KẾ HOẠCH

THỰC HIỆN ĐỀ ÁN TRỢ GIÚP XÃ HỘI VÀ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CHO NGƯỜI TÂM THẦN, NGƯỜI RỐI NHIỄU TÂM TRÍ DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐẾN NĂM 2020

Thực hiện Quyết định số 1215/QĐ-TTg ngày 22/7/2011 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2011- 2020; Thông tư liên tịch số 115/TTLT-BTC-BLĐTBXH ngày 18/7/2012 của liên Bộ: Lao động Thương binh và Xã hội - Tài chính quy định quản lý và sử dụng kinh phí thực hiện Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2011 - 2020; Công văn số 3346/LĐTBXH-BTXH ngày 05/10/2011 của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội về việc triển khai Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2012-2015. Để tăng cường công tác chăm sóc, phục hồi chức năng cho người tâm thần, phòng ngừa người rối nhiễu tâm trí bị tâm thần, góp phần đảm bảo an sinh xã hội của Thủ đô, Ủy ban nhân dân Thành phố triển khai Kế hoạch thực hiện Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2020 (gọi tắt là Kế hoạch 1215) cụ thể như sau:

I. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TRỢ GIÚP XÃ HỘI VÀ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CHO NGƯỜI TÂM THẦN, NGƯỜI RỐI NHIỄU TÂM TRÍ DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG:

1. Thực trạng người tâm thần trên địa bàn Thành phố.

Theo báo cáo năm 2013, tổng số người bị bệnh tâm thần điều trị ngoại trú 19.543 người, trong đó; Tâm thần phân liệt: 8.338 người, động kinh có rối loạn tâm thần: 7.249 người, các bệnh lý tâm thần khác: 3.956 người(1). Trên địa bàn Thành phố có khoảng 10.000 người tâm thần được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí và hưởng trợ cấp hàng tháng tại cộng đồng; có 725 người tâm thần phân liệt, rối loạn tâm thần đang quản lý, nuôi dưỡng tại Khu Điều dưỡng Người tâm thần Hà Nội. Trong những năm trở lại đây số người tâm thần được nuôi dưỡng tại Khu Điều dưỡng Người tâm thần Hà Nội ngày càng gia tăng (năm 2008: 370 người, năm 2009: 428 người, năm 2010: 421 người, năm 2011: 546 người, năm 2012: 631 người).

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, tỷ lệ người bị rối nhiễu tâm trí ở Việt Nam chiếm khoảng 10% tổng số dân số. Trên cơ sở đó, dự tính đến năm 2020 trên địa bàn Thành phố có khoảng 750.000 người bị rối nhiễu tâm trí (chiếm tỷ lệ 10% dân số), trong đó số người rối nhiễu tâm trí có nguy cơ cao bị tâm thần khoảng 21.000 người chiếm tỷ lệ 0,28% dân số; số người mắc bệnh tâm thần thuộc diện bảo trợ xã hội khoảng 18.750 người chiếm 2,5% tổng số người rối nhiễu tâm trí(2).

Nhận định của các nhà nghiên cứu về tâm thần học, rối nhiễu tâm trí là một vấn đề sức khỏe cộng đồng, biểu hiện sự lệch lạc về sức khỏe tâm thần. Đây không phải là bệnh mới, là sự nhìn nhận mới về tình trạng sức khỏe, tâm trí theo hướng dự phòng, nếu không được chuẩn đoán và can thiệp kịp thời, người bệnh có thể rơi vào trạng thái trầm uất, cô đơn, dần xa lánh bạn bè, người thân, rối loạn giấc ngủ, không ăn uống, bỏ học, bỏ nhà đi lang thang, hành động hủy hoại thân thể hoặc toan tính tự tử, khi đó, việc điều trị bệnh trở nên rất khó khăn, Các dạng rối loạn thường gây hậu quả về sức khỏe tâm thần như: động kinh, khuyết tật thần kinh, tổn thương não, lạm dụng rượu, nghiện ma túy .... số người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí ngày càng gia tăng, nguyên nhân do áp lực công việc, sự thay đổi về môi trường, lối sống, sự thiếu hiểu biết về sức khỏe tâm thần, cùng với những hạn chế của hệ thống dịch vụ công tác xã hội như: chưa có mạng lưới các cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí, các dịch vụ trị liệu tâm lý, dịch vụ công tác xã hội trong chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần.

