KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG

THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC QUỐC GIA VỀ ĐA DẠNG SINH HỌC ĐẾN NĂM 2030, TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2050 TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LÀO CAI

Thực hiện Quyết định số 149/QĐ-TTg ngày 28/01/2022 về việc phê duyệt Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quyết định số 2067/QĐ-TTg ngày 08/12/2021 về việc phê duyệt Đề án Kiểm kê, quan trắc, lập báo cáo và xây dựng cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Lào Cai ban hành Kế hoạch hành động thực hiện Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050 trên địa bàn tỉnh Lào Cai với những nội dung cụ thể như sau:

I. QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU

1. Quan điểm

1.1. Bảo tồn đa dạng sinh học kết hợp sử dụng bền vững các dịch vụ hệ sinh thái và đa dạng sinh học góp phần phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân; thực hiện tiếp cận hệ sinh thái trong bảo tồn và sử dụng đa dạng sinh học.

1.2. Bảo tồn đa dạng sinh học là quyền và trách nhiệm của mọi tổ chức, cá nhân. Lợi ích từ đa dạng sinh học và dịch vụ hệ sinh thái được chia sẻ công bằng, hợp lý, phù hợp với sự tham gia, đóng góp của tổ chức và cá nhân.

1.3. Tăng cường nguồn lực, ưu tiên đầu tư bảo tồn đa dạng sinh học, phục hồi và phát triển các hệ sinh thái tự nhiên; đẩy mạnh xã hội hóa và tăng cường hợp tác quốc tế về bảo tồn đa dạng sinh học.

2. Mục tiêu

2.1. Mục tiêu chung

Thực hiện điều tra, kiểm kê, quan trắc, thiết lập và vận hành cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh. Gia tăng diện tích các hệ sinh thái tự nhiên được bảo vệ; đa dạng sinh học được bảo tồn và sử dụng bền vững góp phần phát triển kinh tế xã hội theo định hướng nền kinh tế xanh, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu.

2.2. Mục tiêu cụ thể

a) Giai đoạn 2022-2025

- Hoàn thành việc điều tra, thống kê, kiểm kê diện tích các vùng đất ngập nước trên phạm vi toàn tỉnh; xác lập được các vùng đất ngập nước quan trọng, các vùng đất ngập nước có dấu hiệu bị suy thoái và xây dựng cơ sở dữ liệu về các vùng đất ngập nước quan trọng; 33% các khu di sản thiên nhiên, khu bảo tồn được đánh giá hiệu quả quản lý theo tiêu đánh giá được ban hành.

- Chủ động trong hoạt động bảo tồn: 40% các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ nằm trong phương án quản lý, giám sát tại các khu bảo tồn thiên nhiên và các khu vực có giá trị bảo tồn cao; ít nhất 10% các hệ sinh thái tự nhiên suy thoái được phục hồi.

- Cơ sở vật chất, kỹ thuật, trang thiết bị và năng lực đội ngũ cán bộ thực hiện điều tra, kiểm kê, quan trắc, lập báo cáo đa dạng sinh học được củng cố. Hệ thống quan trắc đa dạng sinh học tại các khu vực ưu tiên được xây dựng và vận hành phù hợp với quy hoạch;

- Cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học của tỉnh được xây dựng, cơ bản hoàn thiện, vận hành trên cơ sở nền tảng quản trị, tích hợp, kết nối, liên thông, chia sẻ và khai thác sử dụng dữ liệu mở về đa dạng sinh học.

b) Giai đoạn 2025-2030

- Mở rộng và nâng cao hiệu quả quản lý hệ thống các di sản thiên nhiên, khu bảo tồn thiên nhiên; trên 60% khu bảo tồn thiên nhiên, di sản thiên nhiên được đánh giá đạt hiệu quả quản lý. Tỷ lệ che phủ rừng của tỉnh đạt trên 60%;

-100% Vườn quốc gia, Khu bảo tồn thiên nhiên thực hiện chương trình kiểm kê, quan trắc đa dạng sinh học theo bộ chỉ tiêu kiểm kê, chỉ thị quan trắc;

- Giá trị của đa dạng sinh học, dịch vụ hệ sinh thái được đánh giá, duy trì và nâng cao thông qua việc sử dụng bền vững, hạn chế các tác động tiêu cực tới đa dạng sinh học; giải pháp dựa vào thiên nhiên được triển khai, áp dụng trong phát triển kinh tế, phòng chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu. Bảo tồn hiệu quả các loài hoang dã, đặc biệt các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, loài di cư, 20% các hệ sinh thái tự nhiên suy thoái được phục hồi; 100% các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ nằm trong phương án quản lý, giám sát tại các khu bảo tồn thiên nhiên và các khu vực có giá trị bảo tồn cao; Bảo tồn, sử dụng và phát triển bền vững đa dạng sinh học nông nghiệp. Thúc đẩy tiếp cận nguồn gen và chia sẻ công bằng, hợp lý từ việc sử dụng nguồn gen;

