Kính gửi: Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị

Bộ Thông tin và Truyền thông nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh Quảng Trị do Ban Dân nguyện chuyển đến theo Công văn số 742/BDN ngày 14/6/2023, nội dung kiến nghị như sau:

Câu 1: Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 với sự phát triển mạnh mẽ của không gian mạng. Bên cạnh những lợi ích to lớn không thể phủ nhận, cách mạng số, không gian mạng kết nối toàn cầu với đặc tính không biên giới cũng đặt ra nhiều thách thức rất lớn đối với an ninh quốc gia, không gian mạng tiếp tục là mục tiêu trọng yếu của các cuộc tấn công, là môi trường chủ yếu để tiến hành các hoạt động gián điệp, khủng bố, phá hoại, thực hiện các hành vi phạm tội; đặc biệt là tuyên truyền xuyên tạc, kích động chống Đảng, Nhà nước; hành vi phản cảm gây mất thuần phong mỹ tục, đạo đức lối sống. Đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an sớm có các giải pháp ngăn chặn, hạn chế tình trạng trên.

Sau khi nghiên cứu, Bộ Thông tin và Truyền thông có ý kiến trả lời như sau:

Thông tin tuyên truyền chống phá Đảng, Nhà nước ta, thông tin sai sự thật, vi phạm pháp luật chủ yếu tập trung trên các mạng xã hội do nước ngoài cung cấp xuyên biên giới vào Việt Nam, điển hình là Facebook, YouTube và gần đây là TikTok. Hiện nay, Bộ Thông tin và Truyền thông đã phối hợp cùng các Bộ, ngành thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để quản lý các nội dung thông tin trên mạng, như sau:

1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan:

- Trình Chính phủ ban hành Nghị định số 70/2021/NĐ-CP ngày 20/7/2021 trong đó bổ sung các quy định về quảng cáo xuyên biên giới như: Bộ Thông tin và Truyền thông là đầu mối quản lý các hoạt động quảng cáo trực tuyến trong đó có quảng cáo xuyên biên giới; Doanh nghiệp nước ngoài cung cấp dịch vụ quảng cáo xuyên biên giới phải tuân thủ quy định về quảng cáo như doanh nghiệp trong nước; phải gỡ bỏ quảng cáo vi phạm trong vòng 24 giờ theo yêu cầu; Yêu cầu người kinh doanh dịch vụ quảng cáo trong và ngoài nước phải cung cấp giải pháp kỹ thuật kiểm tra, loại bỏ quảng cáo vi phạm; Bổ sung chế tài xử lý trong trường hợp doanh nghiệp nước ngoài không tuân thủ luật pháp Việt Nam về quảng cáo.

- Hiện nay, Bộ Thông tin và Truyền thông đã hoàn thiện dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 72/2013/NĐ-CP ngày 15/7/2013 của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng và Nghị định 27/2018/NĐ-CP và đang lấy ý kiến rộng rãi các tổ chức, doanh nghiệp, nhân dân về dự thảo. Dự thảo đã bổ sung thêm nhiều quy định để siết chặt quản lý việc cung cấp thông tin trên mạng xã hội trong nước và các mạng xã hội nước ngoài hoạt động xuyên biên giới tại Việt Nam.

2. Tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội để nâng cao nhận thức người dân để chủ động phòng tránh tin giả, tin sai sự thật, đồng thời áp dụng các quy tắc ứng xử phù hợp trên mạng:

- Tăng cường chỉ đạo, định hướng các cơ quan báo, đài Trung ương và địa phương tuyên truyền mạnh mẽ các chủ trương, chính sách, của Đảng, Chính phủ, chính quyền địa phương nhằm tạo sự đồng thuận xã hội.

- Phổ biến Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội, Cẩm nang phòng, chống tin giả tin sai sự thật trên không gian mạng cho các nhà cung cấp dịch vụ và người sử dụng mạng xã hội tại Việt Nam, nhằm nâng cao nhận thức và hành vi ứng xử trên mạng xã hội của người dân, giúp người sử dụng có thể nhận biết và cảnh giác hơn với các thông tin giả mạo, sai sự thật.

- Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền phản bác các luận điệu sai trái của các thế lực thù địch thông qua việc duy trì hiệu quả cơ chế Hội nghị cung cấp thông tin cho báo chí về công tác nhân quyền và thông tin đối ngoại định kỳ hằng tháng. Đặt hàng các cơ quan báo chí tuyên truyền đẩy mạnh phát triển văn hóa, con người Việt Nam ra nước ngoài; đấu tranh phản bác những luận điệu sai trái làm xấu hình ảnh đất nước, con người Việt Nam.

3. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý và giám sát các nội dung thông tin trên môi trường mạng:

- Bộ Thông tin và Truyền thông đã phối hợp với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường công tác quản lý, xử lý theo thẩm quyền được giao theo hướng: (1) Nếu xác định được nhân thân đối tượng vi phạm trên địa bàn thì các địa phương chủ động xử lý đối tượng (xử phạt vi phạm hành chính); trong trường hợp đối tượng vi phạm nhiều lần, nghiêm trọng thì Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với Công an tỉnh, thành phố củng cố chứng cứ để có thể xử lý ở mức cao hơn (xử phạt hình sự); (2) Trong trường hợp không xác định được danh tính, nhân thân của đối tượng vi phạm, thì các địa phương phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an để có biện pháp ngăn chặn, xử lý phù hợp.

- Bộ Thông tin và Truyền thông vận hành “Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia” để chủ động rà soát, phát hiện, đánh giá thông tin trên mạng và giám sát an toàn không gian mạng, chỉ đạo các nhà mạng triển khai các giải pháp kỹ thuật mới để ngăn chặn hiệu quả việc phát tán thông tin xấu, độc, ngăn chặn các hành vi tấn công mạng, lợi dụng mạng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

- Phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Ban Chỉ đạo 35 các bộ, ngành Trung ương và địa phương triển khai rà quét, đánh giá xu hướng về các luồng thông tin được dư luận quan tâm, thông tin xấu, độc.

4. Chủ động áp dụng các biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn nguồn phát tán thông tin vi phạm:

Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo các đơn vị chuyên môn xử lý các nguồn phát tán thông tin sai lệch, xuyên tạc, nói xấu, bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của tổ chức, cá nhân, thông tin phản cảm, vi phạm thuần phong mỹ tục Việt Nam, kêu gọi kích động biểu tình, chống phá nhà nước; thông tin độc hại với trẻ em; triển khai nhiều giải pháp đấu tranh đồng bộ về pháp lý, kinh tế, kỹ thuật nhằm buộc các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ xuyên biên giới (Facebook, Google, TikTok...) tuân thủ pháp luật Việt Nam .

5. Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã đưa vào vận hành Trung tâm Xử lý tin giả tại tên miền www.tingia.gov.vn hiện đã tiếp nhận và xử lý 5.899 phản ánh tin giả, trong đó có 1.732 tin có thể kiểm chứng; 916 tin phản ánh về tin xấu độc; 1011 tin báo tin sai, tin không đúng nội dung phản ánh, không đúng thẩm quyền xử lý...; 1.025 tin báo về lừa đảo tài chính qua mạng; đã công bố 56 tin giả; 02 website giả mạo Cổng thông tin điện tử Bộ Công an; Giả mạo website tra cứu giấy phép lái xe của Tổng cục Đường bộ Việt Nam và 02 fanpage giả mạo báo VnExpress, báo Tuổi trẻ Online; 06 website giả mạo doanh nghiệp, yêu cầu mạng xã hội nước ngoài xử lý gỡ bỏ 543 tin giả, tin xấu độc; chặn gỡ 315 tên miền cờ bạc.

