KẾ HOẠCH

TRIỂN KHAI THỰC HIỆN ĐỀ ÁN THÍ ĐIỂM XÂY DỰNG VÙNG NGUYÊN LIỆU NÔNG, LÂM SẢN ĐẠT CHUẨN PHỤC VỤ TIÊU THỤ TRONG NƯỚC VÀ XUẤT KHẨU GIAI ĐOẠN 2022-2025

Thực hiện Quyết định số 1088/QĐ-BNN-KTHT ngày 25/3/2022 về phê duyệt Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu giai đoạn 2022-2025; Thông báo số 240/TB-KTHT-VP ngày 29/3/2023 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về ý kiến kết luận của Thứ trưởng Trần Thanh Nam, Trưởng Ban chỉ đạo tại buổi họp Ban chỉ đạo Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu và Đề án Khuyến nông cộng đồng;

Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu giai đoạn 2022-2025 (sau đây viết tắt là Đề án), cụ thể như sau:

I. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung

- Hình thành và phát triển vùng sản xuất nguyên liệu cà phê quy mô lớn, hàng hóa tập trung, hiện đại, ứng dụng công nghệ tiên tiến và phát triển các hợp tác xã (sau đây viết tắt là HTX) nông nghiệp ở vùng nguyên liệu cà phê liên kết bền vững với các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nhằm thúc đẩy quá trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp trên địa bàn tỉnh hiệu quả, bền vững.

- Phát triển, nâng cao vai trò và hiệu quả hoạt động của các HTX nông nghiệp trong chuỗi giá trị cà phê; đáp ứng yêu cầu về mặt chất lượng sản phẩm nguyên liệu cà phê phục vụ chế biến và xuất khẩu. Tăng thu nhập, góp phần cải thiện đời sống của người dân địa phương.

2. Mục tiêu cụ thể đến năm 2025

- Hình thành vùng nguyên liệu cà phê đạt chuẩn, quy mô tập trung với diện tích trên 5.611 ha và các chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm cà phê giữa các doanh nghiệp, HTX và nông dân.

- Giảm chi phí đầu vào sản xuất từ 5-10% cho các thành viên HTX và người nông dân (giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, máy móc, chi phí và thời gian vận chuyển,…); giảm tổn thất sau thu hoạch 5-10% số nguyên liệu và tăng giá trị khoảng trên 10%. Qua đó, tăng thu nhập 5-10% cho thành viên HTX và người nông dân.

- Tăng cường năng lực cho ít nhất 12 HTX nông nghiệp trong vùng nguyên liệu cà phê; giúp nâng cao khả năng điều hành và tổ chức sản xuất của các HTX, thay đổi tập quán sản xuất manh mún, nhỏ lẻ sang phát triển kinh tế tập thể và nâng cao giá trị của chuỗi nông sản theo hướng kinh tế tuần hoàn, OCOP xanh gắn với vùng nguyên liệu ổn định.

- Phát triển cơ sở hạ tầng vùng nguyên liệu phục vụ sản xuất, bảo quản, chế biến và thương mại sản phẩm cho các HTX và doanh nghiệp liên kết tiêu thụ.

- Thí điểm hình thành 10 tổ khuyến nông cộng đồng và tổ chức các lớp tập huấn tư vấn phát triển HTX, kết nối thị trường.

- Áp dụng phần mềm quản lý sản xuất vùng nguyên liệu cà phê chất lượng cao, số hóa thông tin, cơ sở dữ liệu vùng nguyên liệu phục vụ truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

- Thí điểm thực hiện chính sách vay vốn tín dụng ưu đãi phát triển sản xuất cho HTX, thành viên HTX; chính sách bảo hiểm nông nghiệp, chính sách hỗ trợ liên kết theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP ngày 05/7/2018 của Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.

- Phát triển chuỗi giá trị sản phẩm OCOP gắn với vùng nguyên liệu địa phương, phát triển chế biến quy mô nhỏ và vừa theo hướng kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp hữu cơ... để phù hợp với mục tiêu chung tạo ra sản phẩm tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.

- Xây dựng 01 Trung tâm logistic chuỗi cà phê tỉnh Gia Lai.