- Cơ sở vật chất, kỹ thuật, trang thiết bị và năng lực đội ngũ cán bộ được tăng cường, đáp ứng yêu cầu công tác điều tra, kiểm kê, quan trắc, lập báo cáo đa dạng sinh học. Hệ thống quan trắc đa dạng sinh học của tỉnh được thiết lập đồng bộ, phù hợp với quy hoạch;

- Tăng cường năng lực quản lý Nhà nước về đa dạng sinh học và an toàn sinh học; 100% chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình dự án đầu tư công thực hiện lồng ghép các yêu cầu về bảo tồn đa dạng sinh học. Nâng cao nhận thức của mọi tầng lớp nhân dân và các tổ chức về tầm quan trọng, giá trị của các nguồn tài nguyên thiên nhiên và tự nguyện tham gia bảo tồn, sử dụng bền vững đa dạng sinh học.

c) Tầm nhìn đến năm 2050:

- Thực hiện có hiệu quả các kế hoạch bảo tồn, sử dụng và phát triển bền vững đa dạng sinh học về giống, loài, nguồn gen, sinh vật và hệ sinh thái của tỉnh; có biện pháp phòng dịch, chế độ chăm sóc, chữa bệnh các loài tại cơ sở, địa phương;

- Các hệ sinh thái tự nhiên quan trọng, các loài nguy cấp, nguồn gen quý, hiếm được phục hồi, bảo tồn; đa dạng sinh học và dịch vụ hệ sinh thái được lượng giá đầy đủ, sử dụng bền vững và mang lại lợi ích thiết yếu cho người dân, góp phần đảm bảo an ninh sinh thái, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu;

- Cập nhật kiểm kê, giám sát, quan trắc đa dạng sinh học theo quy định tại Nghị định số 66/2019/NĐ-CP ngày 29 tháng 7 năm 2019 của Chính phủ về bảo tồn và sử dụng bền vững các vùng đất ngập nước, hướng dẫn của Công ước Ramsar và bộ chỉ tiêu kiểm kê, chỉ thị quan trắc;

- Cơ sở hạ tầng, kỹ thuật thực hiện kiểm kê, quan trắc được hoàn thiện. Hệ thống quan trắc đa dạng sinh học của tỉnh được vận hành hiệu quả.

II. NHỮNG NỘI DUNG VÀ NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM

1. Tăng cường bảo tồn, phục hồi và phát triển đa dạng sinh học

- Triển khai quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học cấp tỉnh (lồng ghép trong quy hoạch phát triển kinh tế xã hội tỉnh giai đoạn đến năm 2030). Củng cố hệ thống các di sản thiên nhiên, khu bảo tồn thiên nhiên hiện có (Vườn Quốc gia Hoàng Liên, Khu bảo tồn thiên nhiên Hoàng Liên - Văn Bàn, KBTTN Bát Xát...).

- Thực hiện điều tra, đánh giá di sản thiên nhiên định kỳ 5 năm một lần (kể từ năm 2023) theo quy định tại Điều 21 Nghị định 08/2022/NĐ-CP ngày 10/01/2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật bảo vệ môi trường.

- Kiện toàn và tăng cường năng lực hệ thống quản lý các Khu BTTN của tỉnh; rà soát, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, tổ chức hoạt động và nâng cao năng lực các Ban Quản lý và các tổ chức được giao quản lý khu di sản thiên nhiên, khu BTTN theo quy định tại Quyết định số 626/QĐ-TTg ngày 10/05/2017 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt Đề án tăng cường năng lực quản lý hệ thống Khu bảo tồn đến năm 2025, tầm nhìn 2030.

- Áp dụng biện pháp bảo tồn hiệu quả tại các khu vực ngoài Khu Bảo tồn thiên nhiên; khoanh nuôi tái sinh, phục hồi tự nhiên các hệ sinh thái bị suy thoái trong các Khu Bảo tồn thiên nhiên, các khu vực đa dạng sinh học cao, hành lang đa dạng sinh học. Phục hồi hệ sinh thái tự nhiên quan trọng bị suy thoái.

- Đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, hệ thống kỹ thuật, trang thiết bị phục vụ công tác quản lý, hệ thống quan trắc đa dạng sinh học; thử nghiệm và từng bước áp dụng các mô hình đồng quản lý Vườn Quốc gia, khu Bảo tồn thiên nhiên ở những địa bàn phù hợp (giữa Ban Quản lý và cộng đồng).

2. Bảo tồn và phục hồi các loài hoang dã nguy cấp, đặc biệt các loài động thực vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên, bảo vệ

- Xây dựng, thực hiện Chương trình bảo tồn các loài động thực vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ. Duy trì hoạt động Trung tâm cứu hộ động vật Hoàng Liên - Sa Pa.

- Điều tra, đánh giá thực trạng các loài động thực vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm. Định kỳ cập nhật và công bố Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ.

