KẾ HOẠCH

HÀNH ĐỘNG ỨNG PHÓ VỚI VI RÚT CÚM GIA CẦM H5N1 VÀ CÁC CHỦNG VI RÚT CÚM NGUY HIỂM TRÊN GIA CẦM CÓ KHẢ NĂNG LÂY SANG NGƯỜI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KIÊN GIANG.

I. TỔNG QUAN

Theo thông tin của Tổ chức Thú y thế giới (OIE) và của các nước, trong tháng 01 và 02 năm 2020, thế giới đã ghi nhận nhiều ổ dịch bệnh Cúm gia cầm (viết tắt: CGC) tại 11 quốc gia và vùng lãnh thổ: Chủng vi rút CGC A/H5N1 tại Ấn Độ; A/H5N1 tại Trung Quốc; A/H5N6 tại Nigeria; A/H5N8 tại Cộng hòa Séc, Đức, Hungary, Ba Lan, Rumania, Slovakia, Nam Phi; tại Đài Loan (Trung Quốc) cũng ghi nhận các ổ dịch CGC A/H5N2 và A/H5N5. Nguy cơ bệnh lây lan giữa các nước rất cao.

Tại Việt Nam, năm 2019, bệnh CGC xảy ra tại 70 hộ chăn nuôi, 44 xã, 41 huyện thuộc 24 tỉnh, thành phố, buộc phải tiêu hủy trên 133.000 con gia cầm; từ đầu tháng 01/2020 đến ngày 24/02/2020, cả nước đã ghi nhận có 34 ổ dịch CGC tại 10 tỉnh/thành phố. Kết quả chủ động lấy mẫu giám sát tại 26 tỉnh, thành phố, tỷ lệ dương tính với vi rút Cúm A là 37,72%, trong đó có dương tính với vi rút Cúm A/H5N1 là 1,19%; A/H5N6 là 1,82%.

Toàn tỉnh hiện nay có 4.469.270 con gia cầm, trong đó: 2.031.490 con gà, 2.229.200 con vịt, 208.580 con ngan; đa số gia cầm được chăn nuôi nhỏ lẻ ở các hộ gia đình, nhưng tỷ lệ tiêm phòng vắc xin cúm gia cầm đạt thấp; điều kiện chăn nuôi, an toàn sinh học không đảm bảo; tập quán, thói quen buôn bán, giết mổ gia cầm nhỏ lẻ, tại chợ theo cách truyền thống; một số địa phương chưa có lò giết mổ gia súc, gia cầm tập trung, tình trạng giết mổ lậu, không qua kiểm soát thú y còn tồn tại; động vật, sản phẩm động vật vận chuyển nội tỉnh không bắt buộc phải kiểm dịch,... Ngoài ra tỉnh ta có địa giới giáp với các tỉnh: An Giang, Cần Thơ, Hậu Giang, Bạc Liêu, Cà Mau và biên giới đất liền giáp với Vương quốc Campuchia nên nguy cơ lây nhiễm vi rút CGC từ ngoài vào thông qua hoạt động vận chuyển, mua bán gia cầm là rất cao.

Tại tỉnh, từ năm 2019 đến nay, mặc dù chưa phát hiện dịch cúm trên gia cầm; tuy nhiên, qua 4 đợt giám sát chủ động trong năm 2019 đã phát hiện tỷ lệ khá cao mẫu có chứa vi rút Cúm subtype H₅, N₁, N₆. Vì vậy, nguy cơ dịch bệnh CGC xuất hiện, lây lan rất cao và có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt trong điều kiện dịch bệnh viêm phổi cấp vi rút Covid 19 gây ra.

II. CĂN CỨ XÂY DỰNG KẾ HOẠCH

- Căn cứ Luật Thú y ngày 19/6/2015;

- Căn cứ Quyết định số 172/QĐ-TTg ngày 13/02/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Kế hoạch quốc gia phòng, chống bệnh Cúm gia cầm, giai đoạn 2019 - 2025; Công văn số 167/TTg-NN ngày 05/02/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc chủ động phòng, chống dịch Cúm A (H5N1) trên gia cầm và trên người; Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 09/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ, về tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm.

- Căn cứ Thông tư số 07/2016/TT-BNNPTNT ngày 31/5/2016 của Bộ Nông nghiệp và PTNT quy định về phòng, chống dịch bệnh động vật trên cạn; Công điện khẩn số 735/CĐ-BNN-TY ngày 03/02/2020 của Bộ Nông nghiệp và PTNT về việc tập trung triển khai quyết liệt đồng bộ các giải pháp phòng, chống bệnh Cúm gia cầm; Chỉ thị số 1152/CT-BNN-TY ngày 17/02/2020 của Bộ Nông nghiệp và PTNT về việc tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm.

- Căn cứ Quyết định số 1106/QĐ-UBND ngày 15/5/2019 của UBND tỉnh phê duyệt Kế hoạch triển khai thực hiện Kế hoạch Quốc gia phòng, chống bệnh Cúm gia cầm giai đoạn 2019-2025 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.

III. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung

Chủ động phát hiện và sẵn sàng ứng phó nhằm ngăn chặn, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm cho người và tác động bất lợi nếu vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm xâm nhập, phát sinh trên địa bàn tỉnh.

2. Mục tiêu cụ thể

- Giảm thiểu nguy cơ vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm xâm nhập vào Kiên Giang qua hoạt động vận chuyển nội địa, nhập lậu gia cầm, sản phẩm gia cầm.

- Phát hiện sớm, xử lý kịp thời ngay khi vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm xâm nhập vào Kiên Giang.