II. THỜI GIAN, QUY MÔ, ĐỊA ĐIỂM

1. Thời gian thực hiện: Giai đoạn 2022-2025

2. Quy mô, địa điểm thực hiện Đề án thí điểm:

- Quy mô: 5.611 ha cà phê

- Địa điểm: Tại 07 địa phương: Đak Đoa, Chư Sê, Chư Prông, Đức Cơ, Ia Grai, Chư Păh và thành phố Pleiku

III. NỘI DUNG NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM CỦA ĐỀ ÁN

1. Dự án 1: Đầu tư kết cấu hạ tầng liên kết vùng hỗ trợ hợp tác xã phát triển phát triển vùng nguyên liệu cà phê trên địa bàn tỉnh

- Xây dựng đường giao thông nội đồng kết nối vùng trồng nhằm phục vụ sản xuất nông nghiệp, kết nối vùng trồng nguyên liệu với khu sản xuất, chế biến.

- Xây dựng sân phơi tập trung, nhà màng phơi cà phê; nhà điều hành, trưng bày sản phẩm cà phê; máy móc thiết bị phục vụ liên kết sản xuất; hệ thống tưới tiết kiệm; silo chứa cà phê.

2. Dự án 2: Tổ chức sản xuất và quản trị vùng nguyên liệu

2.1. Nhiệm vụ 1: Phát triển, củng cố, nâng cao năng lực cho Ban quản trị, thành viên Hợp tác xã nông nghiệp vùng nguyên liệu

- Tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực, tổ chức hoạt động cho Hội đồng quản trị và thành viên HTX nông nghiệp tham gia Đề án; đào tạo bồi dưỡng kỹ năng quản trị HTX, phương pháp xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh, nghiệp vụ chuyên môn và kỹ thuật; ứng dụng công nghệ số vào sản xuất nông nghiệp.

- Tổ chức tham quan học tập kinh nghiệm các mô hình HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả ngoài tỉnh.

2.2. Nhiệm vụ 2: Khuyến nông và chuyển giao, ứng dụng khoa học công nghệ cho hợp tác xã, người dân trồng cà phê tham gia liên kết

- Xây dựng 01 mô hình sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn 4C (bộ nguyên tắc chung cho cộng đồng cà phê) hoặc REA (rừng nhiệt đới), PLO (thương mại công bằng), Rainforest Alliance,… gắn liên kết sản xuất - tiêu thụ và 01 mô hình sản xuất cà phê theo hướng hữu cơ.

- Đào tạo, tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật sản xuất; thông tin tuyên truyền, truyền thông các ứng dụng khoa học công nghệ thông qua tờ rơi, bảng biểu mô hình, các bản tin cập nhật quá trình triển khai thực hiện mô hình và các cuộc hội thảo, tổng kết để đánh giá hiệu quả tác động của Đề án đến sự tiếp nhận, thay đổi và khả năng nhân rộng của mô hình của địa phương tham gia Đề án nói riêng và nông dân sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh nói chung.

- Định hướng các HTX là chủ thể OCOP xây dựng được chuỗi giá trị theo hướng kinh tế tuần hoàn, OCOP xanh gắn với vùng nguyên liệu ổn định... nhằm tạo ra các sản phẩm có chất lượng, sản phẩm chế biến thành phẩm, có giá trị gia tăng gắn với nguồn nguyên liệu của địa phương.

- Hỗ trợ vật tư nông nghiệp phục vụ liên kết sản xuất.

2.3. Nhiệm vụ 3: Ứng dụng công nghệ thông tin quản lý vùng nguyên liệu phục vụ liên kết gắn với truy xuất nguồn gốc

- Xây dựng và áp dụng phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu vùng nguyên liệu cà phê bao gồm các thông tin, dữ liệu về: Nông hóa, thổ nhưỡng; lập bản đồ số lý lịch vườn cây, cập nhật cơ sở dữ liệu hàng năm về tình hình tái canh, cải tạo giống,..; hạ tầng phục vụ sản xuất; quy chuẩn và công nghệ áp dụng; quy trình, nghiệp vụ vận hành vùng nguyên liệu cho doanh nghiệp, HTX, nông dân là thành viên HTX; kho học liệu “Elearning” và trang bị kỹ năng số cho các HTX trong vùng nguyên liệu.

- Xây dựng và quản trị dữ liệu hệ thống mã số vùng trồng phục vụ truy xuất nguồn gốc sản phẩm cà phê vùng nguyên liệu.

- Đẩy mạnh đào tạo phát triển nguồn nhân lực; xây dựng mô hình ứng dụng IPHM trên cây cà phê, cà phê cảnh quan để nhận rộng diện tích ứng dụng IPHM trong sản xuất; ứng dụng rộng rãi biện pháp sinh học vào thực tế sản xuất góp phần giảm thiểu việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học, bảo vệ sức khỏe người sử dụng và môi trường.