- Mở rộng và tăng cường năng lực mạng lưới các trung tâm cứu hộ bảo đảm nhu cầu cứu hộ các loài hoang dã phù hợp với tình hình địa phương. Thành lập, phát triển vườn cây thuốc tại Sa Pa; vườn thực vật Bát Xát (thuộc Khu Bảo tồn thiên nhiên Bát Xát); vườn thực vật Văn Bàn (thuộc Khu Bảo tồn thiên nhiên Hoàng Liên - Văn Bàn). Thực hiện bảo tồn tại chỗ các loài cây dược liệu có giá trị.

3. Tăng cường công tác bảo tồn nguồn gen, quản lý tiếp cận nguồn gen, chia sẻ lợi ích và bảo vệ tri thức truyền thống về nguồn gen

- Tiếp tục thực hiện hiệu quả đề án tăng cường năng lực về quản lý tiếp cận nguồn gen và chia sẻ công bằng, hợp lý lợi ích phát sinh từ việc sử dụng nguồn gen giai đoạn 2016-2025 theo Quyết định số 1141/QĐ-TTg, ngày 27/6/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án tăng cường năng lực về quản lý tiếp cận nguồn gen và chia sẻ công bằng, hợp lý lợi ích phát sinh từ việc sử dụng nguồn gen giai đoạn 2016 - 2025.

- Điều tra, đánh giá các nguồn gen cây trồng, vật nuôi, vi sinh vật nông nghiệp; xây dựng chương trình bảo tồn sử dụng và phát triển bền vững các giống cây trồng, vật nuôi bản địa, nhất là các giống loài đặc hữu, quý, hiếm, có giá trị kinh tế - xã hội.

- Xây dựng, thực hiện chương trình bảo tồn và áp dụng khoa học kỹ thuật để sử dụng có hiệu quả đa dạng sinh học nông nghiệp, ưu tiên đối với các loài cây trồng, vật nuôi bản địa quý hiếm.

- Đa dạng hóa các giống cây trồng, vật nuôi; bảo tồn giống cây trồng, vật nuôi và họ hàng hoang dại của các giống cây trồng, vật nuôi. Nghiên cứu lựa chọn để xây dựng thành thương hiệu các đặc sản cây, con (như mận Tam Hoa Bắc Hà, tương ớt Mường Khương, lợn đen Mường Khương...) cho nhiều vùng dân tộc gắn với việc tìm đầu ra cho sản phẩm, tạo chỗ đứng vững chắc cho sản phẩm trên thị trường góp phần xoá đói giảm nghèo cho người dân.

4. Đánh giá, phát huy lợi ích của đa dạng sinh học phục vụ phát triển bền vững, phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu

a) Điều tra, kiểm kê, thống kê đánh giá và xây dựng cơ sở dữ liệu về đa dạng sinh học.

- Thực hiện Điều tra, kiểm kê, thống kê đánh giá và xây dựng cơ sở dữ liệu vùng đất ngập nước, vùng đất ngập nước quan trọng theo quy định tại Quyết định 1975/QĐ-TTg ngày 24/11/2021 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về bảo tồn và sử dụng bền vững các vùng đất ngập nước giai đoạn 2021 - 2030; Thống kê, kiểm kê đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh theo nội dung Quyết định số 2067/QĐ-TTg ngày 08/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án Kiểm kê, quan trắc, lập báo cáo và xây dựng cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

- Tăng cường cơ sở vật chất, kỹ thuật, trang thiết bị và năng lực đội ngũ cán bộ thực hiện điều tra, kiểm kê, quan trắc, lập báo cáo đa dạng sinh học. Hệ thống quan trắc đa dạng sinh học tại các khu vực ưu tiên được xây dựng và vận hành phù hợp với quy hoạch.

b) Sử dụng bền vững đa dạng sinh học và các dịch vụ hệ sinh thái:

- Rà soát các dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên trên địa bàn tỉnh, xác lập, công nhận/đề nghị công nhận di sản thiên nhiên theo quy định.

- Thực hiện các mô hình du lịch sinh thái bền vững tại Vườn Quốc gia Hoàng Liên, Khu Bảo tồn thiên nhiên Hoàng Liên - Văn Bàn, Khu Bảo tồn thiên nhiên Bát Xát. Phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái đặc thù gắn kết và góp phần bảo tồn đa dạng sinh học.

- Bảo tồn, phát triển lâm sản ngoài gỗ và dược liệu đặc thù của tỉnh theo hướng thâm canh, bền vững, góp phần cải thiện sinh kế, tạo nguồn thu nhập, xoá đói giảm nghèo cho đồng bào dân tộc thiểu số.

- Nhân rộng mô hình quản lý và sử dụng bền vững tài nguyên di truyền khu vực rừng cộng đồng thôn Tả Chải, xã Tả Phìn, thị xã Sa Pa tại các địa phương trong tỉnh.

c) Bảo tồn và phát triển đa dạng sinh học đô thị và nông thôn

- Bảo tồn, phục hồi và phát triển các không gian xanh, các hệ sinh thái tự nhiên, cảnh quan thiên nhiên tại các khu đô thị phù hợp với phương án quy hoạch, phát triển đô thị của tỉnh, bảo đảm mật độ, diện tích cây xanh, mặt nước trong đô thị theo quy định.

