Trong 9 tháng đầu năm 2020, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, các bộ, ngành, địa phương đã tích cực thực hiện nhiệm vụ Năm an toàn giao thông 2020 với chủ đề “Đã uống rượu, bia không lái xe”, kịp thời triển khai thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia và Nghị định số 100/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt. Từ tháng 3 trở đi, với diễn biến phức tạp khó lường của đại dịch Covid-19, cả nước đã đồng bộ triển khai các giải pháp bảo đảm trật tự an toàn giao thông (TTATGT) gắn với thực hiện mục tiêu kép phòng chống bệnh dịch và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội. Với nỗ lực chung của cả hệ thống chính trị và sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân, tình hình TTATGT 9 tháng đầu năm 2020 đạt được những kết quả đáng ghi nhận, tai nạn giao thông (TNGT) giảm sâu nhất trong vòng 10 năm cả về số vụ, số người chết và số người bị thương (số vụ giảm 18,31%, số người chết giảm 13,84%, số người bị thương giảm 20,9%); năng lực và chất lượng dịch vụ vận tải đường bộ, đường sắt và hàng không cơ bản đã đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân.

Mặc dù tai nạn giao thông giảm sâu, nhưng tình hình TTATGT vẫn còn diễn biến phức tạp ở một số địa phương, đặc biệt là ngay sau khi nới lỏng giãn cách đợt 1 (từ giữa tháng 6 đến đầu tháng 8/2020) đã liên tiếp xảy ra một số vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến xe kinh doanh vận tải ở Đắk Nông, Kon Tum, Quảng Bình, Hà Nội. Ngay trong những ngày đầu tháng 10/2020 lại tiếp tục xảy ra một số vụ TNGT nghiêm trọng do người điều khiển phương tiện uống rượu, bia gây ra (ngày 11 tháng 10 tại Thanh Hóa làm chết 3 người; ngày 04 tháng 10 tại Nghệ An làm chết 5 người và ngày 12 tháng 10 năm 2020 tại Sơn Tây, Hà Nội làm chết 1 người, bị thương 7 người). Trong tháng 9 và tháng 10, mặc dù TNGT có giảm vẫn còn xảy ra một số vụ TNGT liên quan đến xe kinh doanh vận tải gây thiệt hại lớn về người, gây bức xúc trong dư luận. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình hình phức tạp nêu trên là do ý thức của một bộ phận người tham gia giao thông, nhất là lái xe kinh doanh vận tải; sự buông lỏng quản lý, khoán trắng cho lái xe của chủ phương tiện. Bên cạnh đó, hạn chế về hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về kinh doanh vận tải ô tô; quản lý trật tự lòng lề đường, hành lang an toàn giao thông (ATGT); tuần tra, kiểm soát xử lý vi phạm cũng là nguyên nhân gián tiếp dẫn đến tình hình nêu trên.

Để khắc phục ngay các tồn tại của 9 tháng đầu năm và thực hiện hiệu quả nhiệm vụ bảo đảm TTATGT quý IV năm 2020, trên cơ sở báo cáo của Ủy ban ATGT Quốc gia (văn bản số 335/TTr-UBATGTQG ngày 14 tháng 10 năm 2020; số 336/BC-UBATGTQG ngày 14 tháng 10 năm 2020), ý kiến của Bộ Công an (văn bản số 3465/BCA-C08 ngày 09 tháng 10 năm 2020). Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các cơ quan thành viên của Ủy ban ATGT Quốc gia, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tiếp tục thực Kế hoạch Năm ATGT 2020 với chủ đề “Đã uống rượu bia, không lái xe”, các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch Ủy ban ATGT Quốc gia, đồng thời tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

1. Ủy ban ATGT Quốc gia kiểm tra, đôn đốc các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm Kế hoạch năm An toàn giao thông năm 2020. Nghị định số 100/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt; sơ kết 2 năm thực hiện Chỉ thị 04/CT-TTg ngày 19/01/2018 của Thủ tướng Chính phủ và phối hợp với Ban Chỉ đạo 389 quốc gia tham mưu để Thủ tướng chỉ đạo các giải pháp ngăn chặn và đấu tranh có hiệu quả với hành vi làm giả và các hành vi vi phạm về chất lượng trong sản xuất, kinh doanh mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy; chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tổng kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 32/CT-TTg ngày 25/11/2016 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác kiểm soát tải trọng phương tiện giao thông; tổ chức tổng kết 5 năm thực hiện phong trào thi đua bảo đảm TTATGT giai đoạn 2016 - 2020, phát động phong trào thi đua bảo đảm TTATGT giai đoạn 2021 - 2025; xây dựng Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm TTATGT dịp cao điểm Tết dương lịch, Tết Nguyên đán và Lễ hội xuân 2021; tổng kết công tác Năm ATGT 2020 và xây dựng Kế hoạch Năm ATGT 2021.

