KẾ HOẠCH

PHÒNG, CHỐNG HẠN HÁN, THIẾU NƯỚC, PHỤC VỤ SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP VÀ DÂN SINH MÙA KHÔ NĂM 2022 TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK NÔNG

Theo thông tin dự báo từ Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Đắk Nông, từ tháng 02 đến tháng 4/2022, mực nước và lưu lượng trên các sông, suối dao động theo xu thế giảm dần, xuất hiện tình trạng cạn kiệt và thiếu hụt nguồn nước, thời kỳ cạn kiệt nhất trong vụ có khả năng xảy ra vào giữa tháng 02 đến đầu tháng 4 năm 2022; dự báo vào mùa khô, tình trạng hạn hán, thiếu hụt nguồn nước trên địa bàn tỉnh ở mức cao, đặc biệt trên khu vực các huyện: Cư Jút, Krông Nô, Đắk Mil, Đắk Song, Tuy Đức.

Để chủ động trong công tác phòng, chống hạn hán, thiếu nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh mùa khô năm 2022 trên địa bàn tỉnh. UBND tỉnh ban hành Kế hoạch phòng, chống hạn hán, thiếu nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh mùa khô năm 2022 trên địa bàn tỉnh Đắk Nông, với các nội dung như sau:

I. Mục đích, yêu cầu

1. Mục đích

- Chủ động nắm bắt tình hình thời tiết để triển khai kịp thời các phương án ứng phó với hạn hán, thiếu nước và tác động của biến đổi khí hậu trên địa bàn tỉnh, đảm bảo nguồn nước, lương thực phục vụ dân sinh, đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh; chủ động huy động mọi nguồn lực để phục vụ công tác ứng phó với hạn hán, thiếu nước và tác động của biến đổi khí hậu đảm bảo kịp thời, tiết kiệm, hiệu quả.

- Có kế hoạch tổ chức sản xuất, điều chỉnh mùa vụ, cơ cấu cây trồng phù hợp với khả năng cung cấp nước đảm bảo phục vụ sản xuất trong mùa khô năm 2022.

- Chủ động điều tiết, dự trữ nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và cấp nước phục vụ sinh hoạt cho nhân dân.

2. Yêu cầu

- Sử dụng tài nguyên nước một cách hợp lý, hiệu quả, tiết kiệm, thực hiện công tác ứng phó với hạn hán theo nguyên tắc: Ưu tiên nguồn nước sinh hoạt phục vụ nhân dân, nước phục vụ cho chăn nuôi, nước tưới cho cây trồng có giá trị kinh tế cao; khuyến cáo nhân dân không sản xuất ở những nơi có nguy cơ thiếu nước và trồng các loại cây trồng phù hợp, tiết kiệm nước; sử dụng kinh phí thực hiện công tác ứng phó hạn hán đảm bảo kịp thời, tiết kiệm, hiệu quả, đúng quy trình, quy định.

- Các Sở, Ban, ngành, các Đoàn thể tỉnh, UBND cấp huyện, UBND cấp xã quán triệt cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và nhân dân thực hiện nghiêm túc Kế hoạch phòng, chống hạn hán, thiếu nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh mùa khô năm 2022.

- Theo dõi diễn biến thời tiết, kiểm tra cụ thể nguồn nước, xác định vùng đảm bảo nước, vùng nguy cơ hạn hán, thiếu nước, chủ động điều tiết hợp lý và điều chỉnh lịch thời vụ; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với khả năng cung cấp nước phục vụ sản xuất mùa khô năm 2022.

II. Các biện pháp phòng, chống hạn

1. Biện pháp phi công trình

1.1. Đối với sản xuất nông nghiệp

- Kiện toàn Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn các cấp; tổ chức tuyên truyền vận động nhân dân chủ động trong công tác phòng chống hạn hán; các đơn vị và cán bộ chuyên môn thường xuyên kiểm tra các vùng bị hạn để tham mưu cho cấp ủy, chính quyền chỉ đạo tốt công tác phòng, chống hạn.

- Kiểm tra, đánh giá cụ thể nguồn nước các sông, suối, hồ, đập,... khoanh vùng diện tích cây trồng có khả năng bị hạn, thường xuyên bị hạn và những diện tích cây trồng không đủ nước, chủ động trồng các loại cây trồng phù hợp.