- Thực hiện Đề án “Trồng một tỷ cây xanh giai đoạn 2021 - 2025” nhằm tăng cường lợi ích của không gian xanh đối với sức khỏe và hạnh phúc của người dân; ưu tiên trồng cây bản địa có giá trị bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học, thích ứng với biến đổi khí hậu. Giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh phấn đấu trồng 41,2 triệu cây xanh.

d) Bảo tồn đa dạng sinh học thích ứng với biến đổi khí hậu

- Nghiên cứu, đánh giá và dự báo ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh Lào Cai (tập trung nghiên cứu tại Vườn Quốc gia và 02 Khu Bảo tồn thiên nhiên); thực hiện các phương án bảo tồn đa dạng sinh học tại những khu vực bị tác động mạnh của biến đổi khí hậu; xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro do biến đổi khí hậu đối với các hệ sinh thái tự nhiên.

- Bảo tồn, sử dụng bền vững đa dạng sinh học, dịch vụ hệ sinh thái dựa vào cộng đồng và thích ứng với biến đổi khí hậu, trong đó ưu tiên bảo tồn các nguồn gen quý, hiếm, loài có nguy cơ bị tuyệt chủng và các hệ sinh thái quan trọng; đánh giá nguy cơ và kiểm soát sự xâm hại của các loài ngoại lai trước tác động của biến đổi khí hậu.

5. Kiểm soát các hoạt động gây tác động tiêu cực đến đa dạng sinh học

a) Kiểm soát chặt chẽ hoạt động chuyển mục đích sử dụng đất; rừng, mặt nước, phương thức canh tác, khai thác kém bền vững và các hoạt động gây ô nhiễm môi trường

- Hướng dẫn và triển khai thực hiện đánh giá tác động cảnh quan thiên nhiên và đa dạng sinh học trong đánh giá tác động môi trường; xây dựng, ban hành và triển khai áp dụng cơ chế bồi hoàn đa dạng sinh học.

- Kiểm soát chặt chẽ, hạn chế tối đa diện tích rừng phải chuyển mục đích sử dụng (đối với những dự án chuyển đổi diện tích rừng tự nhiên phải có ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ); ngăn chặn các hoạt động khai thác có tính hủy diệt nguồn lợi thủy sản, chuyển đổi các nghề tác động lớn đến nguồn lợi sang các nghề khai thác thân thiện với môi trường và nguồn lợi thủy sản.

- Thực hiện kiểm kê tốc độ gia tăng ô nhiễm môi trường tác động tiêu cực đến đa dạng sinh học; tăng cường kiểm soát chất thải, đặc biệt là rác thải nhựa theo đề án “giảm thiểu ô nhiễm môi trường do chất thải nhựa trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2020-2025”; duy trì và cải thiện chất lượng môi trường xung quanh các khu di sản thiên nhiên, khu vực đa dạng sinh học cao.

- Thúc đẩy các mô hình sản xuất và tiêu dùng bền vững, tiêu tốn ít nhiên liệu, năng lượng; phát triển và nhân rộng các mô hình kinh tế chia sẻ, kinh tế tuần hoàn, các-bon thấp, sinh thái, thân thiện với môi trường.

- Phát triển du lịch gắn với bảo tồn đa dạng sinh học tại các Khu Bảo tồn thiên nhiên Bát Xát, Hoàng Liên - Văn Bàn, vườn Quốc gia Hoàng Liên. Xây dựng các quy định, quy chế về quản lý hoạt động du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch không chất thải đảm bảo phát triển bền vững và lợi ích của cộng đồng tại địa phương.

- Tiếp tục thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp, thủy sản theo hướng ứng dụng công nghệ cao, quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (Good Agricultural Practices - GAP), hình thành các trang trại chuyên canh, nông nghiệp hữu cơ, nuôi thủy sản bền vững, tăng trưởng xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu; hạn chế sử dụng hóa chất trong nông nghiệp (thuốc bảo vệ thực vật, kháng sinh, chất tăng trưởng, phân bón hóa học).

- Ổn định cư dân vùng đệm trong, ưu tiên phát triển sinh kế theo hướng bền vững, xanh và kiểm soát ô nhiễm chất thải sinh hoạt, sản xuất gắn với du lịch cộng đồng, sinh thái.

b) Kiểm soát nạn khai thác, nuôi nhốt, buôn bán và tiêu thụ động vật, thực vật hoang dã trái pháp luật

- Kiểm soát, ngăn chặn, xử lý nghiêm việc khai thác tận diệt các loài hoang dã, đặc biệt là các loài chim trong các mùa di cư, các loài thủy sinh trong mùa sinh sản, các cây rừng cổ thụ; nghiêm cấm việc khai thác, đánh bắt, vận chuyển, buôn bán trái phép các loài thực vật, động vật hoang dã, quý hiếm. Kiểm soát chặt chẽ nhập khẩu động thực vật trái phép.

