KẾ HOẠCH

THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH CHĂM SÓC SỨC KHỎE TÂM THẦN TRẺ EM, CHĂM SÓC TRẺ EM MỒ CÔI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH BÌNH ĐẾN NĂM 2030

Thực hiện Quyết định số 1591/QĐ-TTg ngày 08 tháng12 năm 2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi giai đoạn 2023-2030, Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình ban hành Kế hoạch thực hiện chương trình chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đến năm 2030, như sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

Nâng cao nhận thức và trách nhiệm, hành động của các cấp, các ngành, cộng đồng, gia đình trong việc chăm sóc sức khỏe tâm thần, trẻ em có vấn đề về sức khỏe tâm thần và trẻ em mồ côi trên địa bàn tỉnh. Tạo điều kiện cho trẻ em được tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ phù hợp đảm bảo sự phát triển toàn diện của trẻ em nhằm thực hiện hiệu quả quyền của trẻ em.

Các cơ quan, đơn vị, địa phương triển khai thực hiện nghiêm túc, đồng bộ, hiệu quả phù hợp với tình hình thực tiễn của từng đơn vị, địa phương. Thường xuyên kiểm tra, giám sát trong quá trình triển khai thực hiện, định kỳ báo cáo kết quả thực hiện theo quy định.

II. MỤC TIÊU

1. Phấn đấu 80% trẻ em có vấn đề về sức khỏe tâm thần, trẻ em có nguy cơ cao rối loạn sức khỏe tâm thần được tiếp cận các dịch vụ tư vấn, hỗ trợ tâm lý, các dịch vụ xã hội phù hợp tại trường học, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em tại cộng đồng.

2. Phấn đấu 100% trẻ em mồ côi được chăm sóc thay thế bởi người thân thích, cá nhân, gia đình không phải là người thân thích, được nhận làm con nuôi hoặc được chăm sóc nuôi dưỡng tạm thời, tại các cơ sở trợ giúp xã hội, được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc, hỗ trợ phù hợp.

III. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI

1. Đối tượng

Trẻ em có vấn đề về sức khỏe tâm thần; trẻ em mồ côi. Các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

2. Thời gian thực hiện: Từ năm 2025 đến năm 2030.

3. Phạm vi thực hiện: Trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

IV. NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

1. Rà soát, đề nghị sửa đổi, bổ sung và triển khai thực hiện pháp luật, chính sách về chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi với các hình thức đa dạng, linh hoạt, trong đó chú trọng chăm sóc thay thế cho trẻ em tại gia đình. Rà soát, đề xuất hoàn thiện các chính sách, dịch vụ chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em mồ côi tại các cơ sở trợ giúp xã hội, trung tâm bảo trợ xã hội trên địa bàn tỉnh.

2. Truyền thông nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, gia đình, cộng đồng về chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, bảo vệ và chăm sóc trẻ em mồ côi.

Tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em nhất là các chính sách, pháp luật về chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, bảo vệ, chăm sóc trẻ em mồ côi nhằm nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi, cam kết trách nhiệm và thúc đẩy hành động, sự tham gia tích cực của các cấp, các ngành, đoàn thể, các tổ chức, cộng đồng, gia đình, người chăm sóc, người nhận chăm sóc thay thế cho trẻ em.

Chú trọng cung cấp các thông tin về quyền trẻ em, kiến thức, kỹ năng cho cha mẹ, người chăm sóc, người nhận chăm sóc thay thế cho trẻ em về chăm sóc sức khỏe tâm thần, chăm sóc nuôi dưỡng và chăm sóc thay thế cho trẻ em mồ côi.

Tổ chức các hoạt động truyền thông với nhiều hình thức phong phú trực tiếp và gián tiếp như truyền thông trên phương tiện thông tin đại chúng, môi trường mạng và truyền thông đến các gia đình, cơ sở giáo dục, cơ sở y tế, cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em và tại cộng đồng; truyền thông lồng ghép trong các sự kiện, hoạt động cộng đồng… Xây dựng các sản phẩm, tài liệu truyền thông phù hợp với các nhóm đối tượng, vùng, miền.

3. Tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực, phát triển đội ngũ cán bộ các cấp, các ngành đặc biệt là cán bộ làm công tác chăm sóc, giáo dục, bảo vệ trẻ em, giáo viên làm công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, đội ngũ nhân viên y tế, nhân viên công tác xã hội tại cơ sở giáo dục, cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và tại cộng đồng về hỗ trợ, cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần, chăm sóc nuôi dưỡng và chăm sóc thay thế trẻ em mồ côi.