- Các địa phương, đơn vị quản lý khai thác công trình thủy lợi xây dựng phương án chống hạn cụ thể trên địa bàn, tăng cường theo dõi diễn biến thời tiết trên các phương tiện thông tin đại chúng và dự báo của cơ quan Khí tượng thủy văn để kịp thời triển khai các giải pháp chống hạn thích hợp, giảm thiểu thiệt hại cho sản xuất do hạn hán gây ra.

- Kiểm tra, cập nhật điều tiết nguồn nước, tiếp tục tổng hợp cụ thể nguồn nước các hồ chứa để xây dựng kế hoạch sử dụng nước hợp lý, phù hợp với khả năng nguồn nước, trong đó ưu tiên nước cho sinh hoạt, nước uống cho gia súc, tưới cho cây trồng có giá trị kinh tế cao.

- Chủ động trong công tác quản lý phân phối và sử dụng nguồn nước tiết kiệm (áp dụng phương pháp tưới luân phiên, tưới tiết kiệm nước...), hạn chế thất thoát nước, đồng thời có biện pháp chống thấm, giảm lượng nước rò rỉ đến mức thấp nhất. Tăng cường công tác kiểm tra, theo dõi tình hình hạn hán đến tận nơi sản xuất nhằm ứng phó kịp thời và giảm thiểu tối đa thiệt hại cho người dân.

- Tuyên truyền, hướng dẫn nhân dân sử dụng nước tiết kiệm trong sinh hoạt và sản xuất, nâng cao nhận thức và thực hiện nghiêm túc phương án chống hạn tại các địa phương và của các đơn vị cung cấp nước. Ngăn chặn kịp thời và xử lý nghiêm các trường hợp tự ý ngăn chặn, đào, đắp, xẻ kênh lấy nước không theo kế hoạch tưới.

- Khuyến khích áp dụng công nghệ mới vào sản xuất nông nghiệp, tưới tiên tiến, tiết kiệm nước (như: tưới phun mưa, tưới nhỏ giọt) và triển khai nhân rộng các mô hình có hiệu quả.

- Huy động các lực lượng vũ trang, thanh niên tình nguyện tham gia phòng, chống hạn (tuyên truyền cảnh báo hạn hán, nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy, đắp đập tạm,...).

1.2. Biện pháp cấp nước sinh hoạt, công nghiệp

- Tính toán, cân đối, ưu tiên cho cấp nước sinh hoạt, công nghiệp. Theo dõi, nắm bắt tình hình thiếu nước sinh hoạt, đề xuất các biện pháp cấp nước thích hợp.

- Đảm bảo cấp nước sinh hoạt cho người dân, các khu công nghiệp trên địa bàn quản lý khi hạn hán xảy ra.

- Tăng cường các phương tiện vận chuyển để cấp nước, không để thiếu nước sinh hoạt và bùng phát dịch bệnh do hạn hán gây ra.

- Xây dựng kế hoạch phát triển rừng, bảo vệ rừng đầu nguồn và trồng rừng theo quy hoạch đê đảm bảo độ che phủ.

2. Biện pháp công trình

- Tổ chức kiểm tra hiện trạng các công trình thủy lợi, triển khai sửa chữa, bảo dưỡng, thay thế máy móc và các thiết bị hư hỏng, nạo vét khơi thông dòng chảy kênh mương, cửa vào cống lấy nước, cửa vào các bể hút trạm bơm, sửa chữa khắc phục kịp thời các vị trí hư hỏng kênh, công trình trên kênh đảm bảo không để thất thoát, lãng phí nguồn nước.

- Chủ động lắp đặt các trạm bơm dã chiến, bơm tận dụng dung tích nước chết tại các hồ chứa, tiến hành bơm truyền nước từ các hồ có dung tích lớn điều tiết nước về các hồ chứa có dung tích nhỏ không đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất.

- Phối hợp chặt chẽ trong công tác điều tiết nước phát điện của các Công ty Thủy điện với công tác điều tiết nước, bơm nước phục vụ sản xuất của chính quyền địa phương với Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Đắk Nông.

III. Tổ chức thực hiện

1. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

- Chủ trì, hướng dẫn, đôn đốc các Sở, Ban, ngành có liên quan, UBND các huyện, thành phố Gia Nghĩa và các đơn vị có liên quan quản lý khai thác công trình thủy lợi triển khai thực hiện Kế hoạch này; định kỳ, hàng quý hoặc đột xuất, báo cáo kết quả thực hiện về UBND tỉnh.

- Thường xuyên theo dõi diễn biến thời tiết, nguồn nước, nhận định tình hình hạn hán, phổ biến đến các cấp chính quyền và người dân để chủ động ứng phó; xây dựng kế hoạch sản xuất phù hợp với khả năng nguồn nước; tổng hợp báo cáo chung toàn tỉnh về nguồn nước, kế hoạch chống hạn.