- Giảm thiểu nguy cơ vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm lây nhiễm cho đàn gia cầm và lây sang người.

- Giảm thiểu tác động tiêu cực của dịch cúm gia cầm đến kinh tế, xã hội, môi trường.

IV. GIẢI PHÁP CHUNG

1. Phương pháp tiếp cận

- Phương pháp "Một sức khỏe", trong đó có sự hợp tác chặt chẽ giữa ngành Thú y với các ngành khác như: Y tế, Quản lý thị trường, Hải quan, Bộ đội biên phòng, Công an và chính quyền địa phương các cấp trong tỉnh; cơ quan Thú y Trung ương, Thú y vùng và các tỉnh khác nhằm triển khai các biện pháp toàn diện, hiệu quả nhất, đảm bảo đạt được các mục tiêu đã đề ra.

- Kế hoạch hành động bao gồm các biện pháp cụ thể làm cơ sở cho các Sở, ban, ngành chức năng có liên quan và địa phương triển khai thực hiện với các tình huống sau:

+ Tình huống 1: Chưa phát hiện vi rút cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên gia cầm, môi trường và trên người.

+ Tình huống 2: Chưa phát hiện vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên gia cầm và môi trường, nhưng có người mắc bệnh.

+ Tình huống 3: Phát hiện vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên gia cầm hoặc môi trường, nhưng chưa có người mắc bệnh.

+ Tình huống 4: Phát hiện vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên gia cầm hoặc môi trường và có người mắc bệnh.

2. Giải pháp chung

2.1. Giải pháp tổ chức thực hiện.

- Ban Chỉ đạo tỉnh (Sở Nông nghiệp và PTNT là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo tỉnh) chỉ đạo quyết liệt việc triển khai đồng bộ các biện pháp ứng phó với Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên gia cầm. Thường xuyên cập nhật thông tin báo cáo tình hình Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm và đề xuất các biện pháp khẩn cấp phòng chống dịch trong trường hợp cần thiết. Các sở, ban ngành thành viên Ban Chỉ đạo tỉnh căn cứ theo chức năng, nhiệm vụ triển khai thực hiện các chương trình, kế hoạch có liên quan thuộc thẩm quyền.

- Ban Chỉ đạo tỉnh định kỳ tổ chức họp giao ban với Ban Chỉ đạo các huyện, thành phố. Định kỳ cung cấp thông tin cập nhật về cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trong tỉnh cho các cơ quan báo chí.

- Trên cơ sở Kế hoạch này, UBND các huyện, thành phố xây dựng, phê duyệt Kế hoạch của địa phương với các hoạt động cụ thể, tương ứng với các tình huống nêu trên; kiện toàn Ban chỉ đạo các cấp và phân công trách nhiệm cụ thể cho các thành viên ban chỉ đạo trong việc triển khai các hoạt động trong mỗi tình huống. Huy động toàn hệ thống chính trị của địa phương cùng tham gia phòng, chống dịch.

2.2. Giải pháp kỹ thuật.

- Hiện nay, vi rút cúm gia cầm được phát hiện tại chợ buôn bán gia cầm sống và điểm thu gom, tập kết gia cầm được xác định là nơi lưu trữ và phát tán vi rút; gia cầm, sản phẩm gia cầm vẫn an toàn cho người nếu được giết mổ và chế biến đúng cách.

- Tiêm phòng:

+ Gia cầm nuôi phải được tiêm phòng đầy đủ đúng theo quy trình, đảm bảo đạt tỷ lệ 80% đối tượng tiêm.

+ Tổ chức tiêm phòng miễn phí cho đàn gia cầm quy mô dưới 2.000 con nuôi trong nông hộ, người nuôi chi trả tiền công tiêm phòng 200 đ/con. Giám sát huyết thanh sau tiêm phòng để đánh giá đáp ứng miễn dịch.

+ Trang trại, cơ sở chăn nuôi gia cầm, hộ chăn nuôi có đàn gia cầm từ 2.000 con trở lên có trách nhiệm tự túc tiêm phòng cho toàn đàn gia cầm nuôi, trừ trường hợp không tiêm phòng theo Thông tư số 07/2016/TT-BNNPTNT ngày 31/5/2016 của Bộ Nông nghiệp và PTNT, quy định về phòng, chống dịch bệnh động vật trên cạn.

+ Khi có ổ dịch Cúm gia cầm xảy ra, tổ chức rà soát, xem xét tiêm phòng cho gia cầm khỏe mạnh tại các ấp nơi xảy ra dịch; đồng thời tổ chức tiêm phòng bao vây ổ dịch theo hướng từ ngoài vào trong đối với gia cầm mẫn cảm tại các ấp (khu phố) chưa có dịch trong cùng xã (phường, thị trấn) và các xã tiếp giáp xung quanh xã có dịch.

- Vệ sinh, tiêu độc, khử trùng:

+ Là biện pháp tiêu diệt mầm bệnh trong môi trường. Ngành Nông nghiệp và PTNT giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh, khi có nguy cơ cao phải tổ chức Tháng tổng vệ sinh tiêu độc khử trùng và cấp phát miễn phí hóa chất Benkocid cho các hộ chăn nuôi gia cầm theo hình thức chăn nuôi nông hộ, nằm trong vùng nguy cơ cao để thực hiện phun khử trùng chuồng trại chăn nuôi của gia đình. Tổ chức phun khử trùng hố chôn hủy gia cầm, các điểm mua bán gia cầm và sản phẩm gia cầm. Trại chăn nuôi gia cầm, cơ sở giết mổ gia cầm, cơ sở ấp trứng tự túc kinh phí thực hiện, có sự giám sát của chuyên môn thú y và chính quyền địa phương.

