KẾ HOẠCH

PHÒNG, CHỐNG BỆNH DẠI TRÊN NGƯỜI GIAI ĐOẠN 2023 - 2030 TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM

Thực hiện Quyết định số 2151/QĐ-TTg ngày 21 tháng 12 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt “Chương trình quốc gia phòng, chống bệnh Dại giai đoạn 2022 - 2030”; Quyết định số 1622/QĐ-BYT ngày 08 tháng 5 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Y tế về hướng dẫn giám sát phòng, chống bệnh Dại trên người; Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch phòng, chống bệnh Dại trên người giai đoạn 2023 - 2030 trên địa bàn tỉnh Kon Tum, cụ thể như sau:

I. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung: Khống chế bệnh Dại trên người và phấn đấu không có người tử vong vì bệnh Dại vào năm 2030, góp phần bảo vệ sức khỏe người dân và cộng đồng.

2. Mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể

- 100% huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh có điểm tiêm vắc xin Dại và huyết thanh kháng Dại cho người. Đảm bảo mỗi huyện, thành phố có ít nhất 01 điểm tiêm vắc xin Dại và huyết thanh kháng Dại cho người hoạt động thường xuyên và đảm bảo đúng quy định về công tác tiêm chủng.

- 100% số huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh thực hiện truyền thông nguy cơ và nâng cao nhận thức về bệnh Dại ở cộng đồng, trường học 01 quý/lần; 100% các xã thuộc khu vực nguy cơ cao được truyền thông nguy cơ và nâng cao nhận thức về bệnh Dại ở cộng đồng, trường học 01 tháng/lần; 95% số xã còn lại được truyền thông nguy cơ và nâng cao nhận thức về bệnh Dại ở cộng đồng, trường học 01 quý/lần.

- 100% các xã, phường, thị trấn thuộc khu vực nguy cơ cao đều có điểm tiêm vắc xin phòng Dại hoạt động thường xuyên và đảm bảo đúng quy định về công tác tiêm chủng.

- 90% các đối tượng phơi nhiễm với bệnh Dại được lập danh sách quản lý, điều trị dự phòng sau phơi nhiễm, được theo dõi, tư vấn về phòng chống bệnh Dại.

- 100% những người có nguy cơ cao về phơi nhiễm vi rút Dại được lập danh sách quản lý, được tiêm vắc xin Dại theo quy định, được theo dõi và tư vấn về phòng chống bệnh Dại.

- 100% số người tiêm vắc xin phòng bệnh Dại do động vật cắn được báo cáo qua hệ thống báo cáo quốc gia. 100% số xã báo cáo người tiêm vắc xin phòng bệnh Dại do động vật cắn qua hệ thống báo cáo quốc gia đầy đủ, đúng quy định.

- 100% ổ dịch Dại từ động vật lây sang người được phát hiện sớm, điều tra và xử lý kịp thời đúng quy định.

- Đến năm 2025 không còn huyện, thành phố có nguy cơ cao về bệnh Dại trên người; đến 2027 không còn huyện, thành phố có nguy cơ trung bình về bệnh Dại trên người.

- Đến năm 2025, mỗi huyện, thành phố đều phải giảm 50% số người tử vong vì bệnh Dại so với giai đoạn 2017-2021 và phấn đấu không còn người tử vong vì bệnh Dại vào năm 2030.

II. NHIỆM VỤ, GIẢI PHÁP TRỌNG TÂM

1. Điều trị dự phòng sau phơi nhiễm cho người

a) Yêu cầu chung đối với điều trị dự phòng sau phơi nhiễm

Tất cả những người bị chó, mèo cắn, cào, phơi nhiễm, có nguy cơ nhiễm với bệnh Dại nhưng chưa được tiêm vắc xin Dại phải được điều trị dự phòng.