- Phối hợp với các cơ quan chuyên môn và địa phương sớm xây dựng lịch nông vụ, hướng dẫn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, bố trí cơ cấu giống, thời vụ, phổ biến các biện pháp, kỹ thuật gieo, cấy, chăm sóc và bảo vệ cây trồng phù hợp với nguồn nước tưới.

- Phối hợp với các Công ty Thủy điện trên địa bàn tỉnh thực hiện điều tiết nước phục vụ tưới, đặc biệt là nước cho sản xuất và dân sinh vùng hạ du công trình thủy điện; phối hợp chặt chẽ với các địa phương về việc chấp hành Nông lịch trong điều tiết nguồn nước tưới và triển khai thực hiện các phương án phòng chống hạn khi có yêu cầu của địa phương.

- Kiểm tra, tham mưu UBND tỉnh đầu tư sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi đang bị xuống cấp, để đảm bảo an toàn cho công trình, đảm bảo nguồn nước tưới cho các loại cây trồng.

- Chủ động trong công tác kiểm tra nguồn nước tại các hồ chứa thủy lợi, tổng hợp và kịp thời báo cáo UBND tỉnh để xem xét, chỉ đạo.

- Kiểm tra, đôn đốc các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ thi công sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi, nước sạch nông thôn trên địa bàn tỉnh; đối với các công trình hồ chứa đang triển khai thi công chỉ đạo chủ đầu tư có các giải pháp thi công phù hợp để đảm bảo khả năng tích nước tại các hồ chứa để phục vụ sản xuất.

2. Sở Tài chính

- Trên cơ sở chủ trương của cơ quan có thẩm quyền và khả năng ngân sách tỉnh, tham mưu, đề xuất UBND tỉnh bố trí kinh phí sửa chữa, nâng cấp các hệ thống thủy lợi, công trình cấp nước sinh hoạt tập trung theo đúng quy định.

- Ưu tiên nguồn lực đầu tư xây mới, sửa chữa, nâng cấp các hệ thống thủy lợi theo Thông tư số 73/2018/TT-BTC ngày 15/8/2018 của Bộ Tài chính về hướng dẫn sử dụng nguồn tài chính trong quản lý, khai thác công trình thủy lợi sử dụng vốn nhà nước.

3. Các tổ chức Đoàn thể

Hội Nông dân tỉnh, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, Tỉnh đoàn theo chức năng, nhiệm vụ được chủ động bám sát địa bàn, vận động, hướng dẫn hội viên, đoàn viên thực hiện tốt các giải pháp sản xuất trong điều kiện hạn hán theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn để tổ chức sản xuất có hiệu quả, ổn định đời sống cho nhân dân.

4. UBND các huyện, thành phố Gia Nghĩa

- Kiện toàn Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn các cấp.

- Xây dựng Kế hoạch phòng, chống hạn hán, thiếu nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh mùa khô năm 2022 trên địa bàn.

- Chủ động nguồn nước sinh hoạt tới từng hộ dân, thôn, buôn, bon, tổ dân phố, xã, phường, thị trấn tại các vùng thường xuyên thiếu nước sinh hoạt; tăng cường sử dụng trang thiết bị phục vụ cấp và trừ nước cho các hộ gia đình tại những khu vực bị hạn hán, thiếu nước; đặc biệt trên địa các huyện Cư Jút, Krông Nô, Đắk Mil, Đắk Song, Tuy Đức.

- Bố trí cơ cấu sản xuất phù hợp với khả năng nguồn nước, tránh gieo trồng ở vùng không đảm bảo chủ động về nguồn nước trong cả vụ sản xuất.

- Triển khai xây dựng kế hoạch sản xuất, bám sát nông lịch và kế hoạch lấy nước từ hồ chứa thủy lợi và lịch xả nước của hồ thủy điện phòng, chống hạn hán, thiếu nước cho vụ sản xuất mùa khô năm 2022 tại địa phương để kịp thời triển khai các giải pháp phù hợp khi hạn hán xảy ra.

- Chỉ đạo các Phòng, Ban có liên quan phối hợp UBND cấp xã kiểm kê toàn bộ diện tích cây trồng có nhu cầu sử dụng nước như: Cà phê, tiêu, lúa, ngô,... Trên cơ sở đó xây dựng các phương án sản xuất, cấp nước tưới cho diện tích cây trồng trên địa bàn phù hợp, hiệu quả.