2. Đánh giá thực trạng công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

Trong những năm qua Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm chỉ đạo và đầu tư nguồn lực cho công tác an sinh xã hội, quyết định nhiều cơ chế chính sách trợ giúp các đối tượng bảo trợ xã hội tại cộng đồng hoặc nuôi dưỡng, điều trị tại các cơ sở Bảo trợ xã hội trong đó có người tâm thần như: Nghị định số 67/2007/NĐ-CP ngày 13/4/2007, Nghị định số 13/2010/NĐ-CP ngày 27/2/2010 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách trợ giúp các đối tượng bảo trợ xã hội, trong đó có quy định chính sách và chế độ trợ giúp cho người tâm thần phân liệt, rối loạn tâm thần sống tại cộng đồng được hưởng trợ cấp hàng tháng là 270.000 đồng/người/tháng (theo mức chuẩn trợ cấp Trung ương là 180.000 đồng, hệ số 1,5), người tâm thần phân liệt, rối loạn tâm thần sống tại các cơ sở Bảo trợ xã hội mức nuôi dưỡng là 450.000 đồng/người/tháng (hệ số 2,5) và một số khoản trợ cấp khác như mua sắm tư trang, vật dụng phục vụ sinh hoạt, thuốc chữa bệnh, mai táng phí.

Bên cạnh các chủ trương, chính sách của Nhà nước, Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố Hà Nội luôn quan tâm chỉ đạo ban hành các chính sách an sinh xã hội trợ giúp các đối tượng bảo trợ xã hội, trong đó có người tâm thần như: Quyết định số 51/2011/QĐ-UBND ngày 30/12/2011 của UBND Thành phố về việc nâng mức chi khác phục vụ đối tượng bảo trợ xã hội tại các Trung tâm bảo trợ xã hội do Sở Lao động Thương binh và Xã hội quản lý, quy định mức hỗ trợ tiền chi phục vụ cho sinh hoạt hàng ngày của đối tượng tâm thần là 120.000 đồng/người/tháng; Quyết định số 78/2014/QĐ-UBND ngày 31/10/2014 của UBND Thành phố về việc quy định mức trợ cấp xã hội hàng tháng cho các đối tượng bảo trợ xã hội sống tại cộng đồng và tại các cơ sở bảo trợ xã hội thuộc Sở Lao động Thương binh và Xã hội Hà Nội, quy định mức chuẩn trợ cấp hàng tháng là 350.000 đồng và được nhân với hệ số theo từng cấp mức độ của người tâm thần.

- Công tác tiếp nhận, chăm sóc, nuôi dưỡng, phục hồi chức năng người tâm thần tại các cơ sở bảo trợ xã hội dựa trên cơ sở bệnh án điều trị do các bệnh viện chuyên khoa tâm thần cung cấp. Người tâm thần phân liệt hoặc rối loạn tâm thần sau khi điều trị tại các bệnh viện tâm thần, sức khỏe đã ổn định được chuyển về điều trị ngoại trú tại các cơ sở y tế quận, huyện, thị xã và xã, phường, thị trấn. Người tâm thần lang thang sau khi được tiếp nhận điều trị tại các bệnh viện ổn định sức khỏe, nếu không xác định được địa chỉ nơi cư trú, được chuyển vào Khu Điều dưỡng người tâm thần Hà Nội, Trung tâm bảo trợ xã hội II quản lý và nuôi dưỡng.

Theo số liệu do Sở Y tế Hà Nội cung cấp có 584/584 xã, phường, thị trấn triển khai các hoạt động như tập huấn, khám sàng lọc phát hiện bệnh nhân mới, khám và cấp phát thuốc điều trị ngoại trú hàng tháng cho khoảng 70% bệnh nhân tâm thần tại các xã, phường, thị trấn; người tâm thần được sống ổn định, hòa nhập tại cộng đồng (đạt trên 80%), tỷ lệ các hành vi gây rối, gây hại giảm dần (đạt dưới 25%). Công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, phục hồi chức năng người tâm thần dựa trên cơ sở bệnh án điều trị do bệnh viện chuyên khoa tâm thần cung cấp. Người tâm thần phân liệt hoặc rối loạn tâm thần sau khi điều trị tại các bệnh viện tâm thần, sức khỏe ổn định sẽ được chuyển về điều trị ngoại trú tại các cơ sở y tế quận, huyện và xã, phường. Người tâm thần lang thang sau khi được tiếp nhận điều trị tại các bệnh viện ổn định sức khỏe, nếu không xác định được địa chỉ nơi cư trú, được chuyển vào Khu Điều dưỡng Người tâm thần Hà Nội nhưng hiện nay, Khu Điều dưỡng Người tâm thần Hà Nội đang trong tình trạng quá tải.

Mặc dù thành phố đã có sự quan tâm chỉ đạo các sở, ban, ngành, hội và đoàn thể triển khai thực hiện tốt Luật Người khuyết tật nhưng trong quá trình thực hiện còn nhiều khó khăn bất cập:

- Công tác phát hiện và can thiệp sớm đối với người bị rối nhiễu tâm trí, người bị tâm thần chưa được quan tâm đúng mức; nhiều người bị rối nhiễu tâm trí chưa được tư vấn, trị liệu kịp thời đã trở thành bệnh tâm thần.