- Rà soát, đánh giá, kiểm tra, giám sát hoạt động gây nuôi động vật hoang dã; kiểm soát việc thực hiện các yêu cầu của pháp luật về bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học tại các cơ sở gây nuôi động vật hoang dã được cấp phép; xóa bỏ các chợ, tụ điểm mua bán động vật hoang dã trái pháp luật.

- Thực hiện các biện pháp an toàn cho người và động vật hoang dã gây nuôi, đảm bảo tuân thủ các điều kiện về vệ sinh môi trường, kiểm soát dịch bệnh của động vật và ngăn ngừa dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người theo cách tiếp cận “Một sức khỏe” của Tổ chức Y tế thế giới.

c) Ngăn ngừa, kiểm soát chặt chẽ và phòng trừ có hiệu quả các loài sinh vật ngoại lai xâm hại; tăng cường quản lý an toàn sinh học đối với sinh vật biến đổi gen

- Định kỳ công bố danh mục các loài ngoại lai xâm hại, thiết lập cơ chế kiểm soát sự lây lan của các loài ngoại lai xâm hại.

- Quản lý chặt chẽ các hoạt động nuôi, trồng loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại theo quy định của pháp luật; triển khai kịp thời các biện pháp kiểm soát, diệt trừ khi phát hiện loài ngoại lai xâm hại; ngăn ngừa các hoạt động nhập khẩu, nuôi trồng, phát triển, vận chuyển và kinh doanh trái phép loài ngoại lai xâm hại.

- Kiểm soát rủi ro từ sinh vật biến đổi gen, chú trọng việc quản lý nhập khẩu, cấp phép và phát triển việc nuôi, trồng sinh vật biến đổi gen; tăng cường hợp tác, trao đổi và học tập kinh nghiệm nâng cao năng lực kỹ thuật, chuyên môn của các cơ quan, đơn vị về quản lý an toàn sinh học đối với sinh vật biến đổi gen.

III. CÁC NHÓM GIẢI PHÁP

1. Hoàn thiện chính sách, pháp luật, thể chế quản lý, tăng cường năng lực thực thi pháp luật về đa dạng sinh học

- Hoàn thiện cơ chế, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật về quản lý đa dạng sinh học: Phê duyệt quy chế, kế hoạch quản lý và bảo vệ môi trường di sản thiên nhiên nằm trên địa bàn tỉnh; đề án, phương án chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên cấp tỉnh (nếu có) dựa trên tình hình các dịch vụ thực tế của tỉnh...

- Kiện toàn và tăng cường năng lực cho các cấp chính quyền, cơ quan chuyên môn thực hiện tốt chức năng quản lý Nhà nước về đa dạng sinh học và an toàn sinh học.

- Đẩy mạnh lồng ghép và thực hiện các yêu cầu về quản lý tài nguyên, bảo tồn đa dạng sinh học trong hoạch định chính sách, các dự án đầu tư công.

- Kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh Lào Cai.

- Tăng cường năng lực quản lý, thực thi pháp luật và hoàn thiện, thực hiện cơ chế phối hợp liên ngành “trong và ngoài tỉnh” giữa lực lượng cảnh sát môi trường, quản lý thị trường, hải quan, kiểm lâm, kiểm ngư (thủy lợi), môi trường và các cơ quan liên quan trong việc phát hiện, ngăn chặn hiệu quả và xử lý nghiêm các hành vi khai thác, nuôi nhốt, buôn bán, tiêu thụ trái phép động vật, thực vật hoang dã, nguy cấp, quý hiếm.

2. Nâng cao nhận thức, ý thức về bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học

- Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục và nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo vệ rừng, bảo tồn, phát triển và sử dụng bền vững tài nguyên sinh vật; đa dạng sinh học. Không tiêu thụ, sử dụng sản phẩm từ động vật hoang dã; thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng và các cơ quan truyền thông trong phát hiện, ngăn chặn các hành vi khai thác, nuôi nhốt, buôn bán và tiêu thụ trái phép động vật, thực vật hoang dã.

- Phát huy tối đa và linh hoạt các loại hình tuyên truyền; đẩy mạnh tuyên truyền trên các nền tảng số, hệ thống thông tin cơ sở và các phương tiện truyền thông mới, bằng nhiều thứ tiếng; chú trọng tuyên truyền, giáo dục ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới và đồng bào dân tộc thiểu số.

- Triển khai thực hiện, đánh giá tổng kết áp dụng mô hình phát triển bền vững tài nguyên sinh vật. Phổ biến và nhân rộng các mô hình đạt hiệu quả cao cho các địa phương trong tỉnh.

- Phát huy nguồn tri thức tại địa phương, vai trò cộng đồng bảo vệ sự phát triển đa dạng sinh học, xây dựng mô hình quản lý rừng cộng đồng, mô hình cộng đồng quản lý, bảo vệ và chia sẻ lợi ích từ rừng, từ tài nguyên đa dạng sinh học.