- Chỉ đạo UBND cấp xã phổ biến, khuyến khích nhân dân thực hiện các biện pháp trữ nước bằng nhiều hình thức.

- Chỉ đạo UBND cấp xã tăng cường huy động lực lượng tại địa phương để tu sửa, nạo vét, phát dọn các tuyến kênh mương nội đồng đảm bảo dẫn nước tưới đến mặt ruộng, đắp bờ để nâng cao dung tích trữ nước đầu mùa mưa; giám sát chặt chẽ việc điều tiết nguồn nước tưới của các đơn vị được giao khai thác các công trình thủy lợi để đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất mùa khô năm 2022.

- Thường xuyên kiểm tra xử lý các trường hợp vi phạm, tự ý vận hành cống điều tiết tại các hồ chứa, kênh mương.

- Chủ động trong công tác kiểm tra nguồn nước; tổ chức triển khai kế hoạch gieo, cấy theo đúng lịch thời vụ để tiết kiệm nguồn nước.

- Khuyến khích nhân dân sử dụng các biện pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho các cây trồng, đặc biệt là các cây trồng chủ lực có giá trị kinh tế cao.

- Thường xuyên tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng để vận động nhân dân sử dụng nước hợp lý, tiết kiệm nước ngay từ đầu vụ.

- Chủ động thông tin, truyền thông về tình hình nguồn nước, hạn hán, thiếu nước tới người dân để nâng cao nhận thức sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, đồng thời chủ động có giải pháp phù hợp.

- Ưu tiên bố trí kinh phí của địa phương để đầu tư xây dựng, sửa chữa, nâng cấp các hệ thống thủy lợi, công trình cấp nước sinh hoạt tập trung, đặc biệt là các công trình cấp nước sinh hoạt tập trung; đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình để nâng cao năng lực khai thác nguồn nước và hiệu quả khai thác công trình thủy lợi.

- Chỉ đạo UBND cấp xã thành lập các Tổ chức thủy lợi cơ sở và phối hợp chặt chẽ với Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Đắk Nông trong việc điều tiết nguồn nước phục vụ sản xuất theo đúng lịch trình, kế hoạch.

- Phối hợp với các Công ty Thủy điện trên địa bàn theo dõi quá trình vận hành thủy điện để có kế hoạch đảm bảo nguồn nước tưới phục vụ sản xuất.

5. Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (sau đây gọi tắt là Ban Quản lý dự án)

- Đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình thủy lợi phòng, chống hạn hán trên địa bàn tỉnh Đắk Nông do Ban Quản lý dự án làm Chủ đầu tư, đảm bảo hiệu quả, chất lượng công trình, đặc biệt các hạng mục sửa chữa, nâng cấp các hệ thống Trạm bơm dọc sông Krông Nô; Công trình thủy lợi Suối Đá, xã Quảng Hòa, huyện Đắk Glong.

- Trong quá trình thi công nâng cấp, sửa chữa các công trình, thường xuyên phối hợp với chính quyền địa phương, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Đắk Nông để đưa ra các giải pháp nhằm đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất, dân sinh trong mùa khô.

6. Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Đắk Nông

Chủ động trong công tác dự báo, cảnh báo khí tượng, thủy văn, nhận định tình hình hạn hán, thường xuyên cung cấp số liệu cho các cơ quan liên quan và địa phương để phục vụ chỉ đạo phòng, chống hạn vụ mùa khô năm 2022.

7. Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Đắk Nông (sau đây gọi tắt là Công ty)

- Bám sát lịch nông vụ, xây dựng phương án cấp nước phục vụ sản xuất mùa khô năm 2022 cho từng công trình, từng khu vực cụ thể.

- Phối hợp với UBND các huyện, thành phố Gia Nghĩa và UBND cấp xã chỉ đạo các Chi nhánh Công ty tại các huyện, thành phố Gia Nghĩa huy động các tổ thủy lợi cơ sở xử lý vị trí rò rỉ tại các cửa cống lấy nước và những vị trí rò rỉ khác tại các công trình thủy lợi. Triển khai sửa chữa, nạo vét hệ thống kênh mương để chủ động cho công tác điều tiết nước tưới, đồng thời giảm tổn thất nước.

- Các chi nhánh trực thuộc Công ty tại cấp huyện ký cam kết về phối hợp điều tiết nước tưới với các tổ chức thủy lợi cơ sở để xác định rõ trách nhiệm của từng bên trong quá trình điều tiết nước phục vụ sản xuất mùa khô năm 2022.