- Cơ số thuốc điều trị cho người tâm thần tại cộng đồng còn thiếu, chưa có tiêu chí lựa chọn người tâm thần để phục hồi chức năng luân phiên tại cơ sở bảo trợ xã hội, kết hợp với phục hồi chức năng tại cộng đồng.

- Số cán bộ, nhân viên công tác xã hội, cộng tác viên chăm sóc sức khỏe tâm thần làm việc tại cộng đồng còn thiếu về số lượng, chưa được đào tạo về công tác xã hội trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần.

Các dạng tâm thần, bệnh tâm thần mãn tính xuất hiện ngày càng nhiều và đa dạng. Vì vậy việc phát hiện, can thiệp sớm để điều trị bệnh tâm thần và có biện pháp phòng ngừa rối nhiễu tâm trí, hạn chế nguy cơ phát triển thành bệnh tâm thần là rất cần thiết.

3. Đánh giá thực trạng cơ sở vật chất của các cơ sở bảo trợ xã hội, chăm sóc nuôi dưỡng, phục hồi chức năng cho người tâm thần.

Thành phố hiện có 7 Trung tâm bảo trợ xã hội đang chăm sóc, nuôi dưỡng 1.700 đối tượng bảo trợ xã hội, trong đó có hai cơ sở đang chăm sóc, nuôi dưỡng người tâm thần là Khu điều dưỡng người tâm thần Hà Nội và Trung tâm Bảo trợ xã hội 2. Trong những năm gần đây số người tâm thần được nuôi dưỡng tại 02 cơ sở này ngày càng gia tăng: năm 2010 có 421 người, năm 2011 có 546 người, năm 2012 có 631 người, năm 2013 có 725 người.

3.1. Khu điều dưỡng người tâm thần Hà Nội.

Được thành lập theo Quyết định số 1862/QĐ-UBND ngày 15/5/1984 của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, với chức năng nhiệm vụ tiếp nhận, quản lý, nuôi dưỡng và điều trị phục hồi chức năng cho người tâm thần Thành phố Hà Nội. Khu điều dưỡng người tâm thần Hà Nội có diện tích đất tự nhiên: 72.491 m², trong đó 6.569 m² đã được xây dựng, khu phòng ở, nhà tắm, vệ sinh: 4.829 m², diện tích bình quân phòng ở của đối tượng là 8 m²/đối tượng. Các công trình đã xây dựng từ lâu, được cải tạo nâng cấp từ năm 1999, hiện đã xuống cấp, hệ thống cống rãnh nước thải nhỏ hẹp, không đáp ứng được điều kiện sinh hoạt, ô nhiễm môi trường.

Tổng diện tích cần cải tạo tại Trung tâm là 2.900 m² trong đó phòng ở, nhà tắm, vệ sinh: 2.850 m², khu nhà bếp, nhà ăn: 50 m². Tổng diện tích cần xây mới để đáp ứng nhu cầu tiếp nhận, chăm sóc nuôi dưỡng đối tượng là 2.600 m², trong đó khu phòng ở, nhà tắm, vệ sinh: 2.000 m², khu học văn hóa/học nghề: 300 m², khu nhà bếp, nhà ăn: 300 m². Năm 2013, Trung tâm được phê duyệt Dự án xây dựng mới hai khu nhà nuôi dưỡng và điều trị cho người tâm thần với diện tích mỗi khu nhà 1.050 m², tổng kinh phí đầu tư: 14.981.265.000 đồng từ nguồn ngân sách thành phố. Dự án đã triển khai từ tháng 2/2013, dự kiến đi vào sử dụng từ tháng 10/2013, sẽ góp phần cải thiện điều kiện sống và sinh hoạt cho đối tượng tại Trung tâm.

Hiện tại Trung tâm đã tiếp nhận nuôi dưỡng 583 đối tượng, số đối tượng hiện nay đã vượt quá so với công suất thiết kế ban đầu (500 đối tượng) là 83 đối tượng; Bên cạnh việc cơ sở hạ tầng của đơn vị đã xuống cấp, các trang thiết bị cũng thiếu đồng bộ, đặc biệt là thiết bị về y tế, phục hồi chức năng cho người tâm thần còn nghèo nàn, lạc hậu, rất cần được đầu tư nâng cấp;

3.2. Trung tâm Bảo trợ xã hội II

Được thành lập theo Quyết định số 427/QĐ-UB ngày 18/6/1979 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Sơn Bình với chức năng nuôi dưỡng tập trung các đối tượng xã hội: Người già cô đơn, trẻ mồ côi, trẻ em bị bỏ rơi, người khuyết tật và tiếp nhận giải quyết các đối tượng người lang thang và Quyết định số 2905/QĐ-UBND ngày 27/6/2012 của UBND thành phố Hà Nội bổ sung nhiệm vụ cho Trung tâm Bảo trợ xã hội II: Tiếp nhận, chăm sóc, nuôi dưỡng, quản lý và phục hồi chức năng cho người mắc bệnh tâm thần. Năm 2012 Trung tâm đã tiếp nhận, nuôi dưỡng 81 đối tượng tâm thần.