b) Tổ chức điều trị dự phòng

Sở Y tế xây dựng kế hoạch cung ứng, sử dụng vắc xin phòng Dại cho người bị chó, mèo cắn, người có nguy cơ cao phơi nhiễm bệnh Dại; kiện toàn, mở rộng số lượng điểm tiêm vắc xin và huyết thanh kháng Dại để phục vụ công tác điều trị dự phòng, đặc biệt ở khu vực có nguy cơ cao; đảm bảo mỗi huyện, thành phố có ít nhất 01 điểm tiêm có đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị, vật tư và nguồn nhân lực cho điều trị dự phòng; đảm bảo đủ trang thiết bị, vắc xin và huyết thanh kháng Dại đã được cấp phép sử dụng; hỗ trợ điều trị dự phòng cho các đối tượng theo quy định tại Quyết định số 2151/QĐ-TTg.

2. Thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức, thái độ và thay đổi hành vi trong phòng, chống bệnh Dại

a) Nội dung thông tin, tuyên truyền

- Đặc điểm và tính chất nguy hiểm của bệnh Dại, cách nhận biết người mắc bệnh Dại, nghi mắc bệnh Dại và biện pháp xử lý, phòng, chống bệnh Dại trên người; chủ trương, chính sách và quy định về phòng, chống bệnh Dại.

- Nâng cao nhận thức cộng đồng về tính chất nguy hiểm của bệnh Dại và các biện pháp phòng chống bệnh Dại trên người; hướng dẫn người bị chó, mèo cắn xử lý y tế ban đầu ngay sau khi bị chó, mèo cắn và đến các cơ sở y tế để được điều trị dự phòng kịp thời. Không sử dụng thuốc đông y (thuốc nam, thuốc bắc) hoặc các loại thuốc khác không theo quy định của ngành y tế thay thế vắc xin để điều trị dự phòng bệnh Dại khi bị chó, mèo cắn.

- Các nội dung và tổ chức thực hiện Kế hoạch phòng, chống bệnh Dại, giai đoạn 2023-2030 với mục tiêu quan trọng không có người tử vong vì bệnh Dại vào năm 2030.

b) Phương thức thông tin, tuyên truyền

- Truyền thông qua các Kế hoạch truyền hình, phát thanh của địa phương, bảng tin công cộng tại nơi đông người, các điểm sinh hoạt văn hóa, sinh hoạt cộng đồng của người dân.

- Tổ chức thông tin, tuyên truyền lưu động ở cơ sở; tuyên truyền, vận động thông qua các báo cáo viên, tuyên truyền viên, cán bộ y tế cơ sở; xây dựng, in ấn, phát miễn phí các tài liệu tuyên truyền (tờ rơi, pa nô, sách mỏng, sách sổ tay, poster...); truyền thông học đường về phòng, chống bệnh Dại; phát động hưởng ứng và tổ chức mít tinh Ngày “Thế giới phòng chống bệnh Dại” vào ngày 28/9 hàng năm; tổ chức các hội thảo, hội nghị, tập huấn chuyên đề, các buổi tọa đàm, nói chuyện, giao lưu trực tuyến, tổ chức sự kiện,...

- Xây dựng thông điệp truyền thông về phòng, chống bệnh Dại trên người; xây dựng bài tuyên truyền phát trên hệ thống loa truyền thanh huyện, xã; truyền thông qua mạng xã hội.

c) Thời điểm và tần suất tuyên truyền

Thông tin, tuyên truyền về các nội dung phòng, chống bệnh Dại trên người phải được thực hiện thường xuyên, liên tục, đặc biệt vào thời điểm trước mùa nắng nóng (mùa hè), nhất là tại các khu vực đông dân cư và có nuôi nhiều chó, mèo, khu vực có nguy cơ cao về bệnh Dại, khu vực ổ dịch (có người tử vong do bệnh Dại).