2. Bộ Giao thông vận tải

- Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, đề án, chính sách bảo đảm TTATGT, trung tâm là hoàn thiện Dự thảo Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) theo ý kiến của Quốc hội tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV, Đề án "Chiến lược Quốc gia về bảo đảm TTATGT đường bộ giai đoạn 2021 - 2030, định hướng đến năm 2050" bảo đảm tiến độ, chất lượng; nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định số 100/2019/NĐ-CP theo hướng bổ sung quy định xử phạt đối với chủ phương tiện và người đứng đầu đơn vị kinh doanh vận tải có lỗi để người điều khiển phương tiện gây tai nạn giao thông nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

- Nắm sát tình hình, kịp thời chỉ đạo và tham mưu để Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo thực hiện các giải pháp tháo gỡ, khắc phục khó khăn, phục hồi tăng trưởng trở lại trong hoạt động kinh doanh đồng thời đảm bảo thực hiện nghiêm các quy định về phòng chống dịch bệnh Covid-19, bảo đảm chất lượng và ATGT đối với các đơn vị kinh doanh vận tải.

- Tiếp tục triển khai thực hiện và xây dựng báo cáo tổng kết 5 năm Bộ Giao thông vận tải thực hiện Chỉ thị số 32/CT-TTg ngày 25/11/2016 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác kiểm soát tải trọng phương tiện giao thông; lập kế hoạch cao điểm thanh tra, kiểm tra tải trọng xe tại một số địa bàn, trên các tuyến quốc lộ trọng điểm có nhiều xe tải trọng nặng và xe quá tải hoạt động. Tổ chức thanh tra, kiểm tra các đơn vị kinh doanh vận tải trong việc chấp hành quy định về hoạt động vận tải đường bộ, quản lý xe, triển khai ứng dụng công nghệ cao để quản lý phương tiện và người điều khiển phương tiện kinh doanh vận tải (về thời gian lái xe, hành trình của phương tiện...), phát huy hiệu quả việc quản lý thông tin từ thiết bị giám sát hành trình của phương tiện, kiểm soát hoạt động thực tế của phương tiện khi tham gia giao thông, thời gian lái xe liên tục và thời gian làm việc trong ngày của lái xe theo đúng quy định.

- Đẩy nhanh tiến độ và kiểm soát chặt chất lượng thi công các dự án đầu tư, xây dựng công trình giao thông, nhất là các dự án trọng điểm ngành giao thông vận tải; đồng bộ triển khai các dự án thuộc tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông. Đường cất hạ cánh và đường lăn cảng hàng không quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất, nỗ lực cao nhất để hoàn thành tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông và khởi công dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành trong quý IV năm 2020.

- Tiếp tục triển khai kế hoạch bảo trì, bảo đảm ATGT hệ thống công trình kết cấu hạ tầng giao thông, chủ động đánh giá, xác định và khắc phục ngay các điểm đen TNGT mới phát sinh cũng như các điểm tiềm ẩn TNGT; ưu tiên cao nhất nguồn lực để bảo đảm giao thông và khắc phục hư hỏng của kết cấu hạ tầng giao thông do mưa lũ gây ra.

3. Bộ Công an

- Tập trung xây dựng và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về TTATGT; trọng tâm là dự án Luật Bảo đảm TTATGT đường bộ để trình Quốc hội khóa XIV cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10, đồng thời xây dựng Báo cáo đánh giá tác động của những đề xuất mới, được dư luận xã hội quan tâm trong Dự thảo Luật Bảo đảm TTATGT, đặc biệt là đối với việc sắp xếp cán bộ, công chức, người lao động của Bộ Giao thông vận tải và các địa phương hiện đang làm công tác quản lý, sát hạch cấp giấy phép lái xe; đánh giá đầy đủ, toàn diện hiệu quả về kinh tế, xã hội của việc đề xuất chuyển công tác quản lý giấy phép lái xe từ ngành Giao thông vận tải sang ngành Công an.

- Tiếp tục chỉ đạo lực lượng Cảnh sát giao thông duy trì thực hiện tuần tra, kiểm soát, xử lý hành vi vi phạm của người điều khiển phương tiện tham gia giao thông, đặc biệt là vi phạm về ma túy, nồng độ cồn, tốc độ, vi phạm quy định về đội mũ bảo hiểm đối với người đi mô tô, xe máy, xe đạp diện, đặc biệt vào khung giờ từ 21 giờ ngày hôm trước đến 05 giờ ngày hôm sau; cương quyết đấu tranh, ngăn chặn và xử lý nghiêm hành vi đua xe trái phép; trấn áp hiệu quả các hành vi chống người thi hành công vụ trong bảo đảm TTATGT.

