ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BẮC KẠN

Xét đề nghị của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tại Tờ trình số: 1433/TTr-LĐTBXH ngày 23 tháng 10 năm 2015,

QUYẾT ĐỊNH:

KẾ HOẠCH

THỰC HIỆN ĐỀ ÁN TRỢ GIÚP XÃ HỘI VÀ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CHO NGƯỜI TÂM THẦN, NGƯỜI RỐI NHIỄU TÂM TRÍ DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG GIAI ĐOẠN 2016 - 2020 TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KẠN
(Kèm theo Quyết định số: 1782/QĐ-UBND ngày 04/11/2015 của UBND tỉnh Bắc Kạn)

I. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỰC HIỆN ĐỀ ÁN 1215 GIAI ĐOẠN 2011-2015

1. Về số lượng, cơ cấu đối tượng và nhu cầu trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí

Theo kết quả điều tra, rà soát năm 2010, trên địa bàn tỉnh có 991người mắc bệnh tâm thần, động kinh, trầm cảm, trong đó có 537 người bị bệnh tâm thần, 416 người bị bệnh động kinh, 38 người bị trầm cảm.

Cùng với sự phát triển của xã hội tạo sức ép nhiều mặt trong công việc, gia đình… nên số người mắc bệnh tâm thần và các loại bệnh rối nhiễu tâm thần tăng lên nhanh chóng. Theo số liệu báo cáo hàng năm của các huyện, thành phố, hiện nay toàn tỉnh có khoảng trên 1.000 người mắc các dạng bệnh liên quan đến tâm thần; tất cả những người bị bệnh cùng gia đình họ đã và đang có nhu cầu trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng.

2. Thực trạng công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí

Trong những năm qua, thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ngành, đoàn thể của tỉnh đã quan tâm chỉ đạo, có nhiều giải pháp để giúp đỡ, chăm sóc đối với các đối tượng xã hội nói chung, trong đó nhóm người mắc bệnh tâm thần luôn được đặc biệt quan tâm. Hiện nay, số người mắc bệnh tâm thần thuộc tâm thần phân liệt, rối loạn tâm thần đã được y tế chuyên khoa tâm thần kết luận đang hưởng trợ cấp hằng tháng do xã, phường, thị trấn quản lý là 554 người với mức trợ cấp được quy định tại Nghị định số: 28/2012/NĐ-CP ngày 10 tháng 4 năm 2012 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Người khuyết tật; một số người mắc bệnh tâm thần nặng đang được nuôi dưỡng tại các trung tâm điều dưỡng, phục hồi chức năng của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và các tỉnh lân cận.

Công tác tuyên truyền về chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí được đăng tải trên các phương tiện thông tin, tờ rơi, tài liệu truyền thông đến các cấp các ngành và người dân. Ngành chức năng hàng năm mở các lớp tập huấn về phương pháp, kỹ năng chăm sóc và phục hồi chức năng người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí cho cán bộ, nhân viên công tác xã hội và gia đình có người bị mắc bệnh tâm thần.

Về đội ngũ cán bộ, nhân viên trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí trên địa bàn có 261 người, trong đó cấp xã có 122 cán bộ làm công tác Lao động -Thương binh và Xã hội, 122 cán bộ y tế xã, 08 cán bộ Trung tâm Y tế huyện và 09 cán bộ thuộc Khoa Tâm thần kinh Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

3. Xây mới, nâng cấp, mở rộng trang thiết bị cho cơ sở bảo trợ xã hội chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần

Trung tâm Nuôi dưỡng và Phục hồi chức năng cho người tâm thần của tỉnh đã được thành lập tại Quyết định số: 1909/QĐ-UBND ngày 17 tháng 10 năm 2011 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn. Tuy nhiên do trụ sở chưa được hoàn thiện nên chưa thực hiện được nhiệm vụ chăm sóc, nuôi dưỡng đối tượng mắc bệnh tâm thần theo quy định.

4. Đào tạo tập huấn về lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ tâm thần và công tác xã hội

Thực hiện các nội dung của Đề án 1215, hàng năm căn cứ nguồn kinh phí được cấp, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã phối hợp với Trung tâm Phòng chống bệnh xã hội của tỉnh xây dựng kế hoạch đào tạo, tập huấn phương pháp, kỹ năng chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng cho cán bộ làm công tác xã hội các cấp và gia đình có người mắc bệnh tâm thần, cụ thể:

- Năm 2013, tập huấn cho 111 cán bộ làm công tác xã hội và gia đình có người mắc bệnh tâm thần;

- Năm 2014, đào tạo cho 118 cán bộ làm công tác Lao động - Thương binh và Xã hội các cấp;

- Năm 2015, tập huấn cho 45 gia đình có người mắc bệnh tâm thần.