Trung tâm có diện tích đất: 9.996 m², trong đó khu nhà ở của đối tượng tâm thần gồm 15 phòng 1.046 m², diện tích mỗi phòng 16,5 m², 4 người/phòng và 5 phòng dành cho đối tượng tâm thần kích động với diện tích 7,5 m²/phòng/người, bình quân 9 m²/đối tượng, nhà tắm, vệ sinh: 1.354 m²; Năm 2010 Trung tâm được bố trí nâng cấp, cải tạo một số công trình nhưng vẫn chưa đáp ứng được điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng đối tượng, các trang thiết bị y tế, phục hồi chức năng cho người tâm thần chưa được bố trí kinh phí, đầu tư nâng cấp.

3.3. Trung tâm Bảo trợ xã hội IV.

Trung tâm Bảo trợ xã hội IV được thành lập năm 1984, là đơn vị tiếp nhận nuôi dưỡng trẻ em bị bỏ rơi, người lang thang, Trung tâm có 02 cơ sở (cơ sở 1: xã Tây Đằng, huyện Ba Vì; cơ sở 2: xã Xuân Sơn, Thị xã Sơn Tây) với tổng diện tích đất 60.991m², bình quân 184 m²/đối tượng, hiện đang tiếp nhận, nuôi dưỡng thường xuyên 330 đối tượng;

Với số lượng người tâm thần ngày càng gia tăng, trong những năm tiếp theo Khu Điều dưỡng người tâm thần và Trung tâm Bảo trợ xã hội II không đủ công suất để tiếp nhận nuôi dưỡng đối tượng, Sở Lao động TB&XH dự kiến trình UBND thành phố bổ sung nhiệm vụ cho Trung tâm Bảo trợ xã hội IV tiếp nhận chăm sóc, nuôi dưỡng, quản lý người tâm thần của thành phố; vì vậy Trung tâm cần được đầu tư mở rộng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác tiếp nhận, quản lý nuôi dưỡng và phục hồi chức năng cho người tâm thần thành phố giai đoạn 2015 - 2020. Thực trạng công tác chăm sóc, nuôi dưỡng người tâm thần tại các đơn vị còn nhiều khó khăn, hạn chế, về cơ sở hạ tầng bị xuống cấp, trang thiết bị không đồng bộ, còn thiếu, lạc hậu, nhân viên y tế chưa được đào tạo kỹ năng chăm sóc, phục hồi chức năng cho người tâm thần, hiện nay các đơn vị chưa thực hiện việc chăm sóc, nuôi dưỡng đối tượng luân phiên; các đối tượng được tiếp nhận nuôi dưỡng lâu dài, từ khi vào đơn vị đến khi được gia đình đón về hoặc đối tượng chết;

Như vậy, việc đầu tư kinh phí sửa chữa, nâng cấp, mở rộng cơ sở vật chất, trang thiết bị cho các đơn vị hiện nay là rất cần thiết, đáp ứng nhu cầu chăm sóc nuôi dưỡng đối tượng và tạo điều kiện để các đơn vị tiếp nhận, nuôi dưỡng, phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí trên địa bàn thành phố Hà Nội ngày càng tốt hơn.

II. MỤC TIÊU.

1. Mục tiêu chung.

- Nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và toàn xã hội về bệnh tâm thần, rối nhiễu tâm trí và công tác trợ giúp xã hội, phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

- Huy động sự tham gia của xã hội đặc biệt là của gia đình, cộng đồng trợ giúp về vật chất, tinh thần, phục hồi chức năng cho người tâm thần để ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng, phòng ngừa người rối nhiễu tâm trí bị tâm thần góp phần bảo đảm an sinh xã hội của Thủ đô.