+ Ngoài Tháng tổng vệ sinh tiêu độc khử trùng do ngành Nông nghiệp và PTNT phát động, các cơ sở có hoạt động liên quan đến gia cầm, có nguy cơ về bệnh cúm gia cầm tự tổ chức thực hiện vệ sinh tiêu độc khử trùng theo quy trình nhằm cắt đứt đường truyền lây của vi rút cúm gia cầm.

+ Khi phát hiện vi rút cúm gia cầm chủng nguy hiểm, khi có dịch bệnh sẽ tăng cường công tác vệ sinh, tiêu độc khử trùng nhằm tiêu diệt mầm bệnh trong môi trường.

- Xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh đối với bệnh CGC: động viên cơ sở chăn nuôi gia cầm đủ điều kiện đăng ký xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh đối với bệnh CGC.

- Chăn nuôi an toàn sinh học: Xây dựng, nhân rộng mô hình chăn nuôi an toàn sinh học nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống bệnh CGC nói riêng và các bệnh khác nói chung.

- Các biện pháp áp dụng tại khu vực biên giới: Nghiêm cấm việc buôn bán, vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu qua biên giới, kể cả việc biếu, cho, tặng gia cầm và sản phẩm gia cầm chưa qua chế biến. Tổ chức vệ sinh, tiêu độc, khử trùng khu vực cửa khẩu, đường mòn, lối mở, phương tiện vận chuyển hàng hóa qua lại đường biên giới khi nguy cơ cao.

- Kiểm soát chặt chẽ việc buôn bán, vận chuyển, giết mổ gia cầm; vận chuyển, buôn bán sản phẩm gia cầm.

- Lấy mẫu giám sát trên gia cầm: Tiếp tục thực hiện chương trình giám sát của Cục Thú y triển khai trên địa bàn tỉnh và tăng cường giám sát bằng nguồn ngân sách của tỉnh. Mẫu giám sát được lấy tại địa bàn có nguy cơ cao, chợ có buôn bán gia cầm thuộc xã, huyện biên giới.

- Tăng cường năng lực ngành Thú y: Tổ chức tập huấn cho thú y các địa phương về kỹ thuật lấy mẫu, bảo quản và gửi mẫu giám sát vi rút Cúm A. Củng cố, kiện toàn hệ thống thú y cấp huyện, cấp xã, phối hợp chặt chẽ với Tổ Kinh tế kỹ thuật xã để giám sát tình hình dịch bệnh, thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh.

- Các biện pháp can thiệp đối với chợ: Đối với chợ có bán và giết mổ gia cầm cần phải phân tách riêng khu vực bán gia cầm sống và giết mổ gia cầm; vệ sinh, tiêu độc khử trùng khu vực bán và giết mổ gia cầm, sản phẩm gia cầm sau mỗi buổi chợ; vệ sinh và khử trùng phương tiện, dụng cụ vận chuyển, chứa đựng gia cầm, sản phẩm gia cầm. Người buôn bán, vận chuyển và người mua gia cầm cần sử dụng khẩu trang, găng tay, ủng khi tiếp xúc gia cầm. Các chợ trong phạm vi thành phố, thị trấn chỉ được bán gia cầm đã giết mổ, có dấu kiểm soát của ngành Thú y.

- Biện pháp đối với cơ sở giết mổ, điểm giết mổ gia cầm: Sử dụng bảo hộ lao động theo khuyến cáo của ngành Y tế khi tiếp xúc và giết mổ gia cầm; không giết mổ gia cầm không rõ nguồn gốc; vệ sinh, tiêu độc khử trùng khu vực giết mổ sau mỗi ca làm việc; vệ sinh và khử trùng phương tiện, dụng cụ vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm.

- Tại các lò mổ gia cầm có quy mô lớn cần mở sổ sách theo dõi chi tiết về nguồn gốc gia cầm, khu nuôi nhốt chờ giết mổ, thời gian nhập, thời gian mổ, nơi tiêu thụ để phục vụ kế hoạch ứng phó khi cần. Việc giết mổ gia cầm, buôn bán gia cầm và sản phẩm gia cầm phải qua kiểm dịch của Thú y. Gia cầm giết mổ phải thực hiện đúng kỹ thuật, phải tách riêng nội tạng.

- Trong quá trình giám sát, đàn gia cầm có kết quả xét nghiệm dương tính với vi rút Cúm gia cầm A/H5N1, A/H5N6 hoặc chủng vi rút cúm có khả năng truyền lây bệnh và gây tử vong cho người thì xử lý như đối với ổ dịch CGC.

- Trong trường hợp phát hiện vi rút Cúm H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên người tại tỉnh, thực hiện các biện pháp bổ sung theo khuyến cáo của ngành Y tế.

2.3. Giải pháp truyền thông

Sở Nông nghiệp và PTNT: Chủ trì, phối hợp với các cơ quan: Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, Báo Kiên Giang xây dựng các chương trình truyền thông phù hợp, phát sóng với thời lượng, tần suất phù hợp trong từng tình huống dịch; đảm bảo giảm thiểu nguy cơ, tăng an toàn dịch bệnh cho cộng đồng, hạn chế tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Cách thức tuyên truyền không gây hoang mang trong xã hội.

Đồng thời phối hợp với Sở Y tế và các tổ chức đoàn thể chính trị, chính trị xã hội để triển khai công tác truyền thông về nguy cơ, tác hại của dịch Cúm H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trong cộng đồng.

