KẾ HOẠCH

KIỂM SOÁT MẤT CÂN BẰNG GIỚI TÍNH KHI SINH TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN NĂM 2026-2030

Căn cứ Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Về công tác dân số trong tình hình mới”; Căn cứ Nghị quyết số 137/NQ-CP ngày 31/12/2017 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 21- NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Về công tác dân số trong tình hình mới”;

Căn cứ Kết luận số 149-KL/TW ngày 10/4/2025 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Về công tác dân số trong tình hình mới” (Kết luận số 149-KL/TW), Quyết định số 1745/QĐ-TTg ngày 15/08/2025 của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Kế hoạch thực hiện Kết luận số 149- KL/TW và Kế hoạch số 358-KH/TU ngày 22/8/2025 của Thành ủy Hà Nội về thực hiện Kết luận số 149-KL/TW của Bộ Chính trị;

Căn cứ Quyết định số 1679/QĐ-TTg ngày 22/11/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030; Căn cứ Kế hoạch số 237/KH-UBND ngày 08/12/2020 của Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội về việc thực hiện chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030 trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2026-2030 trên địa bàn thành phố Hà Nội như sau:

I. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung

Khống chế tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh, phấn đấu giảm dần hàng năm, từng bước đưa tỷ số giới tính khi sinh trở về mức tự nhiên tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu ổn định cơ cấu dân số, thúc đẩy bình đẳng giới, bảo đảm an sinh xã hội và phát triển bền vững nguồn nhân lực Thủ đô.

2. Mục tiêu cụ thể

a) Khống chế tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh, giảm bình quân 0,2 điểm phần trăm hàng năm

b) Phấn đấu đến năm 2030, tỷ số giới tính khi sinh của Thành phố không vượt quá 109 trẻ trai/100 trẻ gái.

II. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ THỜI GIAN THỰC HIỆN

1. Đối tượng:

- Các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, trẻ vị thành niên, thanh niên; nam nữ trong độ tuổi sinh đẻ.

- Lãnh đạo cấp ủy đảng, chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội các cấp; các tổ chức, doanh nghiệp; người có uy tín, người đứng đầu tổ chức tại cộng đồng, tôn giáo, dòng họ và các cá nhân liên quan.

2. Phạm vi: Triển khai trên địa bàn toàn Thành phố.

3. Thời gian thực hiện: Giai đoạn từ năm 2026 đến năm 2030.

III. NHIỆM VỤ, GIẢI PHÁP

1. Truyền thông nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi trong việc kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, thay đổi nhận thức của toàn xã hội về vị thế của phụ nữ và trẻ em gái.

- Truyền thông nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi trong việc kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh; nâng cao trách nhiệm các cấp, các ngành và cộng đồng trong giám sát và phòng ngừa tình trạng lựa chọn giới tính thai nhi.

+ Tăng cường tuyên truyền, vận động, cung cấp đầy đủ, thường xuyên các thông tin dưới nhiều hình thức, tranh thủ sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp, chức sắc tôn giáo, người có uy tín trong cộng đồng nhằm tạo sự ủng hộ, cam kết, dư luận xã hội và hỗ trợ về nguồn lực ngày càng nhiều hơn góp phần tích cực vào việc can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, xóa dần phân biệt đối xử nam nữ, thực hiện bình đẳng giới.

+ Phổ biến kiến thức, cung cấp thông tin, truyền thông về giới, bình đẳng giới, mất cân bằng giới tính khi sinh và quy định pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính khi sinh đến các đối tượng liên quan trực tiếp trong việc lựa chọn giới tính khi sinh: đội ngũ y bác sỹ, phụ nữ, nam giới trong độ tuổi sinh đẻ. Đồng thời tổ chức các hoạt động nói chuyện chuyên đề, truyền thông cộng đồng, vận động trực tiếp, phổ biến pháp luật về nghiêm cấm chẩn đoán lựa chọn giới tính cho các đối tượng thanh niên trước hôn nhân, người đứng đầu dòng họ, các bậc ông bà… nhằm nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi về lựa chọn giới tính thai nhi.

+ Triển khai mạnh và đồng bộ các hoạt động truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng và trên các nền tảng mạng xã hội với thông điệp phù hợp với từng nhóm đối tượng. Sản xuất, phát sóng, đăng tải các chương trình tuyên truyền về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi; hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh và vấn đề về bình đẳng giới... trên các phương tiện thông tin đại chúng (đài phát thanh, đài truyền hình, báo, internet, bản tin, chuyên san...)

+ Đưa nội dung về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh vào hương ước, quy ước của thôn, tổ dân phố.

+ Nghiên cứu, thiết kế, xây dựng, sản xuất các sản phẩm, tài liệu truyền thông về mất cân bằng giới tính khi sinh, bình đẳng giới.