3. Điều tra, ứng phó, xử lý ổ dịch Dại

- Tăng cường giám sát phát hiện người bị phơi nhiễm với vi rút Dại, ca bệnh Dại với sự hỗ trợ và tham gia của cộng đồng dân cư. Tổ chức điều tra, thu thập thông tin lập danh sách người phơi nhiễm vi rút Dại để phục vụ cho công tác truyền thông và tiêm phòng vắc xin Dại.

- Tổ chức thu thập, xét nghiệm mẫu để đánh giá lưu hành bệnh Dại, lập bản đồ dịch tễ bệnh Dại trên người để xác định khu vực có nguy cơ cao về bệnh Dại nhằm ưu tiên tập trung các nguồn lực trong công tác phòng chống bệnh Dại. Điều tra và xử lý các ổ dịch bệnh Dại trên người và động vật có sự phối hợp của cơ quan thú y và y tế, bảo đảm tuân thủ các quy định của pháp luật.

- Hướng dẫn xử lý bệnh nhân tử vong do bệnh Dại, mai táng theo quy định của bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm nhóm B; phối hợp với cơ quan thú y và chính quyền địa phương xác định người cần đi điều trị dự phòng, hướng dẫn người bị chó, mèo cắn đi điều trị dự phòng tại các cơ sở y tế; thông báo, chia sẻ kịp thời thông tin người bị chó, mèo cắn phải đi điều trị dự phòng tại cơ sở y tế (trong vòng 24 giờ) cho cơ quan thú y địa phương để giám sát, phòng chống bệnh Dại trên động vật; truyền thông, hướng dẫn người bị phơi nhiễm đến các cơ sở y tế để được điều trị dự phòng; thực hiện biện pháp chống dịch khác theo quy định hiện hành.

4. Giám sát bệnh Dại trên người

a) Giám sát người bị phơi nhiễm đi tiêm vắc xin phòng Dại

- Các điểm tiêm đảm bảo đủ vắc xin để người dân có thể tiếp cận với việc điều trị dự phòng bệnh Dại sau phơi nhiễm; trường hợp nhiều người bị chó, mèo cắn và có biểu hiện nghi mắc bệnh Dại phải báo ngay cho cơ quan thú y địa phương thực hiện các biện pháp ứng phó, xử lý ổ dịch Dại.

- Tổ chức tiêm phòng bệnh Dại cho người và báo cáo trên hệ thống theo quy định của Chương trình quốc gia phòng chống bệnh Dại trên người.

- Hàng năm, Sở Y tế căn cứ tình hình thực tế tiêm điều trị dự phòng của địa phương, vùng có báo cáo ca tử vong về bệnh Dại để xây dựng kế hoạch, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, bố trí kinh phí triển khai giám sát tiêm phòng vắc xin cho người bị phơi nhiễm bệnh Dại do bị động vật cắn.

b) Giám sát bệnh nhân tử vong để phát hiện sự lưu hành của vi rút Dại

- Cán bộ y tế có trách nhiệm tổ chức điều tra trong vòng 24h khi nhận được thông tin, xác minh, lấy mẫu xét nghiệm bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng của bệnh Dại gửi đến Viện Vệ sinh Dịch tễ/Pasteur để chẩn đoán xác định và tìm sự lưu hành của chủng vi rút Dại.

- Tại khu vực có bệnh nhân tử vong do Dại, phối hợp với chính quyền địa phương tiến hành khử khuẩn và phối hợp với cơ quan quản lý chuyên ngành thú y điều tra xử lý ổ dịch Dại trên đàn chó, mèo tại địa phương (nếu có).