2.4. Giải pháp hợp tác

Sở Nông nghiệp và PTNT phối hợp chặt chẽ với Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh liên quan để theo dõi tình hình dịch bệnh khi có nguy cơ cao; thông tin, phối hợp với Cục Thú y để có giải pháp phòng, chống phù hợp khi có nguy cơ cao hoặc khi có dịch.

2.5. Cơ chế tài chính

- Ngân sách tỉnh: Đảm bảo kinh phí công tác chỉ đạo, kiểm tra, công tác phòng chống dịch, phòng chống buôn lậu gia cầm, giám sát, tập huấn, hội nghị, hội thảo, gửi mẫu xét nghiệm, thông tin tuyên truyền trên báo, đài, soạn thảo in ấn tài liệu; mua vắc xin, hóa chất, trang bị, bảo hộ, bảo quản, vận chuyển.

- Ngân sách huyện: Chi phí cho các hoạt động phòng, chống dịch của địa phương và hỗ trợ thiệt hại theo quy định; triển khai các biện pháp tại chợ gia cầm; triển khai tiêu độc khử trùng, tiêu hủy gia cầm và xử lý môi trường.

- Nguồn kinh phí hỗ trợ của Bộ, ngành Trung ương để triển khai các hoạt động phòng chống dịch. Kết hợp với các chương trình, đề án, dự án, kế hoạch phòng chống dịch bệnh có liên quan đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt để triển khai.

V. CÁC HOẠT ĐỘNG CỤ THỂ

1. Tình huống 1: Chưa phát hiện vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên gia cầm, môi trường và trên người.

1.1. Mục tiêu: Giảm thiểu nguy cơ xâm nhiễm vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm vào tỉnh; phát hiện, kịp thời nếu vi rút xâm nhập vào tỉnh.

1.2 Các hoạt động cụ thể

* Các sở, ban ngành cấp tỉnh

- Ban Chỉ đạo tỉnh chỉ đạo và giám sát các hoạt động phòng, chống dịch nói chung; khi cần thiết thành lập đoàn công tác đi kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn địa phương tổ chức ứng phó.

- Sở Công Thương chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT, Sở Y tế và Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố tiếp tục tổ chức sắp xếp các chợ có buôn bán gia cầm sống theo hướng đảm bảo vệ sinh thú y và an toàn dịch bệnh, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm vi rút cho người.

- Sở Thông tin và Truyền thông chủ trì, tích cực triển khai thực hiện Đề án truyền thông về phòng ngừa, ngăn chặn vận chuyển, kinh doanh gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập khẩu trái phép và vệ sinh an toàn thực phẩm, theo Quyết định số 550/QĐ-TTg ngày 04/4/2013 của Thủ tướng Chính phủ (Đề án 550). Chỉ đạo cho Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, Đài Truyền thanh các huyện, thành phố thường xuyên thông tin tuyên truyền với thời lượng thích hợp, có chuyên mục riêng về phòng, chống cúm gia cầm.

- Sở Nông nghiệp và PTNT chỉ đạo Chi cục Chăn nuôi và Thú y lập kế hoạch và tổ chức tập huấn kỹ thuật cho lực lượng làm công tác thú y ở cơ sở; chuẩn bị đủ các điều kiện từ máy móc, trang bị đến hóa chất để thực hiện công tác phòng, chống dịch bệnh; thành lập Đội ứng phó nhanh để xử lý khi phát hiện vi rút cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên địa bàn tỉnh. Tổ chức tiêm phòng, vệ sinh tiêu độc khử trùng. Phối hợp với Chi cục Thú y vùng giám sát lưu hành vi rút, thường xuyên tổ chức đánh giá nguy cơ xâm nhập của vi rút Cúm gia cầm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm vào địa bàn tỉnh để tham mưu điều chỉnh các biện pháp phòng, chống cho phù hợp.

+ Phối hợp chặt chẽ với Sở Y tế theo dõi, nắm bắt tình hình bệnh Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên người trong nước, trên địa bàn tỉnh.

+ Chỉ đạo các đơn vị chức năng của Sở Nông nghiệp và PTNT lập kế hoạch tuyên truyền, tập huấn việc áp dụng các biện pháp an toàn sinh học đối với trang trại chăn nuôi gia cầm, cơ sở chăn nuôi gia cầm tập trung.

+ Chỉ đạo tăng cường công tác kiểm dịch vận chuyển, kiểm soát giết mổ.

- BCH Bộ đội biên phòng, Công an tỉnh, Cục Hải quan tỉnh, Sở Công Thương, Ban Chỉ đạo 389/KG, Sở Giao thông vận tải chỉ đạo các lực lượng chức năng hỗ trợ triển khai công tác phòng, chống nhập khẩu trái phép gia cầm, sản phẩm gia cầm đưa vào trong nước tiêu thụ; không cho phép vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm chưa qua chế biến trên phương tiện giao thông có chở người.

- Sở Tài chính chủ trì, phối hợp Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Nông nghiệp và PTNT xây dựng kế hoạch kinh phí phục vụ hoạt động phòng, chống dịch, đặc biệt cho công tác giám sát, phát hiện các chủng vi rút cúm gia cầm mới và dự phòng đủ kinh phí cho hoạt động ứng phó khẩn cấp đối với các chủng vi rút cúm gia cầm nguy hiểm có khả năng lây sang người.

* Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố

- Thực hiện nghiêm sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo tỉnh, xây dựng kế hoạch phòng, chống dịch bệnh do Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm gia cầm nguy hiểm có khả năng lây sang người.