- Xây dựng và triển khai kế hoạch cao điểm bảo đảm TTATGT dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Tân Sửu đặc biệt là phương án bảo đảm tuyệt đối an ninh, an toàn giao thông trong dịp tổ chức Đại hội Đảng bộ các cấp và Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, cũng như các hoạt động Năm Chủ tịch ASEAN 2020.

- Trong quá trình điều tra, giải quyết các vụ TNGT, ngoài việc xác định nguyên nhân trực tiếp gây TNGT, phải quan tâm xác minh làm rõ nguyên nhân sâu xa (hạ tầng giao thông và phương tiện giao thông không bảo đảm an toàn...), điều kiện dẫn đến TNGT và xác định lỗi của tập thể, cá nhân trong các vụ tai nạn để phục vụ công tác phòng ngừa và xử lý vụ tai nạn được chính xác, khách quan, đúng quy định của pháp luật.

- Phối hợp với cơ quan truyền thông, chính quyền địa phương tăng cường tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật về TTATGT và cảnh báo nguy hiểm cho người dân sinh sống, tham gia giao thông trên các tuyến giao thông có tình hình TTATGT phức tạp, có nguy cơ dẫn đến TNGT và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân để xảy ra TNGT.

4. Bộ Tư pháp tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật xử lý vi phạm hành chính để trình Quốc hội khóa 14 thông qua tại kỳ họp thứ 10, trong đó nghiên cứu đề xuất tăng mạnh mức xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm TTATGT; thẩm định để tham mưu cho Chính phủ trình Dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) và Luật Bảo đảm TTATGT đường bộ đúng thời hạn.

5. Bộ Y tế

- Khẩn trương tổ chức kiểm tra công tác khám và cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe và người học lái xe trên toàn quốc; phối hợp với ngành Giao thông vận tải tổ chức thực hiện khám sức khỏe định kỳ đối với lái xe kinh doanh vận tải, xét nghiệm ma túy đối với toàn bộ lái xe được khám sức khỏe;

- Có kế hoạch chuẩn bị về thuốc men, thiết bị y tế, máu... để đảm bảo cứu chữa hiệu quả nạn nhân TNGT trong dịp cao điểm Tết Dương lịch 2021, Tết Nguyên đán Tân Sửu.

- Chỉ đạo các cơ sở y tế phối hợp với đơn vị quản lý, khai thác đường cao tốc bố trí nhân sự, phương tiện trực cấp cứu 24/24 giờ, bảo đảm yêu cầu cấp cứu TNGT tại hiện trường. Đồng thời khẩn trương hoàn thiện các cơ sở y tế thực hiện hoạt động cấp cứu TNGT trên đường cao tốc đáp ứng yêu cầu của Nghị định số 32/2014/NĐ-CP.

6. Bộ Xây dựng chỉ đạo Sở Xây dựng các tỉnh, thành phố phối hợp với cơ quan chức năng ngành giao thông vận tải, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam tăng cường kiểm soát việc kết nối hạ tầng của các dự án đầu tư xây dựng lớn có hệ thống hạ tầng kỹ thuật kết nối ngoại vi giao cắt với hành lang an toàn và công trình hạ tầng đường sắt trong quá trình thẩm định dự án và các bước thẩm định thiết kế.

7. Bộ Tài chính đề xuất với Chính phủ trình Quốc hội phương án điều tiết kinh phí xử phạt vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa từ ngân sách trung ương về ngân sách địa phương trong năm 2021 và những năm tiếp theo; phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức tuyên truyền Nghị định về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm của chủ xe cơ giới (thay thế Nghị định số 103/2008/NĐ-CP và Nghị định số 214/2013/NĐ-CP) ngay khi được ban hành; triển khai thực hiện có hiệu quả, đảm bảo tính nhân văn của bảo hiểm trách nhiệm dân sự, tạo thuận lợi nhất cho người dân khi làm các thủ tục liên quan.

8. Bộ Quốc phòng đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về TTATGT, tập trung nâng cao trách nhiệm và ý thức tự giác chấp hành quy định của pháp luật, của Quân đội về sử dụng phương tiện, về nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện; rà soát, lập kế hoạch tổ chức dán thẻ thu phí điện tử không dừng đối với phương tiện cơ giới đường bộ theo quy định của pháp luật.

