa chất.

- Sau khi sự cố xảy ra, có trách nhiệm hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện các biện pháp để khôi phục lại tình trạng môi trường ban đầu, ngăn ngừa ô nhiễm nguồn nước (nước ngầm, nước mặt) do chất thải nguy hại sinh ra trong quá trình xảy ra sự cố.

g) Sở Thông tin và Truyền thông:

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về nguy cơ, tác hại của sự cố hóa chất và trách nhiệm của người dân, doanh nghiệp, cộng đồng về phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất nhằm bảo vệ sức khỏe con người, bảo vệ môi trường.

h) Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:

- Tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất, ý thức, trách nhiệm của cơ sở kinh doanh và người sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đối với cộng đồng, môi trường.

- Rà soát, đánh giá thực trạng để xây dựng kế hoạch tăng cường công tác quản lý hóa chất sử dụng trong trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, thú y, bảo vệ thực vật, hóa chất bảo quản chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản.

- Phối hợp với các ngành chức năng tổ chức kiểm tra việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật ở các khu vực sản xuất, đặc biệt ở các khu vực chuyên sản xuất rau, chè, cây ăn quả.

i) UBND các huyện, thành, thị:

- Tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện các quy định pháp luật về hóa chất cho các tổ chức, cá nhân hoạt động hóa chất trên địa bàn quản lý theo đúng quy định, đồng thời phối hợp với các cơ quan chức năng thường xuyên kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân hoạt động hóa chất có hành vi vi phạm trong sản xuất kinh doanh, các hành vi gây ô nhiễm môi trường trong hoạt động hóa chất trên địa bàn.

- Phối hợp với Sở Công Thương rà soát các điểm kinh doanh, kho cất giữ bảo quản hóa chất nguy hiểm. Hướng dẫn thực hiện các Quy chuẩn xây dựng về kết cấu công trình, thiết kế kho hóa chất, bảo đảm tiêu chuẩn phòng chống cháy nổ, bảo vệ môi trường.

- Khi xảy ra sự cố hóa chất tại địa bàn phải điều động lực lượng, trang thiết bị của đơn vị kết hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức chữa cháy, ứng cứu kịp thời sự cố xảy ra.

- Sau khi xảy ra sự cố tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân tại khu vực có sự cố khắc phục môi trường, tạo điều kiện để nhân dân ổn định đời sống, sản xuất.

k) Ban Quản lý các khu công nghiệp:

- Phối hợp với Sở Công Thương thông tin, tuyên truyền các văn bản quy phạm pháp luật về hoạt động hóa chất cho các doanh nghiệp trong khu công nghiệp.

- Khi xảy ra sự cố hóa chất trong các khu công nghiệp phải kết hợp với các cơ quan, đơn vị tham gia công tác chữa cháy, ứng cứu kịp thời sự cố xảy ra, tạo điều kiện thuận lợi để các cơ quan chức năng xử lý sự cố.

l) Các cơ sở có hoạt động hóa chất:

- Chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về công tác an toàn trong sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất nguy hiểm.

- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nghiêm ngặt việc thực hiện các quy trình, quy phạm kỹ thuật trong sản xuất, kinh doanh và sử dụng hóa chất nguy hiểm, hóa chất độc hại nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, cải thiện điều kiện làm việc, bảo vệ sức khỏe cho người lao động.

- Thực hiện các quy định về an toàn hóa chất, lập và lưu giữ phiếu an toàn hóa chất, xây dựng biện pháp hoặc kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất phù hợp với quy mô, điều kiện sản xuất và đặc tính của hóa chất. Các tổ chức, doanh nghiệp phải bảo đảm tốt nhất khả năng phòng ngừa, ứng phó khi xảy ra sự cố hóa chất.

- Thường xuyên kiểm tra, cải tạo nâng cấp kho chứa hóa chất nguy hiểm, hóa chất độc hại, bảo đảm đủ các trang thiết bị an toàn, phòng chống cháy, nổ, phòng chống rò rỉ, phát tán hóa chất độc hại theo quy định và bảo đảm khả năng ứng phó tại chỗ khi sự cố hóa chất xảy ra.

- Khi xảy ra sự cố hóa chất tổ chức, doanh nghiệp phải thực hiện:

+ Đánh giá sự cố, nắm rõ tình hình và thực hiện các biện pháp ngăn chặn sự lan rộng sự cố. Phải báo ngay cho người có trách nhiệm, người đứng đầu cơ quan, đơn vị để trực tiếp điều khiển các biện pháp ứng phó.

+ Huy động lực lượng, phương tiện tại chỗ của cơ quan, tổ chức, cơ sở do mình trực tiếp quản lý để chỉ huy chữa cháy ban đầu, khi chưa có lực lượng Cảnh sát phòng cháy chữa cháy đến cứu chữa. Nếu sự cố lớn vượt quá khả năng kiểm soát của cơ sở thì phải báo ngay cho các cơ quan chức năng liên quan, như: Cảnh sát phòng cháy chữa cháy, UBND cấp huyện, Sở Công Thương, Sở Y tế,...

+ Bảo đảm vật tư, hậu cần phục vụ cho công tác ứng cứu được liên tục, phối hợp với cơ quan chức năng để tham gia bảo vệ hiện trường, điều tra, kết luận nguyên nhân vụ cháy, nổ.

- Sau khi xảy ra sự cố hóa chất tổ chức, doanh nghiệp phải thực hiện các nội dung sau:

+ Xây dựng kế hoạch ổn định đời sống và việc làm cho nhân dân, cán bộ, công nhân viên bị thiệt hại do sự cố trong phạm vi quản lý.

+ Kịp thời có các biện pháp xử lý môi trường, hạn chế sự tác động của các chất độc, chất nhiễm xạ, phóng xạ do cháy, nổ gây ra đối với môi trường đất, nước, không khí. Bồi hoàn tài sản cho các tổ chức, cá nhân được huy động hoặc trưng dụng để chữa cháy, khắc phục sự cố hóa chất.

+ Khẩn trương phục hồi các hoạt động ổn định sản xuất, kinh doanh.

(chi tiết theo hồ sơ Kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trên địa bàn tỉnh do đơn vị tư vấn lập, đã được Sở Công Thương, các cơ quan liên quan thẩm định, trình duyệt)./.