- Kiện toàn và duy trì hoạt động của Ban Chỉ đạo các cấp phù hợp thực tiễn địa phương, đảm bảo tính linh hoạt, tích hợp nhiệm vụ; thành lập các tổ, đội công tác chuyên trách để ứng phó với Cúm gia cầm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm; chuẩn bị ứng phó với các tình huống phát hiện vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên gia cầm, môi trường.

- Chỉ đạo việc rà soát các chợ, điểm trung chuyển, tập kết gia cầm sống trên địa bàn, các cơ sở giết mổ gia cầm tập trung, đặc biệt các địa bàn có buôn bán gia cầm loại thải, gia cầm không rõ nguồn gốc để giám sát.

- Chỉ đạo lực lượng biên phòng, công an, quản lý thị trường, chính quyền các xã biên giới đấu tranh và xử lý nghiêm các đối tượng buôn bán, vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm qua biên giới, kể cả việc biếu, cho, tặng gia cầm và sản phẩm gia cầm chưa qua chế biến chín của cư dân biên giới. Tổ chức tiêu hủy tất cả gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu qua biên giới.

- Chỉ đạo các đơn vị chức năng phối hợp với Đài truyền thanh địa phương tăng cường công tác truyền thông về nguy cơ lây nhiễm vi rút cúm gia cầm; hướng dẫn các biện pháp phòng tránh lây nhiễm vi rút cúm cho người và các biện pháp sử dụng gia cầm an toàn.

- Chỉ đạo, tổ chức các đoàn kiểm tra giám sát, đôn đốc, hướng dẫn công tác phòng ngừa dịch bệnh xâm nhập tại các địa bàn có nguy cơ cao; chuẩn bị các phương án tiêu hủy gia cầm theo quy định khi có mẫu dương tính.

- UBND các xã, phường, thị trấn chỉ đạo cho các ấp, khu phố rà soát, cập nhật chi tiết tình hình nuôi gia cầm trên địa bàn, kể cả hộ nuôi nhỏ lẻ, tuyên truyền, hướng dẫn người nuôi đăng ký để tiêm phòng bệnh CGC, thực hiện tiêu độc khử trùng vệ sinh phòng, chống dịch bệnh, để có cơ sở đề ra kế hoạch ứng phó phù hợp, chính xác; phối hợp với thú y cơ sở tăng cường giám sát gia cầm chăn nuôi ở địa bàn, theo dõi tình hình dịch bệnh trên đàn gia cầm nhằm phát hiện sớm gia cầm nghi mắc bệnh và báo ngay cho ngành Thú y, chính quyền địa phương để có biện pháp can thiệp kịp thời.

2. Tình huống 2: Chưa phát hiện vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên gia cầm và môi trường, nhưng có người mắc bệnh.

2.1. Mục tiêu: Giảm thiểu nguy cơ vi rút nhân lên và phát tán rộng.

2.2. Các hoạt động cụ thể: Về cơ bản, các hoạt động cụ thể vẫn được triển khai như trong tình huống 1, cần chú trọng thêm các hoạt động sau:

* Các sở, ban ngành cấp tỉnh

- Ban Chỉ đạo tỉnh tổ chức họp để chỉ đạo điều hành; chỉ đạo triển khai kế hoạch phòng, chống bệnh CGC trên người của ngành Y tế; thành lập các đoàn công tác đi chỉ đạo, giám sát chặt địa bàn có bệnh nhân và những nơi có liên quan về dịch tễ.

- Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cử Tổ Chỉ đạo phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm tăng cường công tác giám sát địa bàn cùng phối hợp với các ban ngành, Sở Y tế điều tra và khoanh vùng ổ dịch.

- Chi cục Chăn nuôi và Thú y phối hợp với Cảnh sát giao thông, Quản lý thị trường lập chốt kiểm dịch, tổ chức trực chống dịch để nắm bắt thông tin cúm, theo dõi nắm bắt tình hình báo cáo kịp thời về Ban Chỉ đạo tỉnh; đồng thời báo cáo về Cục Thú y và Chi cục Thú y vùng 7 để có ý kiến chỉ đạo phòng, chống dịch phù hợp hơn.

+ Đội ứng phó nhanh chuẩn bị sẵn sàng để xử lý khi phát hiện vi rút cúm H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên gia cầm hoặc môi trường.

+ Tăng tần suất vệ sinh tiêu độc trên địa bàn xã có người mắc bệnh; thực hiện nghiêm công tác kiểm dịch tại gốc; tăng cường lấy mẫu giám sát đàn gia cầm và môi trường để xét nghiệm lưu hành vi rút cúm. Rà soát, tổ chức tiêm phòng bổ sung.

- Sở Y tế chỉ đạo điều tra dịch tễ, giám sát dịch bệnh, triển khai và thực hiện quyết liệt các hoạt động phòng, chống dịch bệnh lây lan trong cộng đồng.

- Các cơ quan thông tấn báo chí của địa phương tuyên truyền các thông điệp do ngành Y tế và Thú y cung cấp, đảm bảo không gây hoang mang cho cộng đồng.

- Sở Công Thương xem xét tình hình, chuẩn bị triển khai phương án cung cấp thực phẩm thay thế và bình ổn giá khi nguy cơ cao.

- Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Chi cục Chăn nuôi và Thú y chính quyền địa phương, phân công rõ trách nhiệm, chuẩn bị sẵn sàng nhân lực, kinh phí, dụng cụ, hóa chất, địa điểm chôn hủy gia cầm trong trường hợp phát hiện động vật dương tính với cúm.

* Các cơ quan, đơn vị cấp huyện.

- Ban Chỉ đạo các huyện, thành phố tăng cường hoạt động, chỉ đạo các cấp, các ngành thành viên, áp dụng đồng bộ, triệt để các biện pháp phòng, chống lây nhiễm vi rút cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm có khả năng lây sang người trên địa bàn.