c) Nâng cao năng lực giám sát bệnh Dại trên người

Tập huấn các kỹ năng tư vấn, chỉ định và tiêm vắc xin Dại cho cán bộ y tế ở các điểm tiêm vắc xin phòng Dại cho người; kỹ thuật bảo quản và vận chuyển vắc xin, theo dõi sau tiêm; kỹ thuật thu thập, bảo quản và vận chuyển mẫu của người nghi mắc bệnh Dại, bảo đảm an toàn cho người lấy mẫu và chất lượng của mẫu; kỹ năng điều tra, giám sát, chẩn đoán xác định bệnh Dại, phân tích tình hình dịch tễ, xác định vùng, nhóm người có nguy cơ lây truyền bệnh Dại, tiêm phòng vắc xin Dại cho người có nguy cơ cao, xử trí vết cắn, điều trị dự phòng cho người bị chó, mèo cắn, xử lý ổ dịch; phối hợp liên ngành thú y trong việc giám sát, lấy mẫu bệnh Dại trên động vật dựa vào người bị cắn đi tiêm phòng; kỹ năng truyền thông nguy cơ, cách hạn chế bị động vật cắn, truyền thông cộng đồng trước, trong và sau ổ dịch bệnh Dại.

5. Hoạt động bồi dưỡng, tập huấn về phòng chống bệnh Dại

Tổ chức tập huấn, tập huấn lại cho cán bộ y tế để nâng cao kỹ năng giám sát, điều tra ổ dịch, thu thập thông tin dịch tễ về bệnh Dại trên người theo Quyết định số 1622/QĐ-BYT.

6. Công tác phối hợp trong phòng chống bệnh Dại

- Thực hiện tốt phối hợp liên ngành, đặc biệt giữa ngành Y tế và ngành Nông nghiệp, thực hiện chương trình quốc gia phòng, chống bệnh Dại, giám sát các yếu tố nguy cơ trên động vật nhằm chủ động phòng chống bệnh Dại trên người.

- Phối hợp với ngành Giáo dục và Đào tạo để thực hiện truyền thông phòng chống bệnh Dại cho học sinh (đối tượng có nhiều nguy cơ mắc do bị chó, mèo cắn).

- Thường xuyên trao đổi thông tin giữa các đơn vị (có thể định kỳ hoặc đột xuất), đặc biệt khi nhận được các thông tin và vấn đề bất thường tại các địa phương.

7. Kiểm tra, giám sát công tác phòng chống bệnh Dại trên địa bàn:

Thường xuyên kiểm tra, đánh giá hiệu quả công tác phòng chống bệnh Dại của các đơn vị trực thuộc. Xây dựng kế hoạch giám sát chặt chẽ tình hình bệnh Dại trên người đến các xã, phường, thị trấn.

8. Chế độ báo cáo và sơ kết, tổng kết

- Định kỳ hàng quý tổng hợp, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh kết quả công tác phòng chống bệnh Dại trên người; kiến nghị, đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện.

- Báo cáo tuyến trên theo quy định về tình hình bệnh Dại và các hoạt động phòng chống đã triển khai. Thực hiện nghiêm túc Thông tư số 54/2015/TT-BYT ngày 28 tháng 12 năm 2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế về hướng dẫn chế độ thông tin báo cáo và khai báo bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm; Quyết định số 2151/QĐ-TTg.

9. Phối hợp nghiên cứu, hợp tác quốc tế: Phối hợp với tổ chức trong nước, quốc tế, các nước thực hiện các chương trình, dự án hợp tác phòng chống bệnh Dại.

III. CƠ CHẾ TÀI CHÍNH VÀ KINH PHÍ THỰC HIỆN

1. Cơ chế tài chính: Ngân sách địa phương đảm bảo kinh phí cho các hoạt động của tuyến địa phương, bao gồm những nội dung chính sau:

- Vắc xin Dại cho người bị phơi nhiễm và vật tư, dụng cụ, tiền công tiêm phòng: Cung ứng vắc xin cho Trung tâm Y tế các huyện, thành phố tiêm phòng bệnh dại cho đối tượng miễn phí- Tổ chức hoạt động phòng, chống bệnh Dại trên người: Công tác giám sát và điều tra xử lý ổ dịch của các tuyến- Công tác thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân về phòng chống bệnh Dại- Công tác tổ chức tập huấn, tổ chức hội nghị sơ kết, tổng kết- Chi phí dự phòng phát sinh liên quan khác (nếu có).