Câu 2: Hiện nay, tình trạng vi phạm quy định pháp luật về quảng cáo thuốc và thực phẩm chức năng xảy ra phổ biến, quảng cáo khi chưa được thẩm định nội dung của cơ quan có thẩm quyền hoặc quảng cáo không đúng với nội dung đã thẩm định. Các hoạt động quảng cáo trên diễn ra với nhiều hình thức khác nhau đa dạng và phong phú, đặc biệt là việc quảng cáo thực phẩm chức năng như sản phẩm vạn năng, trị bách bệnh được quảng cáo công khai trên nhiều kênh, trong đó, trên các trang website và mạng xã hội (Facebook, Zalo...) nhằm lừa gạt người tiêu dùng. Đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông tăng cường các giải pháp quản lý quảng cáo trên mạng, đồng thời tiến hành xử phạt nghiêm các đại lý, nhãn hàng quảng cáo vi phạm nhằm bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Theo quy định pháp luật hiện hành, thuốc và thực phẩm bảo vệ sức khỏe là các sản phẩm, hàng hóa đặc biệt, có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng con người, chỉ được quảng cáo sau khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền (Bộ Y tế) xác nhận nội dung quảng cáo.

Gần đây, trên môi trường mạng xuất hiện nhiều quảng cáo sản phẩm thực phẩm “thần y”, “thần dược”, thổi phồng công dụng, tính năng sản phẩm, hoặc quảng cáo sản phẩm tiêu dùng thiếu, kém chất lượng... Bộ Thông tin và Truyền thông đã nắm bắt được thực trạng này và triển khai nhiều biện pháp rà soát, chấn chỉnh trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình:

- Rà quét, phát hiện và xử lý các quảng cáo vi phạm pháp luật trên mạng, đặc biệt tập trung trên 02 nền tảng mạng xã hội lớn có nhiều vi phạm là Facebook và YouTube. Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng của Bộ Y tế (cơ quan cấp giấy xác nhận nội dung quảng cáo cho thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe) trong việc xác minh sự phù hợp của nội dung quảng cáo thực tế so với nội dung được cơ quan nhà nước cho phép, qua đó có thể nhận diện chính xác, đầy đủ hành vi vi phạm trong lĩnh vực này để tiến hành xử lý toàn diện.

Đối với trường hợp xác định được nhân thân đối tượng vi phạm, thực hiện xử phạt vi phạm hành chính theo quy định. Đối với trường hợp không xác định được nhân thân, yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới ngăn chặn, gỡ bỏ các quảng cáo vi phạm; thực hiện chặn tên miền/website quảng cáo vi phạm không hợp tác hoặc không xác định được nguồn.

- Tổ chức họp và chấn chỉnh hoạt động của các doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh dịch vụ mạng lưới quảng cáo xuyên biên giới vào Việt Nam, của mạng xã hội nước ngoài như Facebook, Google, yêu cầu họ kiểm duyệt chặt chẽ việc quảng cáo thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe cần có giấy xác nhận nội dung quảng cáo, nội dung quảng cáo phải phù hợp với giấy xác nhận đã được cấp và có giải pháp không để tái diễn tình trạng đăng, phát quảng cáo vi phạm pháp luật trên mạng lưới quảng cáo, nền tảng của mình. Đối với Facebook và Google, yêu cầu phối hợp xử lý các trường hợp quảng cáo vi phạm như khóa quảng cáo trên kênh vi phạm, ngăn chặn nội dung quảng cáo vi phạm.

- Yêu cầu cơ quan báo chí, tổ chức, doanh nghiệp thiết lập mạng xã hội, trang thông tin điện tử tổng hợp, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ quảng cáo của Việt Nam rà soát toàn bộ hoạt động hợp tác với các mạng lưới quảng cáo xuyên biên giới; không để tái diễn tình trạng quảng cáo vi phạm; triển khai các biện pháp cần thiết để kiểm duyệt chặt chẽ nội dung, vị trí quảng cáo, nhất là đường link quảng cáo đăng phát trên nền tảng của mình; có thỏa thuận với các mạng lưới quảng cáo xuyên biên giới tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam về quảng cáo; cân nhắc dừng hợp tác với các mạng lưới quảng cáo xuyên biên giới không thực hiện.

- Tổ chức đoàn kiểm tra các đại lý quảng cáo trong nước có hợp tác với nền tảng quảng cáo xuyên biên giới.