- Ban Chỉ đạo ở các địa phương có vi rút cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm báo cáo tình hình về UBND huyện, Ban Chỉ đạo tỉnh; tổ chức họp khẩn cấp để chỉ đạo công tác chống dịch, ban hành công văn hướng dẫn các hoạt động chống dịch tại địa phương. Thường xuyên liên hệ với Ban Chỉ đạo cấp cao hơn để nắm bắt tình hình và triển khai kịp thời các hoạt động.

- Trạm Chăn nuôi và Thú y huyện phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Y tế huyện để điều tra ổ dịch, triển khai các biện pháp ngăn chặn sự nhân lên của vi rút, gồm tăng tần suất vệ sinh tiêu độc khử trùng toàn khu vực có người bệnh, giám sát các đàn gia cầm trong xã có dịch.

- Các đơn vị thuộc ngành Y tế thực hiện theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh nguy hiểm của tỉnh.

- Đài Truyền thanh huyện tăng cường thời lượng phát sóng tuyên truyền về phòng, chống dịch Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên gia cầm và trên người, khuyến cáo các biện pháp vệ sinh cá nhân và sử dụng gia cầm an toàn. Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, kịp thời cung cấp thông tin để người dân không hoang mang lo lắng, ổn định trật tự xã hội, không tẩy chay sản phẩm gia cầm và thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh.

- Ngành Giáo dục và Đào tạo địa phương tuyên truyền và áp dụng các biện pháp phòng, chống lây lan dịch bệnh trong nhà trường và trong cộng đồng.

- Các ban ngành chức năng của địa phương tăng cường giám sát việc thực thi các biện pháp kiểm soát việc buôn bán, vận chuyển gia cầm, vệ sinh, tiêu độc, khử trùng trên toàn địa bàn xã có bệnh nhân.

- UBND các xã, phường, thị trấn tổ chức tăng cường giám sát tình hình dịch bệnh, nắm lại tổng đàn gia cầm phối hợp với ngành thú y để tiêm phòng bao vây ổ dịch, vệ sinh khử trùng.

3. Tình huống 3: Phát hiện vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên gia cầm hoặc môi trường, nhưng chưa có người mắc bệnh.

3.1. Mục tiêu: Giảm thiểu nguy cơ vi rút nhân lên, phát tán rộng và ngăn ngừa vi rút cúm H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm lây nhiễm cho người.

3.2. Các hoạt động cụ thể.

Xử lý các ổ dịch theo Thông tư số 07/2016/TT-BNNPTNT ngày 31/5/2016 của Bộ Nông nghiệp và PTNT quy định về phòng, chống dịch bệnh động vật trên cạn.

* Các sở, ban ngành cấp tỉnh

- Ban Chỉ đạo tỉnh tổ chức họp để chỉ đạo điều hành. Phân công thành viên của BCĐ đến địa phương có phát hiện vi rút cúm để chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện phòng, chống dịch của địa phương; tổng hợp, báo cáo đúng quy định.

- Sở Nông nghiệp và PTNT chỉ đạo Chi cục Chăn nuôi và Thú y, các Tổ kiểm tra phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm và thủy sản tỉnh hỗ trợ các địa phương có phát sinh vi rút cúm thực hiện tốt công tác dập dịch, khoanh vùng ổ dịch. Tham mưu cho UBND tỉnh công bố dịch khi đủ điều kiện theo quy định.

- Chỉ đạo các đơn vị chuyên môn thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch cấp bách tiếp theo và triển khai các biện pháp ứng phó dịch.

+ Huy động tối đa nguồn nhân lực của ngành Thú y, công chức, viên chức có chuyên môn thú y, chăn nuôi, sinh học và chuyên ngành phù hợp để triển khai các biện pháp ứng phó dịch.

+ Trường hợp phát hiện vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên các mẫu lấy tại chợ: Thực hiện điều tra dịch tễ, phối hợp xử lý tiêu diệt mầm bệnh; triển khai vệ sinh, tiêu độc, khử trùng hàng ngày đối với toàn bộ khu vực chợ để giảm thiểu phát tán vi rút, bảo vệ sức khỏe cộng đồng; tăng cường lấy mẫu giám sát tại các chợ có liên quan.

+ Trường hợp phát hiện vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trong các mẫu thu thập từ trại chăn nuôi: Tiến hành điều tra dịch tễ; tiêu hủy gia cầm trong trang trại nhằm giảm thiểu nguy cơ lây truyền vi rút ra ngoài, hỗ trợ chủ gia cầm bị tiêu hủy như đối với trường hợp hủy do cúm A/H5N1. Đóng cửa trang trại ít nhất 21 ngày và thực hiện vệ sinh, tiêu độc, khử trùng toàn trang trại. Đàn gia cầm tại các địa điểm có yếu tố dịch tễ liên quan sẽ được giám sát, đồng thời thực hiện vệ sinh, khử trùng những nơi này. Kiểm soát chặt việc vận chuyển gia cầm và sản phẩm gia cầm trên địa bàn cấp huyện, nghiêm cấm việc vận chuyển gia cầm không rõ nguồn gốc và chưa qua kiểm dịch thú y. Hợp tác chặt chẽ với ngành Y tế theo quy định tại Thông tư liên tịch số 16/2013/TTLT-BYT-BNN & PTNT ngày 27/5/2013 của liên Bộ: Y tế, Nông nghiệp và PTNT để tổ chức giám sát dịch trên người.