5. Truyền thông về chăm sóc sức khoẻ tâm thần

Công tác truyền thông về sức khoẻ tâm thần được thực hiện thông qua nhiều hình thức, hàng năm nhân ngày Quốc tế người khuyết tật, ngày người Khuyết tật Việt Nam, Đài Phát thanh - Truyền hình, Báo Bắc Kạn có nhiều bài viết truyền thông về người khuyết tật trong đó có liên quan đến sức khoẻ tâm thần. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã tham mưu in tờ rơi và những nội dung liên quan cho gia đình có người mắc bệnh tâm thần. Vì vậy, những năm qua, nhận thức của người dân về bệnh tâm thần, cách phục hồi chức năng cho người bệnh được nâng lên, nhiều gia đình chủ động đưa bệnh nhân đi khám bác sỹ chuyên khoa để được tư vấn và có hướng điều trị kịp thời.

6. Khó khăn, hạn chế

Bắc Kạn là một tỉnh còn nhiều khó khăn, ngân sách địa phương hạn hẹp, việc thực hiện Đề án 1215 chủ yếu từ nguồn ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu cho địa phương để thực hiện các nội dung của Đề án, vì vậy nhiều chỉ tiêu kế hoạch Đề án đưa ra chưa đạt.

Đối tượng người tâm thần trên địa bàn ngày một lớn, nhu cầu trợ giúp về phương pháp, kỹ năng chăm sóc người bệnh ngày một nhiều. Hàng năm, từ nguồn ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu cho địa phương, tỉnh đã tổ chức tập huấn, trợ giúp trực tiếp về phương pháp kỹ năng chăm sóc người tâm thần cho 274 cán bộ làm việc trong các cơ sở bảo trợ xã hội và gia đình có người mắc bệnh tâm thần của tỉnh; số lượng gia đình có người mắc bệnh tâm thần chưa được trợ giúp còn khoảng 900 hộ.

Do kinh phí hạn hẹp, công tác truyền thông chưa thực hiện được thường xuyên nên một bộ phận người dân chưa hiểu biết về bệnh tâm thần, chưa đưa người bệnh đến khám chuyên khoa, còn để người bệnh đi lang thang tiềm ẩn nhiều nguy cơ, gây ảnh hưởng đến xã hội và mọi người xung quanh.

Trung tâm Nuôi dưỡng và Phục hồi chức năng người tâm thần đã được thành lập, có tổ chức bộ máy nhưng chưa được xây dựng, chưa có trụ sở, chưa có địa điểm để tiếp nhận, nuôi dưỡng, chữa trị đối tượng mắc bệnh tâm thần, vì vậy, nhiều đối tượng có nhu cầu vào Trung tâm tỉnh Bắc Kạn đã phải gửi nhờ các tỉnh lân cận.

Việc chăm sóc sức khỏe, trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần dựa vào cộng đồng trong những năm qua chưa được trợ giúp đầy đủ, toàn diện. Nghị định số: 28/2012/NĐ-CP của Chính phủ quy định những người khuyết tật nặng (tâm thần nặng) mới được hưởng trợ cấp xã hội thường xuyên; người tâm thần đặc biệt nặng không nơi nương tựa, không tự lo được cuộc sống thì mới đủ điều kiện đưa vào chăm sóc, nuôi dưỡng trong cơ sở bảo trợ xã hội.

Đội ngũ cán bộ, nhân viên trợ giúp xã hội ở cơ sở chưa đảm bảo về số lượng nên chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

II. KẾ HOẠCH TRIỂN KHAI ĐỀ ÁN 1215 GIAI ĐOẠN 2016 - 2020

1. Mục tiêu chung

Tiếp tục huy động sự tham gia của gia đình, tổ chức, cơ quan, đơn vị, cá nhân trợ giúp về vật chất, tinh thần, phục hồi chức năng cho người tâm thần để ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng, phòng ngừa người rối nhiễu tâm trí bị tâm thần, góp phần đảm bảo an sinh xã hội.