2. Mục tiêu cụ thể.

- Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về công tác trợ giúp và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng;

- Tổ chức điều tra, rà soát số người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí hàng năm trên địa bàn Thành phố;

- 90% số người tâm thần có hành vi nguy hiểm đến gia đình, cộng đồng và số người tâm thần lang thang được phục hồi chức năng luân phiên tại các cơ sở bảo trợ xã hội; cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí;

- 90% số người rối nhiễu tâm trí có nguy cơ cao bị tâm thần, người tâm thần được tư vấn, trị liệu tâm lý và sử dụng các dịch vụ công tác xã hội khác;

- 100% gia đình có người tâm thần, 70% gia đình người rối nhiễu tâm trí có nguy cơ cao bị tâm thần được nâng cao nhận thức về trợ giúp và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng;

- Hình thành các nhóm cán bộ, nhân viên và cộng tác viên công tác xã hội kết hợp với nhân viên y tế trợ giúp và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí tại xã, phường, thị trấn có đông đối tượng.

III. NHIỆM VỤ VÀ CÁC GIẢI PHÁP CHỦ YẾU.

1. Đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của gia đình, cộng đồng, xã hội về công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng; Nâng cao kiến thức, kỹ năng trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng.

2. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các cấp, các ngành và đoàn thể đối với công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng. Nâng cao năng lực quản lý Nhà nước, hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng; Xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành đồng thời tăng cường sự phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội khác để thực hiện có hiệu quả công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng.

3. Các nội dung cụ thể.

3.1. Nội dung 1: Tổ chức điều tra, rà soát, xây dựng cơ sở dữ liệu trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí

a) Nội dung:

Điều tra, rà soát người tâm thần cần được trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng; xây dựng cơ sở dữ liệu trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí; đánh giá nhu cầu phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí cho đối tượng trên địa bàn Thành phố; nhu cầu đào tạo của cán bộ, nhân viên trong lĩnh vực trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

b) Kinh phí: 3.000 triệu đồng, trong đó: kinh phí mỗi năm 500 triệu đồng.

- Nguồn kinh phí: Cân đối trong dự toán chi ngân sách hàng năm của Sở Lao động Thương binh và Xã hội.

c) Thời gian và đơn vị thực hiện:

- Thời gian: 2015 - 2020.

- Đơn vị chủ trì thực hiện: Sở Lao động Thương binh và Xã hội.

- Đơn vị phối hợp thực hiện: Sở Y tế, UBND quận, huyện, thị xã.

3.2. Nội dung 2: Xây dựng cơ sở vật chất và hỗ trợ trang thiết bị cho cơ sở bảo trợ xã hội chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí.

a) Xây dựng và phát triển mô hình cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí cấp Thành phố có chất lượng, hiệu quả; Tăng cường xã hội hóa công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng; Huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính để thực hiện Đề án, ưu tiên nguồn lực cho các vùng có đông đối tượng, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn.

b) Đầu tư nâng cấp, mở rộng quy mô và nâng công suất tại Khu Điều dưỡng Người tâm thần Hà Nội, Trung tâm Bảo trợ xã hội II và 01 cơ sở bảo trợ xã hội hiện có, với quy mô chăm sóc, nuôi dưỡng 500 người tâm thần/ cơ sở.

- Kinh phí: 5.000 triệu đồng/cơ sở x 03 cơ sở = 15.000 triệu đồng

- Nguồn kinh phí: Ngân sách thành phố đảm bảo.

- Thời gian thực hiện:

+ Giai đoạn 2014 - 2015: Đầu tư nâng cấp Khu Điều dưỡng Người tâm thần Hà Nội và Trung tâm Bảo trợ xã hội II.

+ Giai đoạn 2016 - 2020: Nâng cấp 01 cơ sở bảo trợ xã hội hiện có.

- Đơn vị thực hiện: Sở Lao động Thương binh và Xã hội.

c) Đầu tư trang thiết bị và xe chuyên dụng cho 03 cơ sở bảo trợ xã hội và 03 bệnh viện chuyên khoa tâm thần trên địa bàn Thành phố (Bệnh viện tâm thần Hà Nội, Bệnh viện tâm thần ban ngày Mai Hương, Bệnh viện tâm thần Mỹ Đức) để chuyên chở, chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần.

- Kinh phí: 2.000 triệu đồng/đơn vị x 06 đơn vị = 12.000 triệu đồng.

- Nguồn kinh phí: Ngân sách thành phố đảm bảo.

- Thời gian thực hiện:

+ Giai đoạn 2014-2015: Đầu tư trang thiết bị cho Khu điều dưỡng người tâm thần Hà Nội, Trung tâm Bảo trợ xã hội II.

+ Giai đoạn 2016 - 2020: Đầu tư trang thiết bị cho 01 cơ sở bảo trợ xã hội hiện có, Bệnh viện tâm thần Hà Nội, Bệnh viện tâm thần ban ngày Mai Hương và Bệnh viện tâm thần Mỹ Đức.