+ Trường hợp phát hiện vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trong xã, ấp có nuôi gia cầm: Tiến hành điều tra dịch tễ để xác định những đàn gia cầm có tiếp xúc với đàn bị nhiễm bệnh; tiêu hủy tất cả gia cầm trong các đàn bị nhiễm bệnh, giám sát chặt chẽ hoặc tiêu hủy đàn có tiếp xúc với đàn nhiễm bệnh. Tiêu độc và khử trùng khu vực có đàn gia cầm nhiễm bệnh; tạm dừng việc vận chuyển gia cầm trong ấp, khu phố bao gồm cả việc cấm thả rông gia cầm; lấy mẫu xét nghiệm thêm để xác định mức độ lan truyền vi rút trong địa bàn; thông báo cho ngành Y tế để tiến hành giám sát bệnh trên người.

Thực hiện tiêm phòng bổ sung đầy đủ để nâng cao tỉ lệ miễn dịch đối với vi rút có vắc xin và triển khai ngay đợt tổng vệ sinh tiêu độc khử trùng trên những địa bàn nguy cơ cao.

- Các sở, ban ngành căn cứ chức năng, nhiệm vụ, chỉ đạo các lực lượng chức năng hỗ trợ ngành Nông nghiệp và PTNT triển khai các biện pháp nêu trên.

- Sở Nông nghiệp và PTNT tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo tăng cường giám sát tình hình dịch bệnh trên gia cầm, tăng cường kiểm soát vận chuyển gia cầm sống tại các địa bàn có phát hiện vi rút cúm, đồng thời chỉ đạo các lực lượng chức năng và chính quyền cơ sở tập trung triển khai các biện pháp ứng phó theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo tỉnh.

- Sở Y tế chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh tăng cường phối hợp với Chi cục Chăn nuôi và Thú y để nắm bắt thông tin dịch bệnh, xử lý triệt để ổ dịch, triển khai các biện pháp ngăn ngừa vi rút lây nhiễm cho người, xây dựng thông điệp tuyên truyền về phòng tránh lây nhiễm vi rút cúm từ gia cầm, sử dụng gia cầm an toàn, không hoang mang, không tẩy chay sản phẩm gia cầm. Theo dõi và lấy mẫu xét nghiệm người có nhiều nguy cơ nhiễm vi rút từ gia cầm.

- Sở Công Thương xem xét, triển khai phương án cung cấp thực phẩm thay thế và bình ổn giá, cung cấp lương thực, thực phẩm do dịch bệnh.

- Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với ngành Thú y xác định địa điểm chôn hủy gia cầm dương tính với Cúm H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm và xử lý môi trường, tiêu diệt mầm bệnh.

- Các sở, ban ngành thành viên Ban Chỉ đạo tỉnh căn cứ theo chức năng, nhiệm vụ được phân công phối hợp triển khai đồng bộ, thực hiện hiệu quả công tác khống chế, tiêu diệt ổ dịch nhanh, gọn, không để phát tán mầm bệnh, phát sinh ổ dịch mới, lây sang người.

* Các cơ quan, đơn vị cấp huyện

- Ban Chỉ đạo các địa phương có vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm báo cáo tình hình về UBND cấp huyện, BCĐ tỉnh, tổ chức họp khẩn cấp để chỉ đạo công tác chống dịch. Ban hành văn bản hướng dẫn các hoạt động chống dịch tại địa phương, đồng thời thường xuyên liên hệ với Ban Chỉ đạo cấp trên để nắm bắt tình hình và triển khai kịp thời các hoạt động.

- UBND huyện, thành phố quyết định tiêu hủy đàn gia cầm dương tính với vi rút cúm độc lực cao; giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh trên gia cầm, tăng cường kiểm soát vận chuyển gia cầm sống tại các địa bàn có phát hiện vi rút cúm độc lực cao. Đồng thời, chỉ đạo các lực lượng chức năng và chính quyền cơ sở tập trung triển khai các biện pháp ứng phó theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo tỉnh.

- Phòng Nông nghiệp và PTNT/ Phòng Kinh tế tham mưu, đề xuất UBND huyện, thành phố công bố dịch, công bố hết dịch khi đủ điều kiện theo quy định của Luật Thú y.

- Ban Chỉ đạo cấp huyện tập trung chỉ đạo:

+ Trạm Chăn nuôi và Thú y thực hiện vệ sinh, tiêu độc, khử trùng toàn bộ môi trường, chuồng trại, khu vực chăn thả đàn gia cầm phát hiện có vi rút cúm H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm và chợ bán gia cầm, khu vực giết mổ gia cầm và những nơi có nguy cơ tồn tại vi rút Cúm H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên phạm vi toàn huyện.

+ Trung tâm Y tế phối hợp với Trạm Chăn nuôi và Thú y giám sát chặt chẽ diễn biến của dịch; phối hợp Đài Truyền thanh đẩy mạnh công tác tuyên truyền để mọi người biết và áp dụng biện pháp phòng, chống lây nhiễm vi rút từ gia cầm; áp dụng các biện pháp phòng bệnh, giám sát những người có nguy cơ cao lây nhiễm vi rút cúm từ gia cầm.

+ UBND các xã, phường, thị trấn tổ chức tăng cường giám sát tình hình dịch bệnh, nắm lại tổng đàn gia cầm phối hợp với ngành thú y để tiêm phòng bao vây ổ dịch, vệ sinh khử trùng, báo cáo tình hình dịch bệnh theo quy định, xử lý, chôn hủy gia cầm.

Những nơi chưa phát hiện dịch, Ban Chỉ đạo các cấp, các ngành thành viên áp dụng đồng bộ, triệt để các biện pháp phòng, chống lây nhiễm vi rút cúm H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm có khả năng lây sang người xâm nhập vào địa bàn.