3. Về ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ

- Tăng cường điều tra, nghiên cứu cơ bản về tài nguyên sinh vật, các đặc điểm sinh học, sinh thái của các loài sinh vật đặc hữu, quý hiếm và các hệ sinh thái đặc thù, nhạy cảm. Ứng dụng khoa học công nghệ để bảo tồn, phát triển và sử dụng bền vững tài nguyên sinh vật.

- Chú trọng đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng các chương trình đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ quản lý đa dạng sinh học ở các cấp.

4. Bảo đảm nguồn lực tài chính cho bảo tồn đa dạng sinh học

- Cân đối, bố trí vốn ngân sách nhà nước để thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp Kế hoạch đã đề ra theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước, Luật Đa dạng sinh học, Luật Bảo vệ môi trường và theo phân cấp ngân sách nhà nước.

- Khuyến khích, huy động sự tham gia của cộng đồng, doanh nghiệp đầu tư tài chính cho bảo tồn đa dạng sinh học (thực hiện các mô hình hợp tác công tư trong bảo tồn và sử dụng bền vững dịch vụ hệ sinh thái và đa dạng sinh học); phát triển du lịch sinh thái gắn việc bảo vệ môi trường, giữ gìn tài nguyên thiên nhiên với quyền lợi kinh tế của người dân.

5. Tăng cường hội nhập và hợp tác về bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học

- Liên kết với các tỉnh: Tăng cường hợp tác với các tỉnh lân cận (Yên Bái, Lai Châu, Hà Giang) xây dựng các hành lang bảo tồn đa dạng sinh học của vùng núi Hoàng Liên đảm bảo sự thống nhất cùng phát triển, đặc biệt trong triển khai thực hiện chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng.

- Tăng cường hợp tác quốc tế về quản lý thiên nhiên, đa dạng sinh học, đặc biệt là với tỉnh Vân Nam, Trung Quốc về kiểm soát buôn bán trái phép động thực vật hoang dã.

6. Tổ chức triển khai thực hiện các chương trình, đề án, dự án được ưu tiên phê duyệt (Chi tiết tại Phụ lục 03 kèm theo)

Căn cứ nội dung triển khai thực hiện các chương trình, đề án, dự án trong Kế hoạch, các đơn vị được giao chủ trì chủ động phối hợp với các đơn vị có liên quan đề xuất nội dung chi tiết, kinh phí, nguồn vốn thực hiện theo quy định.

IV. NGUỒN VỐN THỰC HIỆN

Nguồn vốn thực hiện gồm:

1. Vốn ngân sách nhà nước cấp theo quy định của pháp luật.

2. Lồng ghép trong các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình, kế hoạch, dự án khác.

3. Vốn tín dụng từ tổ chức tài chính trong nước và nước ngoài.

4. Thu từ dịch vụ môi trường rừng và cho thuê môi trường rừng, dịch vụ môi trường liên quan đến đa dạng sinh học, chi trả dịch vụ hệ sinh thái.

5. Đầu tư, đóng góp, ủng hộ, tài trợ từ tổ chức, cá nhân.

6. Nguồn tài chính khác theo quy định pháp luật.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Phân công trách nhiệm

Để triển khai Kế hoạch hành động đạt hiệu quả, UBND tỉnh giao nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành của tỉnh và UBND các huyện, thị xã, thành phố như sau:

1.1. Sở Tài nguyên và Môi trường

- Là cơ quan đầu mối thực hiện Kế hoạch của tỉnh, có nhiệm vụ phối hợp với các sở, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức triển khai Kế hoạch hành động, định kỳ hàng năm báo cáo kết quả về UBND tỉnh và Bộ Tài nguyên và Môi trường.

- Chủ trì, thực hiện các nội dung Kế hoạch liên quan đến các hoạt động quản lý nhà nước tổng thể (cơ chế chính sách, hoạt động quản lý chung; công tác kiểm kê, thống kê, bảo tồn các loài hoang dã; tham mưu xây dựng đề án chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên).

- Chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao, Sở Du lịch, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức rà soát các di sản thiên nhiên; các dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên trên địa bàn tỉnh do đơn vị chủ trì quản lý. Xây dựng phương án quản lý, sử dụng theo quy định Luật Bảo vệ môi trường, Nghị định 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ.

- Chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về bảo tồn đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh. Định kỳ xây dựng báo cáo đa dạng sinh học cấp tỉnh (5 năm/lần).

- Phối hợp với Sở Nông nghiệp Phát triển nông thôn, Cảnh sát môi trường, Quản lý thị trường, Cục Hải quan, Vườn Quốc gia Hoàng Liên, Khu bảo tồn thiên nhiên Hoàng Liên - Văn Bàn, UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức kiểm tra việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn khai thác, vận chuyển, tiêu thụ động thực vật nguy cấp, quý hiếm và giảm thiểu tác động của sinh vật ngoại lai xâm hại.