- Đơn vị thực hiện: Sở Lao động Thương binh và Xã hội, Sở Y tế.

3.3. Nội dung 3: Phát triển các cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí

a) Nội dung:

Cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí là nơi cung cấp dịch vụ khám, trị liệu tâm lý, phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí trên địa bàn thành phố, cơ sở có phòng chức năng để khám, trị liệu tâm lý và cung cấp một số dịch vụ công tác xã hội kết hợp với điều trị y tế cho đối tượng (Dự kiến các cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí được bố trí lồng ghép với hoạt động của các Trung tâm y tế quận, huyện, thị xã).

- Giai đoạn 2014-2015: Xây dựng thí điểm 02 mô hình cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí cấp Thành phố tại Trung tâm Phục hồi chức năng Việt Hàn và 01 quận, huyện, thị xã được lựa chọn phù hợp.

Nguồn kinh phí hoạt động của cơ sở: Giai đoạn đầu xây dựng và hoạt động thí điểm do thành phố bố trí kinh phí sau đó cơ sở tự cân đối bằng nguồn thu từ các dịch vụ cung cấp cho đối tượng và các nguồn thu khác theo quy định của pháp luật.

- Giai đoạn 2016-2020: Nhân rộng thêm 03 mô hình tới các quận huyện có đông đối tượng để cung cấp dịch vụ trị liệu tâm lý, phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Nguồn kinh phí hoạt động của cơ sở: Từ nguồn thu phí của các hợp đồng cung cấp dịch vụ cho đối tượng, hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, cung cấp dịch vụ cho các chương trình, dự án trong nước và quốc tế; ngân sách thành phố và các nguồn thu hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.

- Cán bộ, nhân viên của cơ sở thuộc các lĩnh vực: công tác xã hội, tâm lý học, xã hội học và cán bộ, nhân viên y tế chăm sóc sức khỏe tâm thần,

- Đối tượng phục vụ của cơ sở: là người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí có nguy cơ cao bị tâm thần có hộ khẩu thường trú tại Hà Nội.

- Nhiệm vụ của các cơ sở:

+ Khám sàng lọc, đánh giá và phân loại đối tượng.

+ Cung cấp dịch vụ tư vấn, trị liệu, điều trị tại nhà: Thực hiện quản lý trường hợp kết hợp với khám chữa bệnh ban đầu cho đối tượng, trợ giúp các đối tượng tiếp cận các dịch vụ xã hội; hỗ trợ khám chữa bệnh; trợ giúp học văn hóa, học nghề, tìm việc làm, nâng cao thu nhập và vui chơi giải trí, sinh hoạt văn hóa tinh thần.

+ Trị liệu tâm lý, hỗ trợ điều trị tại gia đình, chuyển tuyến điều trị tại các bệnh viện hoặc phục hồi chức năng tại cơ sở bảo trợ xã hội.

+ Nâng cao năng lực cho cán bộ liên quan ở cộng đồng, thành viên các gia đình về chăm sóc và phục hồi chức năng cho đối tượng.

+ Tư vấn, khuyến nghị phát triển chính sách trợ giúp cho các đối tượng tại địa phương.

b) Kinh phí:

- Giai đoạn 2014 - 2015:

Hỗ trợ 3.000 triệu đồng/mô hình x 02 mô hình = 6.000 triệu đồng.

- Giai đoạn 2016 - 2020: mức kinh phí hỗ trợ theo quy định tại tiết đ, điểm 3, Điều 3 Thông tư liên tịch số 115/2012/TTLT-BTC-BLĐTBXH ngày 18/7/2012 của Liên Bộ Tài Chính - Bộ Lao động Thương binh và Xã hội. Tổng dự toán kinh phí xây dựng mô hình được Ủy ban nhân dân quận, huyện, thị xã xem xét, quyết định.

- Nguồn kinh phí: Ngân sách Thành phố.

c) Thời gian và đơn vị thực hiện:

- Thời gian thực hiện: Từ năm 2014 đến năm 2020.

- Đơn vị thực hiện: Sở Y tế chủ trì phối hợp với Sở Lao động Thương binh và Xã hội.

3.4. Nội dung 4: Phát triển nguồn nhân lực làm công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng:

3.4.1. Tập huấn cho cán bộ, nhân viên và cộng tác viên trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tâm thần

a) Nội dung:

- Tập huấn cho cán bộ, nhân viên và cộng tác viên trong lĩnh vực trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng, chăm sóc sức khỏe cho người tâm thần tại trung tâm bảo trợ xã hội, cán bộ nhân viên thuộc ngành Lao động Thương binh và Xã hội quận huyện, xã phường, thị trấn, số lượng: 2.700 người (trong đó: Trung tâm bảo trợ xã hội II, Khu điều dưỡng người tâm thần Hà Nội và 01 cơ sở bảo trợ xã hội hiện có: 350 cán bộ, cán bộ ngành Lao động Thương binh và Xã hội quận, huyện, xã, phường, thị trấn 600 người, cộng tác viên 1.750 người).