- Sử dụng nguồn nước tiết kiệm ngay đầu vụ đối với đập, hồ chứa có nguy cơ hạn hán, thiếu nguồn nước tưới phải có kế hoạch bố trí máy bơm, nhiên liệu để bơm tưới từ mực nước chết của hồ chứa hoặc từ sông, suối gần khu vực công trình, đối với các trạm bơm có nguy cơ thiếu nước phục vụ sản xuất thì phải có kế hoạch lắp đặt các máy bơm dã chiến, nối dài các đường ống hút về phía lòng sông. Bên cạnh đó, Công ty phối hợp với địa phương để tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong việc sử dụng nguồn nước tiết kiệm, hiệu quả, hạn chế thất thoát, lãng phí nguồn nước.

- Đối với các công trình thủy lợi do Công ty làm Chủ đầu tư, trong quá trình thi công cần có kế hoạch, biện pháp thi công phù hợp, đảm bảo khả năng tích nước tại các hồ chứa để phục vụ sản xuất.

- Thường xuyên theo dõi và báo cáo kịp thời về Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các cơ quan chức năng liên quan về tình hình hạn cũng như khả năng bị hạn để có biện pháp chỉ đạo, xử lý kịp thời.

- Xây dựng dự toán kinh phí, vật tư, vật liệu, nguyên, nhiên liệu, nhân lực và các thiết bị máy móc để chủ động cho công tác chống hạn, điều tiết nước khi có nguy cơ hạn hán xảy ra đối với vụ mùa khô năm 2022.

- Xây dựng Kế hoạch quản lý, đề xuất nhu cầu sửa chữa, nâng cấp các công trình cấp nước sinh hoạt tập trung nông thôn bị hư hỏng đã được UBND tỉnh giao tại Quyết định số 290/QĐ-UBND ngày 02/3/2021 về việc giao quản lý, vận hành 92 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung nông thôn cho Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Đắk Nông quản lý, khai thác.

- Đối với diện tích phục vụ sản xuất nông nghiệp có khả năng hạn hán nằm ngoài Kế hoạch diện tích được hỗ trợ kinh phí sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi năm 2022, Công ty phối hợp với chính quyền địa phương và các đơn vị liên quan tổ chức kiểm tra, rà soát tình hình hạn hán, báo cáo và đề xuất phương án chống hạn gửi về Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các đơn vị liên quan để có biện pháp chỉ đạo, xử lý kịp thời.

- Phối hợp với Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang làm Chủ đầu tư nâng cấp, sửa chữa trong quá trình điều tiết nguồn nước phục vụ sản xuất các công trình thủy lợi; đặc biệt tại các hạng mục sửa chữa, nâng cấp các hệ thống Trạm bơm Đắk Rền (xã Nâm N’Đir), Buôn Choah (xã Buôn Choah). Kịp thời báo cáo UBND tỉnh (thông qua Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) những khó khăn, vướng mắc (nếu có) gây ảnh hưởng đến công tác phục vụ sản xuất nông nghiệp.

8. Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, Báo Đắk Nông và các cơ quan thông tin địa phương

Thường xuyên đưa tin phản ánh tình hình khí tượng thủy văn, công tác phòng, chống hạn hán, tình hình khắc phục hạn hán và thiếu nước sinh hoạt; thông tin tuyên truyền rộng rãi cho người dân và các ngành, các cấp biết để chủ động trong công tác phòng, chống hạn hán, thiếu nước.

9. Các Chủ sở hữu đập, hồ chứa thủy điện trên địa bàn tỉnh

Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn của tỉnh và UBND các huyện, thành phố Gia Nghĩa căn cứ lịch nông vụ và tình hình thời tiết để thực hiện việc điều tiết phù hợp, đảm bảo nguồn nước tưới cho vùng hạ du và tuân thủ quy trình vận hành hồ chứa đã được cấp thẩm quyền phê duyệt và các quy định của pháp luật có liên quan.

Trên đây là Kế hoạch phòng, chống hạn hán, thiếu nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh mùa khô năm 2022 trên địa bàn tỉnh Đắk Nông. Yêu cầu các Sở, Ban, ngành, Đoàn thể tỉnh, UBND các huyện, thành phố Gia Nghĩa và các đơn vị có liên quan nghiêm túc thực hiện; trong quá trình thực hiện, nếu có khó khăn, vướng mắc, báo cáo về UBND tỉnh (thông qua Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) để xử lý theo quy định./.