4. Phát triển các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em toàn diện và liên tục

a) Tăng cường các dịch vụ y tế chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em; tăng cường chăm sóc sức khỏe ban đầu trong phòng ngừa và phát hiện sớm các rối loạn sức khỏe tâm thần ở trẻ em; củng cố công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

b) Phát triển dịch vụ hỗ trợ phòng ngừa, phát hiện sớm, tư vấn tham vấn cho trẻ em có vấn đề sức khỏe tâm thần, trẻ em có nguy cơ rối loạn tâm thần tại các cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em và tại cộng đồng; xây dựng mạng lưới dịch vụ, kết nối, chuyển tuyến dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em; phát triển chương trình tư vấn, hướng dẫn cha mẹ, người chăm sóc trẻ em và trẻ em các kiến thức, kỹ năng chăm sóc sức khỏe tâm thần.

c) Phát triển các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần trong trường học; triển khai giáo dục sức khỏe tâm thần cho học sinh; phát triển mạng lưới giáo viên, nhân viên, cộng tác viên có kiến thức, kỹ năng chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh tại các cơ sở giáo dục phổ thông.

5. Phát triển dịch vụ hỗ trợ, chăm sóc thay thế trẻ em mồ côi

a) Trẻ em mồ côi được chăm sóc nuôi dưỡng, chăm sóc thay thế phù hợp và tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ theo nhu cầu để phát triển toàn diện. Ưu tiên chăm sóc thay thế trẻ em mồ côi tại gia đình bởi người thân thích, người không thân thích, nhận con nuôi.

b) Phát triển mạng lưới dịch vụ tìm gia đình chăm sóc thay thế, tư vấn, hỗ trợ các gia đình về chăm sóc thay thế. Tăng cường dịch vụ công tác xã hội triển khai chăm sóc thay thế trẻ em. Hướng dẫn tiêu chuẩn chăm sóc, nuôi dưỡng, cung cấp các dịch vụ cho trẻ em tại các cơ sở trợ giúp xã hội, trung tâm bảo trợ xã hội theo quy định pháp luật.

c) Tăng cường chuyển trẻ em mồ côi, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt tại cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở nuôi dưỡng trẻ em tập trung về với các cá nhân, gia đình chăm sóc thay thế, nhận con nuôi.

d) Phát động, duy trì phong trào xã hội tham gia chăm sóc, hỗ trợ trẻ em mồ côi, gia đình, cá nhân nhận chăm sóc thay thế, nhận đỡ đầu trẻ em mồ côi.

6. Tăng cường phối hợp liên ngành, xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong việc chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi phù hợp với từng đối tượng.

Thường xuyên rà soát, kiện toàn Ban Chỉ đạo công tác dân số và trẻ em các cấp; đội ngũ cán bộ làm công tác chăm sóc, bảo vệ và giáo dục trẻ em các cấp, nhất là cán bộ làm công tác chăm sóc, bảo vệ và giáo dục trẻ em cấp xã. Tăng cường công tác phối hợp liên ngành giữa các cấp, các ngành trong việc bảo vệ, chăm sóc trẻ em nói chung, chăm sóc sức khỏe tâm thần, chăm sóc trẻ em mồ côi nói riêng; xây dựng mối quan hệ phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa 03 môi trường giáo dục: gia đình, nhà trường, xã hội và giữa các cấp, các ngành, đoàn thể, tổ chức với trẻ em nhằm đảm bảo trẻ em có vấn đề về sức khỏe tâm thần, trẻ em mồ côi thực hiện các quyền trẻ em, được chăm sóc phát triển toàn diện.

7. Tăng cường công tác kiểm tra, theo dõi, đánh giá thực hiện Chương trình. Nghiên cứu, khảo sát, đánh giá về tình hình chăm sóc sức khoẻ tâm thần trẻ em, trẻ em mồ côi.

Tăng cường công tác kiểm tra, theo dõi, đánh giá việc thực hiện pháp luật, chính sách đối với chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, trẻ em mồ côi trên địa bàn.

Triển khai việc thu thập thông tin, thống kê, báo cáo về tình hình chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, trẻ em mồ côi trên địa bàn theo hướng dẫn của Trung ương.

Tiến hành kiểm tra, giám sát hoặc lồng ghép kiểm tra, giám sát việc thực hiện Kế hoạch thuộc lĩnh vực, phạm vi trách nhiệm quản lý của sở, ban, ngành và các địa phương.

8. Đẩy mạnh xã hội hóa, vận động mọi nguồn lực xã hội, kinh nghiệm, sáng kiến để chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi.

V. KINH PHÍ THỰC HIỆN

Kinh phí thực hiện Kế hoạch được đảm bảo từ nguồn ngân sách Nhà nước và nguồn huy động hợp pháp khác theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Hằng năm, trên cơ sở các nhiệm vụ cụ thể, Sở Y tế xây dựng kế hoạch, dự toán kinh phí gửi Sở Tài chính thẩm định, trình Ủy ban nhân dân tỉnh theo quy định; Ủy ban nhân dân các xã, phường bố trí kinh phí hỗ trợ cho các hoạt động của địa phương.