- Tập huấn cho cán bộ, nhân viên trong lĩnh vực trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng, chăm sóc sức khỏe cho người tâm thần tại 03 bệnh viện tâm thần trên địa bàn Thành phố, các trung tâm y tế, cán bộ y tế xã phường, thị trấn, số lượng: 650 người (trong đó cán bộ, nhân viên 03 bệnh viện tâm thần 50 người, cán bộ các trung tâm y tế quận, huyện, xã, phường, thị trấn 600 người).

- Phấn đấu đến năm 2020, mỗi xã, phường, thị trấn có từ 1 đến 3 cộng tác viên công tác xã hội được đào tạo để trợ giúp người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí trên địa bàn Thành phố.

b) Kinh phí: 210 triệu đồng/năm x 6 năm = 1.260 triệu đồng.

Nguồn kinh phí được bố trí từ Ngân sách Thành phố

c) Thời gian và đơn vị thực hiện:

- Giai đoạn 2014-2015: số lượng: 1.200 người.

- Giai đoạn 2016-2020: số lượng: 2.150 người.

- Đơn vị thực hiện: Sở Lao động Thương binh và Xã hội chủ trì phối hợp với Sở Y tế.

3.4.2. Tập huấn cho gia đình đối tượng về kỹ năng, phương pháp chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí

a) Nội dung:

- Tập huấn cho gia đình đối tượng về kỹ năng, phương pháp chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí.

- Số lượng: mỗi năm khoảng 2.345 gia đình có người tâm thần và 1.840 gia đình có người rối nhiễu tâm trí có nguy cơ cao bị tâm thần.

b) Kinh phí: Nguồn kinh phí được bố trí từ Ngân sách Thành phố

2.000 triệu đồng/năm x 6 năm = 12.000 triệu đồng.

c) Thời gian và đơn vị thực hiện:

- Thời gian thực hiện: Từ năm 2014 đến năm 2020.

- Đơn vị thực hiện: Sở Y tế.

3.5. Nội dung 5: Truyền thông, nâng cao nhận thức trách nhiệm của gia đình, cộng đồng và toàn xã hội về chăm sóc, phục hồi chức năng; nâng cao kiến thức, kỹ năng trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng

a) Nội dung:

- Tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và của thành phố về công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng; hợp tác liên ngành Lao động - Thương binh và Xã hội - Y tế và phục hồi chức năng luân phiên cho người tâm thần tại các cơ sở bảo trợ xã hội.

- Nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và cộng đồng về tầm quan trọng của các hoạt động ngăn ngừa, trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng, hoạt động tâm lý trị liệu, can thiệp xã hội, phục hồi chức năng, điều trị y tế...

- Nâng cao chất lượng dịch vụ xã hội, giúp đối tượng và các gia đình có người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí biết cách sử dụng các dịch vụ xã hội do các Bệnh viện tâm thần, Trung tâm công tác xã hội, cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí cung cấp trong quá trình điều trị, đúng phương pháp và hiệu quả.

- Phổ biến kinh nghiệm liên quan đến phát triển các mô hình phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí ở trong và ngoài nước.

- Xây dựng sổ tay hướng dẫn hoạt động công tác xã hội cho cấp cơ sở và cán bộ, nhân viên trợ giúp xã hội, phục hồi chức năng.

b) Kinh phí: Từ nguồn kinh phí hoạt động thường xuyên của Sở Thông tin và Truyền thông. 150 triệu đồng/năm x 6 năm = 900 triệu đồng.

c) Thời gian và đơn vị thực hiện:

- Thời gian thực hiện: 2014 - 2020.

- Đơn vị thực hiện: Sở Thông tin và Truyền thông chủ trì phối hợp với Sở Lao động Thương binh và Xã hội.

3.6. Triển khai sơ kết, tổng kết thực hiện Đề án

a) Nội dung:

Đánh giá kết quả thực hiện mục tiêu của đề án trong từng giai đoạn, tìm giải pháp hữu hiệu nhằm huy động sự tham gia đóng góp nguồn lực trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

b) Kinh phí: 800 triệu đồng

- Sơ kết thực hiện Đề án: 300 triệu đồng.

- Tổng kết thực hiện Đề án: 500 triệu đồng.

c) Thời gian và đơn vị thực hiện:

- Sơ kết thực hiện Đề án: Năm 2016;

- Tổng kết thực hiện Đề án: Năm 2020.