2. Mục tiêu cụ thể

Tiếp tục phấn đấu đạt các chỉ tiêu đưa ra trong kế hoạch thực hiện Đề án 1215 giai đoạn 2016 - 2020, cụ thể:

a) 100% số người tâm thần có hành vi nguy hiểm cho gia đình, cộng đồng và số người tâm thần lang thang được phục hồi chức năng luân phiên tại Trung tâm Nuôi dưỡng và Phục hồi chức năng người tâm thần tỉnh;

b) 100% người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí là đối tượng chính sách, trẻ em, học sinh, sinh viên được tư vấn, trị liệu tâm lý và sử dụng các dịch vụ công tác xã hội khác;

c) 90% người rối nhiễu tâm trí có nguy cơ bị tâm thần, người tâm thần được tư vấn, trị liệu tâm lý và sử dụng các dịch vụ công tác xã hội khác;

d) 100% gia đình có người tâm thần, 70% người rối nhiễu tâm trí có nguy cơ cao bị tâm thần được nâng cao nhận thức về trợ giúp và phục hồi chức năng cho người tâm thần dựa vào cộng đồng;

đ) Hình thành các nhóm cán bộ, nhân viên và cộng tác viên công tác xã hội kết hợp với nhân viên y tế trợ giúp và phục hồi chức năng cho người tâm thần tại xã, phường, thị trấn có đông đối tượng.

3. Nhiệm vụ

a) Đầu tư trang thiết bị, đội ngũ cán bộ, nhân viên cho Trung tâm Nuôi dưỡng và Phục hồi chức năng người tâm thần tỉnh và cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí.

b) Tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ nhân viên, cộng tác viên y tế về chăm sóc sức khỏe người tâm thần và cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí.

c) Hỗ trợ xây dựng mô hình cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí.

e) Hỗ trợ Trường Trung cấp Y xây dựng chương trình, giáo trình đào tạo công tác xã hội trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tâm thần và nâng cao năng lực của đội ngũ giảng viên.

f) Tuyên truyền nâng cao nhận thức về trách nhiệm của gia đình, cộng đồng và toàn xã hội về chăm sóc và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng.

g) Hỗ trợ các cơ sở giáo dục để lồng ghép các chương trình giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên, học viên trong các cơ sở giáo dục và đào tạo; triển khai chương trình phòng ngừa, can thiệp sớm các trường hợp học sinh, sinh viên có biểu hiện rối nhiễu tâm trí.

h) Tập huấn cho gia đình đối tượng về kỹ năng, phương pháp chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần.

4. Giải pháp thực hiện

a) Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất

Đầu tư trang thiết bị, đội ngũ cán bộ, nhân viên cho Trung tâm Nuôi dưỡng và Phục hồi chức năng người tâm thần tỉnh và cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí. b) Lồng ghép với các chương trình thực hiện Đề án

Trợ giúp xã hội cho người tâm thần tại cộng đồng, phối hợp các chương trình, dự án, tạo điều kiện giúp cho người tâm thần được học nghề, có việc làm phù hợp với sức khỏe, tiếp cận các dịch vụ về y tế và các dịch vụ về công tác xã hội khác.

c) Xây dựng chỉ tiêu thực hiện hàng năm

Căn cứ Kế hoạch trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2016 - 2020 và chức năng nhiệm vụ, các Sở, Ngành, địa phương có trách nhiệm xây dựng kế hoạch cụ thể hàng năm để trợ giúp, phục hồi chức năng người tâm thần trên địa bàn tỉnh.

d) Áp dụng chính sách của nhà nước

Triển khai chính sách trợ cấp cho cán bộ, viên chức, nhân viên và cộng tác viên công tác xã hội, hỗ trợ gia đình, cộng đồng, cơ sở bảo trợ xã hội làm công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần phù hợp với đặc thù nghề nghiệp theo hướng dẫn của trung ương; các dịch vụ về chuyên môn để phát hiện và can thiệp sớm, trị liệu tâm lý cho người rối nhiễu tâm trí và phục hồi chức năng cho người tâm thần dựa vào cộng đồng theo cơ chế thu phí.

đ) Điều tra, khảo sát, xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ yêu cầu công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng.

III. KINH PHÍ THỰC HIỆN ĐỀ ÁN GIAI ĐOẠN 2016 - 2020

1. Tổng nhu cầu kinh phí thực hiện Đề án: 35.400 triệu đồng, trong đó:

- Ngân sách tỉnh cấp: 1.000 triệu đồng;

- Đề nghị ngân sách trung ương cấp: 34.400 triệu đồng.