* Kết quả xử lý:

Bộ Thông tin và Truyền thông đã tiến hành kiểm tra 09 đại lý quảng cáo; tổ chức làm việc với khoảng 60 đại lý quảng cáo và doanh nghiệp có sản phẩm quảng cáo gắn vào các nội dung vi phạm pháp luật; xử phạt hành chính 22 doanh nghiệp với tổng số tiền 317,5 triệu đồng.

Kết quả chặn, gỡ của các nền tảng quảng cáo xuyên biên giới (từ năm 2018 đến nay):

Facebook đã gỡ bỏ 484 fanpages liên quan đến quảng cáo trò chơi cờ bạc, game đổi thưởng; 72 tài khoản, fanpages liên quan đến quảng cáo, buôn bán vũ khí, vật nổ, chất liệu gây nổ, hóa đơn trái phép; 2.459 link quảng cáo có hoạt động buôn bán các dịch vụ bất hợp pháp như hàng giả, hàng nhái, buôn bán động vật hoang dã, vũ khí, tiền giả.

Google đã ngăn chặn 632 video quảng cáo mua bán, săn bắn động vật hoang, hướng dẫn chế tạo vũ khí, vật liệu nổ; hơn 2.000 quảng cáo và tài khoản quảng cáo trên YouTube về thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe đông y gia truyền, thần y, thần dược, cam kết chữa trị dứt điểm bệnh tật.

Trong thời gian tới, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ triển khai các giải pháp trọng tâm như sau:

- Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động quảng cáo trực tuyến; chỉ đạo Sở Thông tin và Truyền thông địa phương phối hợp với các cơ quan có liên quan tại địa phương để rà quét, truy vết, xác định đối tượng vi phạm để xử lý nghiêm.

- Đặc biệt xử lý nghiêm các nghệ sỹ, người nổi tiếng lợi dụng tầm ảnh hưởng, lòng tin, tình cảm yêu mến của người dân để quảng cáo cho sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ sai công dụng, tính năng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống, sinh hoạt và quyền lợi của người dân. Bên cạnh việc xử lý vi phạm hành chính, Bộ Thông tin và Truyền thông đang phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để xây dựng Quy trình thí điểm nhằm kiểm soát, tác động, ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội của nghệ sĩ, người nổi tiếng, người hoạt động nghệ thuật, như: cân nhắc việc cho phép biểu diễn, quảng cáo, kiểm soát chặt chẽ việc đăng tải, phát sóng thông tin, hình ảnh, hoạt động của người vi phạm trên báo đài, không gian mạng.

- Kiên quyết yêu cầu các nền tảng quảng cáo xuyên biên giới ngăn chặn, gỡ bỏ các quảng cáo, tài khoản quảng cáo vi phạm; không đặt quảng cáo của nhãn hàng, doanh nghiệp Việt Nam vào nội dung vi phạm pháp luật; phối hợp cung cấp thông tin của chủ thê thực hiện hành vi vi phạm quảng cáo.

- Xây dựng Quy chế phối hợp với các Bộ quản lý chuyên ngành để phối hợp xử lý quảng cáo vi phạm. Với nhận thức thế giới thực ra sao, trên không gian mạng như vậy - ai quản lý lĩnh vực nào ở thế giới thực thì quản lý lĩnh vực đó trên không gian mạng, để quản lý hiệu quả không gian mạng cần có sự vào cuộc tích cực, chủ động của các bộ, ngành, các tổ chức liên quan, khi toàn bộ xã hội vào cuộc thì mới quản lý được hiệu quả, giải quyết được căn cơ các vấn đề.

- Đẩy mạnh tuyên truyền để người dân cảnh giác khi tiếp cận với các thông tin quảng cáo về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có dấu hiệu thổi phồng công dụng và hiệu quả, hoặc gian dối, lừa đảo.

Trên đây là nội dung trả lời của Bộ Thông tin và Truyền thông đối với kiến nghị của cử tri tỉnh Quảng Trị, trân trọng gửi tới Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị để trả lời cử tri./.