- Triển khai, lồng ghép các chương trình tuyên truyền, giáo dục và nâng cao nhận thức cho cán bộ, người dân, cộng đồng về quản lý và bảo vệ đa dạng sinh học.

1.2. Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

- Chủ trì, thực hiện các nội dung Kế hoạch liên quan đến các hoạt động quản lý nhà nước về bảo tồn các loài vật nuôi, cây trồng; triển khai, thực hiện các mô hình bảo tồn và phát triển các loài cây trồng, vật nuôi quý hiếm bản địa.

- Thực hiện lồng ghép nội dung điều tra, kiểm kê, quan trắc và xây dựng cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học trong kế hoạch, chương trình, dự án, đề tài, nhiệm vụ liên quan trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp; cung cấp, chuyển giao, chia sẻ thông tin dữ liệu nông, lâm, ngư nghiệp theo các chỉ tiêu kiểm kê, chỉ thị quan trắc đa dạng sinh học có liên quan.

- Chủ trì phối hợp với UBND cấp huyện trong việc thu thập, nghiên cứu, ứng dụng và phát triển các kiến thức bản địa vào công tác quản lý, bảo vệ đa dạng sinh học và phát triển kinh tế đặc biệt về cây, con làm thuốc và các nghề chế biến lâm sản ngoài gỗ truyền thống.

- Chủ trì thực hiện các hoạt động kiểm tra, kiểm soát, bảo vệ, phát triển rừng, khu bảo tồn thiên nhiên. Thực hiện việc kiểm soát cháy rừng, tệ nạn săn bắt động vật hoang dã và ngăn chặn khai thác trái phép nguồn tài nguyên rừng.

- Chỉ đạo Chi cục Kiểm lâm, Chi cục Thủy lợi, Ban Quản lý các Khu Bảo tồn thiên nhiên tăng cường quản lý, bảo vệ đối với khu vực, địa bàn do đơn vị quản lý. Rà soát chức năng nhiệm vụ của Ban Quản lý các Khu Bảo tồn thiên nhiên phù hợp với quy định của Luật Đa dạng sinh học, Luật Bảo vệ môi trường.

1.3. Sở Văn hóa và Thể thao

- Chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Du lịch và UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức rà soát các di sản thiên nhiên; danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng; tham mưu cho UBND tỉnh đưa vào danh mục đầu tư tu bổ hằng năm nhằm bảo vệ và phát huy giá trị của di tích danh thắng gắn với phát triển du lịch.

- Nghiên cứu, sưu tầm, bảo tồn tri thức bản địa về bảo vệ rừng (rừng thiêng, rừng đầu nguồn...). Nghiên cứu ứng dụng tri thức bản địa vào công tác bảo vệ rừng nhất là rừng đầu nguồn và nguồn nước cho cộng đồng.

1.4. Sở Du lịch

Chủ trì, phối hợp với các sở, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện quy hoạch phát triển mạng lưới du lịch sinh thái gắn với bảo vệ môi trường và bảo tồn đa dạng sinh học; phát động phong trào: “Du khách nói không với các sản phẩm làm từ động thực vật quý hiếm”; “Du khách nói không với chất thải nhựa”.

1.5. Sở Khoa học và Công nghệ

- Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ về đa dạng sinh học và vi sinh vật nông nghiệp có giá trị kinh tế.

- Trích một phần từ nguồn kinh phí sự nghiệp khoa học đầu tư cho các đề tài, dự án điều tra, thống kê, đánh giá về đa dạng sinh học của tỉnh làm cơ sở cho công tác quản lý, bảo tồn đa dạng sinh học, các biện pháp phục hồi hệ sinh thái đã bị suy thoái.

1.6. Sở Thông tin và Truyền thông

- Căn cứ nội dung Kế hoạch, hướng dẫn các cơ quan báo chí trên địa bàn tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền về đa dạng sinh học với nhiều hình thức phong phú và phù hợp; chỉ đạo tổ biên tập thường xuyên cập nhật tin bài tuyên truyền trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh.

- Phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan liên quan đảm bảo kết nối, vận hành liên thông theo yêu cầu của Chính phủ điện tử; cung cấp dữ liệu đa dạng sinh học qua cổng dữ liệu quốc gia cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận, khai thác.

1.7. Sở Tài chính

Chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan liên quan tổng hợp chung, cân đối, trình UBND tỉnh bố trí kinh phí chi thường xuyên, đặc biệt là nguồn kinh phí sự nghiệp bảo vệ môi trường và các nguồn kinh phí hợp pháp khác theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước, Luật Đa dạng sinh học, Luật Bảo vệ môi trường và theo phân cấp ngân sách nhà nước

1.8. Các Ban Quản lý hoặc tổ chức quản lý Vườn Quốc gia Hoàng Liên, các Khu Bảo tồn thiên nhiên, các khu di sản thiên nhiên khác

- Thực hiện điều tra, đánh giá định kỳ di sản thiên nhiên theo nội dung quy định tại Khoản 1 Điều 21 Nghị định 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ; gửi báo cáo về UBND tỉnh và thực hiện cập nhật kết quả điều tra, đánh giá vào cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học Quốc gia và cơ sở dữ liệu ngành theo quy định.