2. Kinh phí thực hiện các hoạt động cụ thể như sau

a) Đầu tư trang thiết bị, đội ngũ cán bộ, nhân viên cho Trung tâm Nuôi dưỡng và Phục hồi chức năng người tâm thần của tỉnh và cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí, khoảng 30.000 triệu đồng.

b) Tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ nhân viên, cộng tác viên y tế về chăm sóc sức khỏe người tâm thần và cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí, khoảng 300 triệu đồng.

c) Hỗ trợ xây dựng mô hình cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí, khoảng 3.000 triệu đồng.

e) Hỗ trợ Trường Trung cấp Y tế Bắc Kạn xây dựng chương trình, giáo trình đào tạo công tác xã hội trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tâm thần và nâng cao năng lực của đội ngũ giảng viên, khoảng 300 triệu đồng.

f) Tuyên truyền nâng cao nhận thức về trách nhiệm của gia đình, cộng đồng và toàn xã hội về chăm sóc và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng ước thực hiện 400 triệu đồng.

g) Hỗ trợ các cơ sở giáo dục để lồng ghép các chương trình giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên, học viên trong các cơ sở giáo dục và đào tạo; triển khai chương trình phòng ngừa, can thiệp sớm các trường hợp học sinh, sinh viên có biểu hiện rối nhiễu tâm trí, khoảng 800 triệu đồng.

h) Tập huấn cho gia đình đối tượng về kỹ năng, phương pháp chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần, khoảng 600 triệu đồng.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

A. PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ

1. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

Chủ trì, phối hợp với các Sở, Ngành liên quan xây dựng chương trình hành động thực hiện kế hoạch; điều phối các hoạt động của kế hoạch; triển khai các cơ chế, chính sách, văn bản pháp luật để trợ giúp xã hội, phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần; phát triển các cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí, đầu tư trang thiết bị đối với Trung tâm Nuôi dưỡng và Phục hồi chức năng người tâm thần của tỉnh để phục hồi chức năng luân phiên cho người tâm thần; nâng cao năng lực đội ngũ công chức, viên chức và cộng tác viên làm công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng; tổ chức sơ kết, tổng kết việc thực hiện Kế hoạch; tổng hợp báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh.

2. Sở Y tế

Có trách nhiệm hướng dẫn nghiệp vụ y tế trong điều trị và phục hồi chức năng cho người tâm thần dựa vào cộng đồng đối với Trung tâm Nuôi dưỡng và Phục hồi chức năng người tâm thần của tỉnh; nâng cao năng lực đội ngũ nhân viên, cộng tác viên y tế về chăm sóc sức khỏe tâm thần.

3. Sở Giáo dục và Đào tạo

Chủ trì, phối hợp với các Sở, Ngành có liên quan triển khai lồng ghép các chương trình giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên, học viên trong các cơ sở giáo dục và đào tạo; triển khai chương trình phòng ngừa, can thiệp sớm các trường hợp học sinh, sinh viên có biểu hiện rối nhiễu tâm trí trong các cơ sở giáo dục và đào tạo; chỉ đạo các cơ sở giáo dục và đào tạo phối hợp với các cơ sở y tế có liên quan thực hiện công tác chăm sóc, phục hồi khả năng học tập và học nghề cho học sinh, sinh viên bị mắc bệnh tâm thần.

4. Kế hoạch và Đầu tư

Tham mưu bố trí ngân sách từ nguồn đầu tư phát triển theo Kế hoạch.

5. Sở Tài chính

Trên cơ sở kế hoạch được duyệt, Sở Tài chính có trách nhiệm tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh bố trí kinh phí cho hoạt động triển khai thực hiện Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2016 - 2020 trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn theo quy định của pháp luật.

6. Sở Thông tin và Truyền thông

Chỉ đạo các cơ quan thông tin và truyền thông đẩy mạnh công tác tuyên truyền về trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần dựa vào cộng đồng.

7. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố

- Xây dựng chương trình, thực hiện Kế hoạch trợ giúp và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng tại địa phương.

- Chỉ đạo, triển khai các nội dung, giải pháp của Kế hoạch trên địa bàn xã, phường, thị trấn.

- Bố trí ngân sách, nhân lực, cơ sở vật chất thực hiện Kế hoạch.

8. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các tổ chức thành viên tham gia tuyên truyền vận động quần chúng nhân dân tham gia trợ giúp và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng.

B. CHẾ ĐỘ BÁO CÁO

Các Sở, Ngành, các huyện, thành phố thực hiện báo cáo quý, 06 tháng, năm, báo cáo đột xuất, báo cáo những vấn đề bất thường về thực hiện kế hoạch trợ giúp và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng qua Sở Lao động - Lao động - Thương binh và Xã hội để tổng hợp, báo cáo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Ủy ban nhân dân tỉnh theo quy định.

Hàng năm, sơ kết đánh giá việc thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch; đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện của các cấp, các ngành, nhân rộng những mô hình hoạt động có hiệu quả và khắc phục những tồn tại.

Trên đây là Kế hoạch thực hiện Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn, giai đoạn 2016 - 2020. Trong quá trình thực hiện nếu có vướng mắc, đề nghị các đơn vị, địa phương phản ảnh bằng văn bản về cơ quan thường trực (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội) để tổng hợp, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh./.