9. Các bộ, ngành, đoàn thể là thành viên của Ủy ban ATGT Quốc gia, các tổ chức chính trị - xã hội, các cơ quan thông tin đại chúng ở Trung ương và địa phương, tăng cường công tác tuyên truyền pháp luật TTATGT, đặc biệt là tuyên truyền pháp luật ATGT đến tận cơ sở, phường, xã, thị trấn, tổ dân phố. Tập trung tuyên truyền, vận động thực hiện chủ đề “Đã uống rượu bia, không lái xe” trong nhãn dán, trong đó hướng vào các đối tượng có nguy cơ cao gây TNGT như lái xe khách, người điều khiển xe mô tô, thanh thiếu niên trên địa bàn nông thôn.

10. Đề nghị Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, Bộ Công Thương chỉ đạo các lực lượng chức năng tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động sản xuất, phân phối, kinh doanh mũ bảo hiểm cho người đi mô tô xe máy trên thị trường nội địa.

11. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

- Tiếp tục rà soát, kiện toàn Ban ATGT cấp tỉnh theo Quyết định số 22/2017/QĐ-TTg ngày 22/6/2017 của Thủ tướng chính phủ về tổ chức và hoạt động của Ủy ban ATGT Quốc gia và Ban ATGT các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; quy định việc bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, quy hoạch, luân chuyển cán bộ của Văn phòng Ban ATGT tỉnh.

- Chỉ đạo ngành Giao thông vận tải địa phương tăng cường kiểm tra, siết chặt kỷ cương công tác đào tạo sát hạch, cấp giấy phép lái xe; quản lý an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với phương tiện cơ giới đường bộ, phương tiện thủy nội địa; thực hiện kế hoạch bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông, xử lý các điểm đen, điểm tiềm ẩn TNGT; sử dụng quỹ bảo trì đường bộ làm gờ giảm tốc, biển cảnh báo nguy hiểm cho người tham gia giao thông đường bộ tại nút giao giữa đường nhánh ra các đường chính và trước điểm giao cắt với đường sắt.

- Chỉ đạo Công an tỉnh, thành phố tiếp tục tăng cường tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm về TTATGT theo chỉ đạo của Bộ Công an, Cục Cảnh sát giao thông; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi vi phạm về nồng độ cồn, ma túy khi lái xe ban đêm và vi phạm quy định về đội mũ bảo hiểm khi ngồi trên mô tô, xe máy, xe đạp điện và các kế hoạch bảo đảm an ninh, trật tự và ATGT trên địa bàn.

- Tổng kết công tác Năm ATGT 2020 và xây dựng Kế hoạch Năm ATGT 2021.

- Ủy ban nhân dân các tỉnh Tây Nguyên và tỉnh Bình Phước cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật TTATGT tại địa bàn cơ sở, vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; hoàn thiện bộ tài liệu ATGT dành cho thanh thiếu niên đồng bào dân tộc; tổ chức các đội hình lưu động đến cấp xã để đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái xe mô tô cho đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa; tăng cường lực lượng cảnh sát giao thông tuần tra, kiểm soát xử lý vi phạm về TTATGT trên các tuyến đường huyện, đường xã; làm gờ giảm tốc, gắn biển cảnh báo nguy hiểm trên đường nông thôn tại nút giao với quốc lộ, đường tỉnh, huyện.

- Chỉ đạo Sở Giao thông vận tải tăng cường quản lý, giám sát hoạt động vận tải của các doanh nghiệp kinh doanh vận tải trên địa bàn; đối với các doanh nghiệp có nhiều vi phạm trong quản lý vận tải, quản lý lái xe gây ảnh hưởng xấu đến tình hình TTATGT thì tùy từng mức độ vi phạm có các hình thức xử lý như: đình chỉ khai thác tuyến, đình chỉnh hoạt động có thời hạn, thu hồi phù hiệu - biển hiệu hoặc Giấy phép kinh doanh vận tải theo quy định của pháp luật, đồng thời thông báo danh sách cụ thể cho lực lượng Cảnh sát giao thông để phục vụ công tác kiểm soát và xử lý vi phạm.

- Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và các đô thị trực thuộc trung ương tăng cường thực hiện 5 nhóm giải pháp trước mắt để khắc phục ùn tắc giao thông phân luồng từ xa tạo dòng giao thông tránh các khu vực, các đoạn tuyến, các điểm có mật độ giao thông lớn, trong giờ cao điểm; tăng cường lực lượng cảnh sát giao thông phối hợp với các lực lượng chức năng khác tổ chức phân luồng, điều tiết theo khu vực và tại hiện trường, xử lý nhanh các sự cố giao thông; tiếp tục nâng cao năng lực, chất lượng dịch vụ xe buýt; hạn chế sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân trong khu vực, tuyến trọng điểm và trong giờ cao điểm; thiết lập lại và duy trì trật tự, kỷ cương đối với giao thông đô thị; xử lý nghiêm vi phạm trật tự đô thị, TTATGT./.