- Rà soát chức năng, nhiệm vụ; tổ chức tham mưu cho cấp có thẩm quyền ban hành quy chế, kế hoạch quản lý và bảo vệ môi trường di sản thiên nhiên nằm trên địa bàn tỉnh. Tăng cường quản lý, bảo vệ đa dạng sinh học đối với khu vực, địa bàn do đơn vị quản lý.

- Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho người dân, cộng đồng trong khu vực và khách du lịch về bảo vệ và sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo tồn đa dạng sinh học.

- Thành lập vườn thực vật, trạm cứu hộ động vật; các mô hình cộng đồng quản lý và chia sẻ lợi ích từ hoạt động bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học vùng đệm.

- Đẩy mạnh các hình thức bảo tồn nguyên vị và chuyển vị; bảo vệ các giống loài bị đe doạ, có nguy cơ bị tuyệt chủng; xây dựng quy trình giám sát các hệ sinh thái và động thực vật dựa trên hệ thống ô định vị, các loài chỉ thị.

- Điều tra, quan trắc, đánh giá hiện trạng loài được ưu tiên bảo vệ; kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác, xác nhận mẫu vật được khai thác tại khu bảo tồn thiên nhiên trong phạm vi quản lý. Chủ động báo cáo cơ quan quản lý trực tiếp, UBND tỉnh về hoạt động tiếp cận, chia sẻ lợi ích từ việc tiếp cận nguồn gen và các loài ngoại lai xâm hại trên địa bàn quản lý.

1.9. Công an tỉnh, Cục Hải quan, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh

Chủ trì, phối hợp với các ngành, đơn vị có liên quan tăng cường công tác kiểm tra, ngăn ngừa việc nhập khẩu các sinh vật ngoại lai xâm hại, xử lý việc khai thác, vận chuyển, buôn bán động thực vật hoang dã, loài nguy cấp, quý hiếm trái phép qua biên giới và nội địa.

1.10. UBND các huyện, thị xã, thành phố

- Phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường và các sở, ngành liên quan trong công tác kiểm kê, đánh giá đa dạng sinh học; rà soát đề cử các di sản thiên nhiên; các dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên trên địa bàn quản lý.

- Chỉ đạo đưa nhiệm vụ bảo tồn, phát triển đa dạng sinh học lồng ghép vào các chương trình, đề án, dự án phát triển kinh tế - xã hội hàng năm của địa phương theo định hướng phát triển bền vững.

- Tăng cường chia sẻ thông tin và kinh nghiệm quản lý đa dạng sinh học với các vùng và các tỉnh lân cận. Có trách nhiệm theo dõi, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch, định kỳ báo cáo UBND tỉnh.

1.11. Đề nghị Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức thành viên

- Phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học.

- Tăng cường các hoạt động giám sát, phản biện xã hội đối với công tác quản lý, bảo tồn đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh.

2. Theo dõi, đánh giá việc thực hiện Kế hoạch

Các sở, ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao trong Kế hoạch, có trách nhiệm theo dõi, tổng hợp và đánh giá kết quả triển khai thực hiện Kế hoạch, gửi báo cáo đánh giá giữa kỳ về Sở Tài nguyên và Môi trường trước ngày 31 tháng 9 năm 2025 và báo cáo đánh giá cuối kỳ trước ngày 31 tháng 9 năm 2030 để tổng hợp, báo cáo kết quả thực hiện về UBND tỉnh.

Trong quá trình thực hiện nếu có khó khăn, vướng mắc, các ngành, địa phương kịp thời đề xuất các giải pháp xử lý, báo cáo UBND tỉnh để chỉ đạo thực hiện theo quy định./.

PHỤ LỤC 01

DANH MỤC CÁC CƠ SỞ BẢO TỒN THIÊN NHIÊN, DI SẢN VĂN HÓA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LÀO CAI
(Kèm theo Kế hoạch số 393/KH-UBND ngày 02 tháng 12 năm 2022 của UBND tỉnh Lào Cai)

PHỤ LỤC 02

CÁC CHỈ TIÊU GIÁM SÁT VÀ ĐÁNH GIÁ KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG
(Kèm theo Kế hoạch số 393/KH-UBND ngày 02 tháng 12 năm 2022 của UBND tỉnh Lào Cai)

PHỤ LỤC 03

DANH MỤC CÁC ĐỀ ÁN, DỰ ÁN VÀ CHƯƠNG TRÌNH ƯU TIÊN
(Kèm theo Kế hoạch số 393/KH-UBND ngày 02 tháng 12 năm 2022 của UBND tỉnh Lào Cai)

ĐVT: Triệu đồng