VI. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Y tế

Là cơ quan thường trực, chủ trì, đôn đốc, hướng dẫn triển khai thực hiện Kế hoạch trên địa bàn tỉnh.

Nghiên cứu, đề xuất với cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung chính sách pháp luật về chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em và chăm sóc trẻ em mồ côi tại các cơ sở trợ giúp xã hội và tại cộng đồng.

Chủ trì triển khai thực hiện công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; hướng dẫn lồng ghép việc khám, sàng lọc, phát hiện sớm vấn đề sức khoẻ tâm thần của trẻ em với các chương trình, hoạt động chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám sức khoẻ định kỳ cho trẻ em để phát hiện sớm và tư vấn, khuyến nghị về các biện pháp phòng ngừa, điều trị sớm cho trẻ; phát triển hệ thống dịch vụ y tế chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em; hướng dẫn chuyên môn về phát hiện sớm, chẩn đoán, điều trị và phục hồi chức năng cho trẻ em có nguy cơ và có rối loạn tâm thần; nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế trong cơ sở y tế và cơ sở giáo dục, y tế thôn bản, cộng tác viên dân số về chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em.

Truyền thông về chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi cho cha mẹ, người chăm sóc, người nhận chăm sóc thay thế cho trẻ em, người làm công tác trẻ em, giáo viên sư phạm tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em và tại cộng đồng. Hướng dẫn thực hiện các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ tâm thần trẻ em, chăm sóc thay thế cho trẻ em mồ côi, trẻ em không nơi nương tựa tại cộng đồng, cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em và cha mẹ, người chăm sóc trẻ khi đến khám, điều trị tại cơ sở y tế.

Nâng cao năng lực, phát triển đội ngũ cán bộ làm công tác trẻ em ở các cấp, các ngành, nhân viên công tác xã hội, cộng tác viên xã hội về tư vấn, hỗ trợ, cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần, chăm sóc nuôi dưỡng và chăm sóc thay thế trẻ em mồ côi; nâng cao năng lực cho cha mẹ, người chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ có vấn đề về sức khoẻ tâm thần tại các cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em và tại cộng đồng. Học tập, chia sẻ kinh nghiệm triển khai thực hiện Chương trình, cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần, chăm sóc trẻ em mồ côi. Phối hợp với các sở, ngành, địa phương trong hoạt động truyền thông, nâng cao năng lực thuộc nhiệm vụ của các sở, ngành, địa phương.

Phối hợp với các cơ quan, tổ chức trong việc chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em. Kiểm tra, giám sát các đơn vị, cơ sở của ngành y tế trong việc thực hiện nội dung được giao tại Kế hoạch. Nghiên cứu, khảo sát, đánh giá về sức khoẻ tâm thần của trẻ em, tình hình chăm sóc sức khoẻ tâm thần trẻ em trong hệ thống cơ sở y tế; nghiên cứu đề xuất sáng kiến, chia sẻ kinh nghiệm về chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em.

Kiểm tra, theo dõi, thu thập số liệu, khảo sát, đánh giá, tổng hợp kết quả thực hiện Kế hoạch trên địa bàn tỉnh. Phối hợp tổ chức sơ kết, tổng kết Kế hoạch, báo cáo Uỷ ban nhân dân tỉnh và Bộ Y tế theo quy định.

2. Sở Giáo dục và Đào tạo

Chủ trì triển khai công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, học sinh trong trường học; triển khai công tác giáo dục sức khỏe tâm thần cho trẻ em, học sinh, dịch vụ công tác xã hội trong trường học; lồng ghép chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em trong các chương trình giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em, học sinh của các cơ sở giáo dục; hướng dẫn công tác chăm sóc, phục hồi khả năng học tập cho học sinh có vấn đề sức khỏe tâm thần; hỗ trợ về giáo dục đối với trẻ em mồ côi.

Tổ chức hướng dẫn, tư vấn tâm lý cho học sinh trong nhà trường nhằm hỗ trợ và can thiệp đối với học sinh đang gặp phải khó khăn về tâm lý trong học tập và cuộc sống; hỗ trợ học sinh rèn luyện kỹ năng sống, tăng cường ý chí, niềm tin, bản lĩnh và thái độ ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ xã hội; hướng dẫn công tác chăm sóc, phục hồi khả năng học tập và học nghề cho học sinh có vấn đề sức khỏe tâm thần.

Phối hợp với Sở Y tế tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên, nhân viên, cộng tác viên về kiến thức, kỹ năng chăm sóc sức khỏe tâm thần cho học sinh tại các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông.