4. Tình huống 4: Phát hiện vi rút Cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm trên gia cầm hoặc môi trường và có người mắc bệnh.

4.1. Mục tiêu: Giảm thiểu nguy cơ vi rút nhân lên, phát tán rộng và tiếp tục lây nhiễm cho động vật, cho người.

4.2. Các hoạt động cụ thể: Triển khai các biện pháp như tình huống 2, 3 và tăng cường những biện pháp bổ sung phù hợp nhằm đạt mục tiêu. Báo cáo Ban Chỉ đạo tỉnh, Bộ Nông nghiệp và PTNT chỉ đạo, hỗ trợ phòng chống dịch khẩn cấp.

VI. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Ban Chỉ đạo tỉnh

- Là đầu mối điều phối, chỉ đạo các hoạt động ứng phó trong toàn tỉnh theo Kế hoạch này; căn cứ tình hình thực tế và diễn biến của dịch, BCĐ tỉnh tham mưu, đề xuất với UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban ngành có liên quan và địa phương triển khai các biện pháp bổ sung cho phù hợp hoặc cần thiết đề nghị có sự hỗ trợ của Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và PTNT.

- Chỉ đạo các huyện, thành phố có phương án giết mổ tập trung để kiểm tra, kiểm soát được hoạt động kinh doanh, giết mổ gia cầm.

2. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

- Chủ trì tham mưu cho Ban Chỉ đạo tỉnh, UBND tỉnh trong việc triển khai các hoạt động tương ứng với các tình huống nêu trên.

- Trực tiếp đôn đốc, kiểm tra UBND các huyện, thành phố trong việc chuẩn bị các điều kiện cần thiết để ứng phó dịch: Xây dựng kế hoạch ứng phó của địa phương, chuẩn bị nhân lực, vật lực và các phương án cụ thể trong mỗi tình huống dịch.

- Kiện toàn lực lượng thú y cấp huyện, xã đủ năng lực để thực hiện nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh.

- Là đầu mối chỉ đạo triển khai các hoạt động phòng, chống CGC trên địa bàn tỉnh.

3. Các sở, ban ngành cấp tỉnh

Theo chức năng, nhiệm vụ tổ chức triển khai thực hiện các giải pháp, nhiệm vụ cụ thể đối với từng tình huống được nêu trên; chuẩn bị đầy đủ lực lượng, phương tiện, trang thiết bị cần thiết khi có những tình huống xảy ra trên địa bàn tỉnh.

4. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội.

- Phối hợp chặt chẽ với Sở Nông nghiệp và PTNT xây dựng kế hoạch tuyên truyền lồng ghép phòng, chống bệnh CGC trong sinh hoạt hội. Phối hợp với ngành Nông nghiệp xây dựng mô hình phòng ngừa và tập huấn kỹ năng phòng ngừa và ứng phó với dịch bệnh cho đoàn viên, hội viên thuộc tổ chức.

- Chỉ đạo các cấp đoàn, hội phối hợp với các ngành Nông nghiệp và PTNT tuyên truyền về phòng, chống dịch bệnh đến đoàn viên, hội viên; phối hợp với ngành nông nghiệp tập huấn kỹ năng phòng ngừa và ứng phó với bệnh cúm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm nguy hiểm có khả năng lây sang người. Xây dựng và triển khai kế hoạch vận động các nguồn kinh phí để hỗ trợ cho nông dân bị thiệt hại do dịch CGC.

- Chỉ đạo các cấp đoàn, hội củng cố, kiện toàn các đội, nhóm thanh niên xung kích, tình nguyện tại chỗ; phối hợp với lực lượng Công an, Quân đội, Y tế xây dựng kế hoạch ứng phó khi có dịch bệnh xảy ra.

5. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố.

- Chủ động triển khai thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ đối với từng tình huống xảy ra trên địa bàn. Tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành để ứng phó phù hợp tình huống nhằm phòng, chống có hiệu quả đối với vi rút Cúm gia cầm A/H5N1 và các chủng vi rút cúm gia cầm nguy hiểm có khả năng lây sang người. Đồng thời tập trung một số nhiệm vụ chính như sau:

- Chỉ đạo Phòng Nông nghiệp và PTNT/ Phòng Kinh tế phối hợp với các sở, ban ngành chức năng của tỉnh, xây dựng Kế hoạch ứng phó của địa phương trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, bố trí đủ kinh phí, nguồn lực thực hiện.

- Giao trách nhiệm cụ thể cho các ban, ngành của địa phương và các xã, phường, thị trấn triển khai đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch cúm gia cầm theo Kế hoạch của tỉnh và địa phương.

- Chỉ đạo các ban, ngành và UBND các xã, phường, thị trấn của địa phương tăng cường kiểm tra, đôn đốc công tác phòng, chống dịch cúm gia cầm theo quy định của pháp luật và chỉ đạo của cấp thẩm quyền.

Kế hoạch này được cập nhật và điều chỉnh kịp thời tùy theo diễn biến tình hình dịch bệnh trên gia súc, gia cầm trong nước, trên địa bàn tỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế triển khai công tác phòng, chống dịch trên địa bàn, đảm bảo ứng phó nhanh và hiệu quả cao.

Giao cho Sở Nông nghiệp và PTNT tổ chức hướng dẫn, theo dõi, kiểm tra đôn đốc việc triển khai thực hiện Kế hoạch này; định kỳ, đột xuất tổng hợp báo cáo kết quả về UBND tỉnh, để có hướng chỉ đạo, giải quyết kịp thời./.