- Tăng cường lồng ghép nội dung kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trong hệ thống giáo dục và đào tạo góp phần hình thành thái độ đúng đắn, nhân văn và bình đẳng về giới ngay từ lứa tuổi học sinh, sinh viên, tạo nền tảng thay đổi lâu dài về nhận thức xã hội.

+ Đưa nội dung về bình đẳng giới, hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh vào chương trình đào tạo tại các Trường đào tạo cán bộ, các Trung tâm Chính trị khu vực; trường Đại học, Cao đẳng, Trung cấp y, dược, trường dạy nghề và các cơ sở đào tạo nghề.

+ Lồng ghép nội dung giáo dục giới tính, giáo dục dân số, hệ quả của việc lựa chọn giới tính thai nhi vào chương trình giáo dục công dân, sinh học và hoạt động ngoài giờ chính khóa tại các trường THCS, THPT.

- Truyền thông thay đổi nhận thức của các cấp, các ngành và người dân về vị thế của phụ nữ và trẻ em gái.

+ Tăng cường truyền thông để thay đổi nhận thức của các cấp, các ngành và người dân, cả nam giới và phụ nữ về vị trí, vai trò và đóng góp của phụ nữ với tư cách là nguồn lực quan trọng trong công cuộc đổi mới đất nước trong kỷ nguyên mới, góp phần thực hiện ngày càng tốt hơn mục tiêu công bằng xã hội.

+ Truyền thông thay đổi nhận thức cộng đồng với các thông điệp ý nghĩa về vị thế của phụ nữ và trẻ em gái. Hướng dẫn kỹ năng quản lý tài chính gia đình, kỹ năng nuôi dạy con không phân biệt giới tính. Nghiên cứu, xây dựng, thí điểm triển khai các mô hình, câu lạc bộ tư vấn hỗ trợ về phát triển kinh tế và xã hội, mô hình tự chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi nhằm tạo điều kiện giảm áp lực về kinh tế và văn hóa, phụ thuộc lúc về già dẫn đến tâm lý ưa thích con trai.

+ Tổ chức các hoạt động biểu dương trẻ em gái chăm ngoan học giỏi trong các gia đình sinh con một bề gái, biểu dương tôn vinh các hộ gia đình điển hình sinh con gái, nuôi con gái thành đạt, hạnh phúc; giao lưu chia sẻ kinh nghiệm tại xã, phường trên địa bàn thành phố Hà Nội.

2. Nâng cao hiệu lực thực thi pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi

- Phổ biến, giáo dục những quy định của pháp luật về nghiêm cấm các hình thức lựa chọn giới tính thai nhi cho các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, nam/nữ thanh niên trước kết hôn.

- Tuyên truyền, phổ biến đầy đủ các quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi tới tất cả cơ sở y tế công lập và ngoài công lập trên địa bàn; tổ chức ký cam kết với các cơ sở cung cấp dịch vụ văn hóa phẩm, cơ sở y tế về không tham gia lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức.

- Đẩy mạnh các hoạt động kiểm tra, giám sát các cơ sở cung cấp hàng hóa, dịch vụ liên quan đến việc lựa chọn giới tính thai nhi.

3. Nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ y tế, dân số, thực hiện các nghiên cứu khoa học, đẩy mạnh hợp tác quốc tế

- Tăng cường các hoạt động đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh cho cán bộ y tế, dân số, người cung cấp các dịch vụ y tế có liên quan.

- Thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học về mất cân bằng giới khi sinh trên địa bàn Thành phố.

- Tổ chức trao đổi, học tập kinh nghiệm với địa phương đã thành công trong việc kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh.

- Định kỳ tổ chức giao ban chuyên đề, giám sát các hoạt động về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh.

- Đẩy mạnh hợp tác quốc tế; trao đổi, chia sẻ, học tập kinh nghiệm với các nước, các tổ chức quốc tế có liên quan.

IV. KINH PHÍ THỰC HIỆN

- Nguồn ngân sách nhà nước theo phân cấp ngân sách hiện hành.

- Kinh phí lồng ghép trong các Chương trình, Đề án, Kế hoạch trên địa bàn thành phố Hà Nội đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

- Kinh phí vận động, huy động từ các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân và các nguồn tài chính khác theo quy định của pháp luật”

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Y tế

- Là cơ quan thường trực, tham mưu UBND Thành phố chỉ đạo thực hiện Kế hoạch trên địa bàn Thành phố.

- Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan xây dựng kế hoạch thực hiện và triển khai các nội dung của Kế hoạch.

- Hướng dẫn các xã, phường xây dựng và tổ chức triển khai Kế hoạch.

- Phối hợp với các sở, ban, ngành rà soát tham mưu điều chỉnh bổ sung các chủ trương, cơ chế, chính sách phù hợp với mục tiêu kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh.

