BỘ TRƯỞNG BỘ Y TẾ

HƯỚNG DẪN

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ DỰ PHÒNG LÂY TRUYỀN HIV TỪ MẸ SANG CON BẰNG THUỐC KHÁNG VIRUT (ARV)
(Ban hành kèm theo Quyết định số 3821/QĐ-BYT ngày 03 tháng 10 năm 2008 của Bộ trưởng Bộ Y tế)

1. Đặt vấn đề:

HIV có thể truyền từ mẹ sang con trong thời kỳ mang thai, trong khi đẻ và qua sữa mẹ nếu nuôi con bằng sữa mẹ. Tỷ lệ lây truyền có thể giảm đáng kể nếu người phụ nữ mang thai và con của họ được sử dụng các thuốc ARV thích hợp trong thời kỳ mang thai, trong và sau khi đẻ, nhận được các dịch vụ chăm sóc sản khoa an toàn và nuôi trẻ bằng sữa ăn thay thế.

2. Nguyên tắc sử dụng thuốc ARV trong dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con (PLTMC):

- Phát hiện sớm phụ nữ mang thai (PNMT) nhiễm HIV để có thể áp dụng sớm các biện pháp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

- Nếu thai phụ đủ tiêu chuẩn Điều trị hoặc đang điều trị ARV thì tránh sử dụng các thuốc có thể gây hại cho thai nhi, đặc biệt trong 12 tuần đầu của thai kỳ.

3. Điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con bằng thuốc ARV:

3.1. Chỉ định:

• Phụ nữ mang thai nhiễm HIV chưa điều trị ARV

• Phụ nữ mang thai nhiễm HIV được phát hiện muộn lúc chuyển dạ.

• Phụ nữ mang thai có kết quả xét nghiệm sàng lọc HIV dương tính khi chuyển dạ.

• Trẻ sinh từ mẹ nhiễm HIV hoặc mẹ có kết quả xét nghiệm sàng lọc HIV dương tính lúc chuyển dạ.

3.2. Các phác đồ:

3.2.1. Người phụ nữ đang điều trị ARV thì phát hiện có thai:

o Với mẹ:

▪ Phác đồ có EFV và thai < 12 tuần:

► Tư vấn cho thai phụ về tác dụng có thể gây dị dạng thai nhi của EFV. Việc đình chỉ thai nghén hay không do thai phụ quyết định sau khi được tư vấn.

► Nếu giữ thai, cân nhắc chuyển sang phác đồ AZT + 3TC + NVP. Nếu thai phụ có tiền sử dị ứng hoặc phản ứng phụ nặng với NVP hoặc có số lượng tế bào CD4 ≥ 250 TB/mm³ thì chuyển sang phác đồ: ZDV + 3TC + LPV/r. Khi dùng NVP cần theo dõi chặt chẽ lâm sàng và men gan. Chỉ dùng phác đồ AZT + 3TC + TDF khi không có các thuốc như trên. Cần bổ sung sắt và tăng cường chế độ dinh dưỡng cho thai phụ tránh thiếu máu.

Liều dùng:

AZT viên 300 mg: 1 viên/lần x 2 lần/ngày.

3TC viên 150 mg: 1 viên/lần x 2 lần/ngày.

NVP viên 200 mg: 1 viên/lần x 2 lần/ngày

LPV/r viên nén kết hợp 200 mg lopinavir/50 mg ritonavir: 2 viên/lần x 2 lần/ngày

TDF viên 300 mg: 1 viên/lần x 1 lần/ngày

▪ Phác đồ có EFV và thai trên 12 tuần: tiếp tục phác đồ đang dùng.

▪ Phác đồ không có EFV: tiếp tục phác đồ đang dùng.

o Với con: siro AZT 4mg/kg/lần x 2 lần/ngày x 7 ngày

3.2.2 Người phụ nữ mang thai chưa điều trị ARV: Sử dụng thuốc ARV theo phác đồ dưới đây:

Những điểm lưu ý:

- ^a: Nếu người mẹ không được dùng thuốc AZT khi mang thai, vẫn dùng các thuốc ARV theo phác đồ cho mẹ lúc chuyển dạ và sau đẻ, cho con theo liều trong bảng trên.

- ^b: Nếu người mẹ uống AZT chưa được 4 tuần trong khi mang thai, cho con uống siro AZT trong 4 tuần thay vì 7 ngày.

- ^c: Trường hợp không có AZT và/hoặc 3TC sau sinh, vẫn cho mẹ và trẻ uống liều đơn NVP.

- Nếu tiên lượng người mẹ sẽ sinh con trong vòng 1 giờ sau đó: 1) không dùng NVP dự phòng cho mẹ; 2) con của họ vẫn được dùng các thuốc ARV theo phác đồ trên.

- Đối với PNMT có xét nghiệm sàng lọc HIV dương tính khi chuyển dạ: tư vấn và cho điều trị dự phòng ngay. Sau đó làm xét nghiệm chẩn đoán khẳng định nhiễm HIV. Nếu kết quả xét nghiệm khẳng định âm tính, cả mẹ và con đều ngừng các thuốc ARV đang uống. Nếu dương tính, tiếp tục phác đồ đang uống, tư vấn giới thiệu mẹ và con sang cơ sở chăm sóc và điều trị HIV tiếp tục.