Phối hợp với cha mẹ học sinh thực hiện công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, học sinh. Kiểm tra, giám sát các đơn vị, cơ sở giáo dục trong việc thực hiện nội dung được giao tại Kế hoạch.

Tham mưu, triển khai các chính sách hỗ trợ về giáo dục đối với trẻ em mồ côi.

3. Sở Tư pháp

Phối hợp hướng dẫn thực hiện chăm sóc thay thế bằng hình thức nhận con nuôi cho trẻ em mồ côi, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt theo quy định của pháp luật.

4. Sở Tài chính

Căn cứ khả năng cân đối ngân sách địa phương, chủ trì phối hợp với các đơn vị liên quan tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh bố trí kinh phí để thực hiện Kế hoạch theo phân cấp của Luật ngân sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn thi hành.

5. Sở Khoa học và Công nghệ

Nghiên cứu, đề xuất các chính sách và giải pháp về công nghệ thông tin để thúc đẩy thực hiện quyền trẻ em, hình thành văn hóa số cho trẻ em, bảo đảm sự an toàn cho trẻ em khi tham gia môi trường mạng.

6. Đề nghị Báo và Phát thanh, Truyền hình Ninh Bình

Thực hiện công tác truyền thông trên các kênh và phương tiện thông tin đại chúng trên địa bàn toàn tỉnh về chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi.

7. Ban Quản lý Khu kinh tế và các Khu công nghiệp tỉnh Ninh Bình

Phối hợp Sở Y tế, Ủy ban nhân dân các xã/phường và các cơ quan liên quan tuyên truyền, vận động các doanh nghiệp trong khu kinh tế, khu công nghiệp tổ chức hoạt động chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, quan tâm trẻ em mồ côi là con người lao động; chỉ đạo các Trung tâm quản lý hạ tầng tạo điều kiện địa điểm, hậu cần để tổ chức sàng lọc, tư vấn, truyền thông trong khu công nghiệp; lồng ghép nội dung Kế hoạch vào công tác hướng dẫn, kiểm tra doanh nghiệp; định kỳ tổng hợp, báo cáo Sở Y tế theo chế độ báo cáo của Kế hoạch.

8. Các sở, ban, ngành: Theo chức năng, nhiệm vụ, chủ động tham gia, tổ chức triển khai Kế hoạch.

9. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh

Căn cứ chức năng, nhiệm vụ, tham gia triển khai thực hiện Kế hoạch; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nhằm nâng cao nhận thức về chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi; phát động, duy trì phong trào xã hội tham gia chăm sóc, hỗ trợ trẻ em mồ côi; gia đình, cá nhân nhận chăm sóc thay thế, nhận đỡ đầu trẻ em mồ côi.

10. Ủy ban nhân dân các xã, phường

a) Tổ chức triển khai các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của Kế hoạch triển khai thực hiện chương trình chăm sóc sức khỏe tâm thần, chăm sóc trẻ em mồ côi trên địa bàn phù hợp với điều kiện của địa phương.

b) Huy động nguồn lực, kinh phí triển khai Kế hoạch tại địa phương; đẩy mạnh xã hội hóa để thực hiện Kế hoạch theo đúng quy định của pháp luật.

c) Thường xuyên kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện Kế hoạch tại địa phương và báo cáo các cấp có thẩm quyền theo quy định.

VII. CHẾ ĐỘ THÔNG TIN BÁO CÁO

Hằng năm, các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh và Ủy ban nhân dân các xã, phường căn cứ nhiệm vụ được giao có trách nhiệm báo cáo kết quả triển khai, thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu của Kế hoạch thuộc lĩnh vực được phân công phụ trách gửi Sở Y tế trước ngày 15/11 để tổng hợp báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh và Bộ Y tế theo quy định.

Trên đây là Kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình chăm sóc sức khỏe tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đến năm 2030, các sở, ban, ngành và Ủy ban nhân dân các xã, phường theo chức năng, nhiệm vụ, xây dựng Kế hoạch, triển khai thực hiện nghiêm túc, đồng bộ, hiệu quả phù hợp với tình hình thực tiễn của từng đơn vị. Trong quá trình tổ chức thực hiện, nếu cần sửa đổi, bổ sung những nội dung thuộc Kế hoạch này, các cơ quan, đơn vị chủ động đề xuất qua Sở Y tế tổng hợp, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, quyết định.

 (Kế hoạch này thay thế các Kế hoạch trước đây về thực hiện Quyết định ban hành Chương trình chăm sóc sức khoẻ tâm thần trẻ em, chăm sóc trẻ em mồ côi của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn các tỉnh Nam Định, Ninh Bình đến năm 2030)./.