TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 10759-7:2016

ISO 11665-7:2012

ĐO HOẠT ĐỘ PHÓNG XẠ TRONG MÔI TRƯỜNG - KHÔNG KHÍ: RADON-222 - PHẦN 7: PHƯƠNG PHÁP TÍCH LŨY ĐỂ ƯỚC LƯỢNG TỐC ĐỘ XẢ BỀ MẶT

Measurement of radioactivity in the environment - Air: radon-222 - Part 7: Accumulation method for estimating surface exhalation rate

Lời nói đầu

TCVN 10759-7:2016 hoàn toàn tương đương với ISO 11665-7:2012

TCVN 10759-7:2016 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 85/SC 2 Bảo vệ bức xạ biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

Bộ tiêu chuẩn TCVN 10759 (ISO 11665), Đo hoạt độ phóng xạ trong môi trường - Không khí: radon-222 gồm các tiêu chuẩn sau:

- TCVN 10759-1:2016 (ISO 11665-1:2012), Phần 1: Nguồn gốc, các sản phẩm phân rã sống ngắn và các phương pháp đo.

- TCVN 10759-2:2016 (ISO 11665-2:2012), Phần 2: Phương pháp đo tích hợp để xác định nồng độ năng lượng alpha tiềm tàng trung bình của sản phẩm phân rã sống ngắn.

- TCVN 10759-3:2016 (ISO 11665-3:2012), Phần 3: Phương pháp đo điểm để xác định nồng độ năng lượng alpha tiềm tàng của sản phẩm phân rã sống ngắn.

- TCVN 10759-4:2016 (ISO 11665-4:2012), Phần 4: Phương pháp đo tích hợp để xác định nồng độ hoạt độ trung bình với việc lấy mẫu thụ động và phân tích trễ.

- TCVN 10759-5:2016 (ISO 11665-5:2012), Phần 5: Phương pháp đo liên tục để xác định nồng độ hoạt độ.

- TCVN 10759-6:2016 (ISO 11665-6:2012), Phần 6: Phương pháp đo điểm để xác định nồng độ hoạt độ.

- TCVN 10759-7:2016 (ISO 11665-7:2012), Phần 7: Phương pháp tích lũy để ước lượng tốc độ xả bề mặt.

- TCVN 10759-8:2016 (ISO 11665-8:2012), Phần 8: Phương pháp luận về khảo sát sơ bộ và khảo sát bổ sung trong các tòa nhà.

Bộ tiêu chuẩn ISO 11665 còn có các tiêu chuẩn sau:

- ISO 11665-9, Part 9: Method for determining exhalation rate of dense building materials.

Lời giới thiệu

Đồng vị radon 222, 220 và 219 là các khí phóng xạ được tạo ra do sự phân rã đồng vị radi 226, 224 và 223, là các sản phẩm phân rã của urani-238, thori-232 và urani-235, và đều được tìm thấy trong lớp vỏ trái đất (xem Phụ lục A). Các nguyên tố thể rắn, cũng có tính phóng xạ, và được tiếp theo bởi nguyên tố chì bền là được tạo ra bởi sự phân rã radon^[1].

Radon ngày nay được xem là nguồn phơi nhiễm chính của con người với bức xạ tự nhiên. Báo cáo của UNSCEAR (2006)^[6] cho rằng, tại mức độ trên toàn thế giới, radon đại diện cho 52% mức phơi nhiễm trung bình với bức xạ tự nhiên. Tác động bức xạ của đồng vị 222 (48%) là đáng kể hơn so với đồng vị 220 (4 %), trong khi đồng vị 219 được xem là không đáng kể. Tham khảo TCVN 10759-1 (ISO 11665-1) về radon-222.

Chu kỳ bán rã của radon-222 (3,8 ngày) là đủ dài để chúng di chuyển từ đá tạo ra chúng, qua đất vào không khí^[3]. Nguyên tử radon trong đất được tạo ra bởi sự phân rã của radi-226 được chứa trong các hạt khoáng trong môi trường. Một số nguyên tử này chạm tới kẽ giữa các hạt: Đây là hiện tượng xạ khí. Một số nguyên tử tạo ra do xạ khí bề mặt của bề mặt do khuếch tán và đối lưu: đây là hiện tượng xả^[3],[4],[5]. Các cơ chế này cũng xảy ra trong vật liệu (vật liệu xây dựng, tường,...).

Lượng radon-222 trong không khí mở trên đơn vị thời gian và trên đơn vị bề mặt được gọi là tốc độ xả bề mặt của radon-222 và phụ thuộc vào đặc tính lý hoạc của đất và điều kiện thời tiết. Khi bề mặt được bao phủ tuyết hoặc một lớp nước, hoặc bị đóng băng, tốc độ xả bề mặt có thể trở nên rất nhỏ.

Giá trị tốc độ xả bề mặt của radon-222 quan sát được ở Pháp, ví dụ, thay đổi từ 1 mBq/m²/s đến khoảng 100 mBq/m²/s ^[6],[7]. Trong nền có urani, tốc độ xả bề mặt của radon-222 có thể quan sát được đến 50000 mBq/m²/s. Bằng cách so sánh, Ủ