- Phân khúc thị trường mới, đa dạng hóa mặt hàng, nâng cao giá trị gia tăng, đáp ứng nhu cầu của thị trường trong và ngoài nước.

- Xây dựng chỉ dẫn địa lý, tăng cường xúc tiến thương mại nhằm quảng bá sản phẩm cà phê của Gia Lai.

3. Dự án 3: Phát triển khuyến nông cộng đồng và truyền thông

3.1. Nhiệm vụ 1: Xây dựng mô hình khuyến nông cộng đồng phục vụ phát triển vùng nguyên liệu bền vững

- Thành lập các tổ khuyến nông cộng đồng (khảo sát, thành lập, ban hành quyết định, quy định về hoạt động tổ khuyến nông cộng đồng…)

- Tổ chức tư vấn về phát triển HTX, khuyến nông, thị trường...

- Hỗ trợ trang bị thiết bị và phương tiện làm việc; thông tin, truyền thông (toạ đàm, diễn đàn, xây dựng video clip...) nhân rộng tổ khuyến nông cộng đồng trong hệ thống.

- Hướng dẫn HTX xây dựng và thực hiện kế hoạch/phương án sản xuất kinh doanh hàng năm; chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong sản xuất, liên kết sản xuất và thông tin thị trường; xây dựng hợp đồng với nông hộ (contract farming); tư vấn (phương thức cầm tay chỉ việc).

3.2. Nhiệm vụ 2: Truyền thông phát triển vùng nguyên liệu

- Hỗ trợ xây dựng và in ấn phát hành các tài liệu, truyền thông trên phương tiện thông tin đại chúng (báo, đài…); xây dựng mạng internet, mạng xã hội cho nông dân và Mô-đun đào tạo từ xa; xây dựng Website giới thiệu, quảng bá vùng nguyên liệu phục vụ liên kết gắn với truy xuất nguồn gốc.

- Tăng cường công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về sản xuất cà phê bền vững. Vận động nông dân tham gia nhóm hộ, HTX.

- Hướng dẫn, hỗ trợ và khuyến khích nông dân tập trung thâm canh cà phê theo hướng thực hành nông nghiệp tốt (GAP), sản xuất cà phê có chứng nhận, mã số vùng trồng từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm cà phê.

4. Dự án 4: Phát triển liên kết chuỗi giá trị

- Thí điểm chính sách tín dụng theo chuỗi giá trị

Hỗ trợ vay vốn tín dụng ưu đãi cho các HTX, thành viên HTX đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh theo liên kết chuỗi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, Quỹ Hỗ trợ Phát triển hợp tác xã tỉnh và các tổ chức tín dụng khác.

Khuyến khích các tổ chức tín dụng hỗ trợ hộ gia đình, HTX tham gia Đề án được vay tín dụng theo quy định; thực hiện các chính sách theo Nghị định số 57/2018/NĐ-CP ngày 17/04/2018 của Chính phủ về cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.

- Thực hiện Bảo hiểm nông nghiệp thông qua các HTX vùng nguyên liệu.

- Triển khai xây dựng, tổ chức thực hiện các dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP của Chính phủ đối với các HTX nông nghiệp tham gia Đề án.

- Đẩy mạnh phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Thúc đẩy tập quán canh tác bền vững, cải thiện cảnh quan nông nghiệp và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

- Hỗ trợ đăng ký bảo hộ sản phẩm cà phê vùng nguyên liệu của Đề án.

5. Dự án 5: Đầu tư xây dựng 01 Trung tâm logictics tỉnh Gia Lai

- Xây dựng văn phòng logistics và chuyển đổi số ngành hàng cà phê.

- Đầu tư xây dựng các hạng mục cơ sở hạ tầng, đường giao thông nội bộ, đường điện, tường xây, sân phơi, nhà kho, nhà điều hành trưng bày sản phẩm, hệ thống máy móc thiết bị phục vụ cho xử lý chế biến cà phê của Trung tâm logistic.

IV. NHU CẦU KINH PHÍ THỰC HIỆN ĐỀ ÁN

Tổng nhu cầu kinh phí thực hiện Đề án tại tỉnh Gia Lai giai đoạn 2022-2025: 490.435 triệu đồng.

Trong đó:

1. Ngân sách Trung ương: 140.428 triệu đồng (chiếm 28,63%)2. Ngân sách địa phương: 54.368 triệu đồng (chiếm 11,09%)3. Vốn đối ứng HTX, doanh nghiệp: 250.639 triệu đồng (chiếm 51,11%).