- Chỉ đạo Chi cục Dân số, Trẻ em và Phòng, chống tệ nạn xã hội, các đơn vị trong ngành triển khai thực hiện Kế hoạch, bố trí nguồn lực thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Y tế, thành phố và các quy định hiện hành đảm bảo tiến độ, hiệu quả.

- Triển khai, lồng ghép các nội dung của Kế hoạch vào các Chương trình, Đề án, Kế hoạch có liên quan nhằm đạt hiệu quả cao nhất.

- Theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, tổng hợp tình hình thực hiện và định kỳ báo cáo Bộ Y tế, UBND Thành phố theo quy định.

2. Sở Tài chính

Trên cơ sở đề xuất của các cơ quan, đơn vị, Sở Tài chính tổng hợp, báo cáo UBND Thành phố trình HĐND Thành phố bố trí kinh phí thực hiện Kế hoạch theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, phù hợp với khả năng cân đối ngân sách Thành phố.

3. Sở Nội vụ

Chủ trì, phối hợp với Sở Y tế và các sở, ban, ngành liên quan triển khai thực hiện tuyên truyền về bình đẳng giới nhằm giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh.

4. Sở Dân tộc và Tôn giáo

Chủ trì, phối hợp với Sở Y tế và các sở, ban ngành liên quan triển khai thực hiện tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về bình đẳng giới, nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi đến đối tượng là cán bộ làm công tác dân tộc, tôn giáo, đồng bào dân tộc, chức sắc tôn giáo trên địa bàn thành phố.

5. Sở Giáo dục và Đào tạo

Chủ trì, phối hợp với Sở Y tế và các sở, ngành liên quan triển khai thực hiện tuyên truyền giáo dục về dân số, chăm sóc sức khỏe sinh sản, giáo dục giới tính, giới và bình đẳng giới, hệ quả của việc lựa chọn giới tính thai nhi vào chương trình giáo dục phù hợp với các bậc học.

6. Sở Văn hóa và Thể thao

Chủ trì, phối hợp với Sở Y tế và các sở, ban ngành liên quan lồng ghép nội dung Kế hoạch trong việc thực hiện các chương trình, đề án, dự án về lĩnh vực gia đình, vận động các cá nhân, cặp vợ chồng, gia đình thực hiện không lựa chọn giới tính khi sinh. Xây dựng, ban hành hướng dẫn đưa chính sách dân số và nội dung không lựa chọn giới tính khi sinh vào hương ước, quy ước của thôn, tổ dân phố phù hợp với các quy định của pháp luật. Phối hợp với Sở Y tế đề nghị các cơ quan báo chí và chỉ đạo hệ thống truyền thanh cơ sở tuyên truyền các nội dung của Kế hoạch.

7. Trường Đào tạo Cán bộ Lê Hồng Phong

Chủ động triển khai lồng ghép các nội dung về dân số và phát triển, giới, bình đẳng giới và mất cân bằng giới tính khi sinh vào các chương trình đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị của trường và các Trung tâm Chính trị khu vực.

8. Các Sở, Ban, Ngành thành phố

Theo chức năng, thẩm quyền và nhiệm vụ được giao thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ của Kế hoạch; chỉ đạo lồng ghép các nội dung của Kế hoạch vào kế hoạch của sở, ban, ngành cơ quan.

9. Cơ quan báo chí, truyền hình của Thành phố

Xây dựng chuyên trang, chuyên mục, tin, bài, tăng thời lượng phát sóng tuyên truyền về giới, bình đẳng giới, mất cân bằng khi sinh, các văn bản của Trung ương và Thành phố về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh.

10. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố và các tổ chức chính trị - xã hội Thành phố:

Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình tham gia triển khai, tuyên truyền, vận động cán bộ, hội viên, đoàn viên, Nhân dân và giám sát thực hiện Kế hoạch.

11. Ủy ban nhân dân các xã, phường

- Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện tại địa phương.

- Huy động, bố trí nguồn lực và khai thác lợi thế của địa phương để triển khai thực hiện Kế hoạch.

- Chỉ đạo các đơn vị liên quan trực thuộc triển khai tổ chức thực hiện Kế hoạch.

- Kiểm tra, giám sát, đánh giá thực hiện kế hoạch và thực hiện chế độ báo cáo theo quy định.

Trên đây là Kế hoạch kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2026-2030. UBND Thành phố yêu cầu các sở, ban, ngành, Ủy ban nhân dân các xã, phường căn cứ vào nhiệm vụ được giao nghiêm túc triển khai thực hiện. Trong quá trình triển khai thực hiện nếu phát sinh khó khăn, vướng mắc, đề nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương báo cáo Ủy ban nhân dân Thành phố (qua Sở Y tế) để kịp thời chỉ đạo, giải quyết./.