- Đơn vị thực hiện: Sở Lao động Thương binh và Xã hội.

4. Kinh phí thực hiện:

Kinh phí thực hiện Chương trình được huy động từ các nguồn: Ngân sách Trung ương, ngân sách Thành phố, ngân sách các địa phương, vốn huy động từ các tổ chức, các nhân trong nước và Quốc tế và các nguồn vốn hợp pháp khác.

Dự kiến tổng kinh phí thực hiện Đề án: 50.160 tỷ đồng được bố trí từ Ngân sách Thành phố.

Căn cứ nhiệm vụ và phân công thực hiện cụ thể, các Sở, ban, ngành, đoàn thể và UBND các quận, huyện, thị xã lập dự toán trình cấp có thẩm quyền quyết định để triển khai thực hiện.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN.

1. Sở Lao động Thương binh và Xã hội (cơ quan thường trực):

- Tham mưu UBND Thành phố toàn diện về công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng;

- Xây dựng Kế hoạch thực hiện hàng năm, trình UBND Thành phố ban hành và tham mưu các cơ chế, chính sách để tổ chức triển khai thực hiện;

- Chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, đoàn thể có liên quan và UBND các quận, huyện, thị xã triển khai thực hiện Kế hoạch của Thành phố; Tổ chức điều tra, khảo sát số liệu, xây dựng cơ sở dữ liệu về người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí trên địa bàn Thành phố.

- Xây dựng Đề án đầu tư nâng cấp, mở rộng 03 cơ sở bảo trợ xã hội hiện có; Phối hợp với Sở Y tế xây dựng thí điểm 02 cơ sở phòng, trị liệu rối nhiễu tâm trí cấp Thành phố tại Trung tâm Phục hồi chức năng Việt Hàn và 01 quận, huyện, thị xã được lựa chọn phù hợp; nhân rộng mô hình tới các quận huyện có đông đối tượng theo lộ trình đã dự kiến;

- Phối hợp với chính quyền các cấp, Sở, ban, ngành, Đoàn thể của Thành phố và các cơ quan Báo, Đài phát thanh, truyền hình tại Trung ương và Hà Nội để đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục về công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng;

- Chủ trì, phối hợp với các Sở, ban, ngành và đoàn thể có liên quan, UBND các quận, huyện, thị xã tổ chức thanh tra, kiểm tra việc thực hiện công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng trên địa bàn Thành phố;

- Kiểm tra, giám sát việc thực hiện Kế hoạch của UBND Thành phố cũng như tiến độ hoàn thành các chỉ tiêu đã đề ra báo cáo về UBND Thành phố và Bộ Lao động Thương binh và Xã hội;

- Tổ chức sơ kết, tổng kết đánh giá công tác triển khai thực hiện kế hoạch của Thành phố để đề xuất khen thưởng, động viên các tập thể và cá nhân có thành tích trong công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng.

2. Sở Nội vụ.

Chủ trì, phối hợp với các Sở: Lao động Thương binh và Xã hội, Y tế, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính và các đơn vị có liên quan hướng dẫn các địa phương bố trí cán bộ, xây dựng cơ chế chính sách thực hiện công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần ở xã, phường, thị trấn; Tham mưu xây dựng mạng lưới cộng tác viên làm công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần tại cộng đồng.

3. Sở Y Tế.

- Chỉ đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả chính sách khám bệnh chữa bệnh cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần trong các gia đình nghèo; Nâng cao năng lực đội ngũ nhân viên, cộng tác viên y tế về chăm sóc sức khỏe tâm thần;

- Chủ trì phối hợp với Sở Lao động Thương binh và Xã hội, Sở Nội vụ và các sở, ban, ngành liên quan xây dựng Đề án hỗ trợ trang thiết bị cho 03 cơ sở bảo trợ xã hội và 03 bệnh viện tâm thần trên địa bàn Thành phố (Bệnh viện tâm thần Hà Nội, Bệnh viện tâm thần ban ngày Mai Hương, Bệnh viện tâm thần Mỹ Đức).

- Xây dựng chương trình tư vấn trị liệu, phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

- Xây dựng thí điểm và phát triển các cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí trên địa bàn Thành phố.

4. Sở Giáo dục và Đào tạo.

Phối hợp với các sở, ban, ngành, đoàn thể liên quan triển khai lồng ghép các chương trình giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên, học viên trong các cơ sở giáo dục và đào tạo; triển khai các chương trình phòng ngừa, can thiệp sớm đối với các trường hợp học sinh, sinh viên có biểu hiện rối nhiễu tâm trí;

Chỉ đạo các cơ sở giáo dục đào tạo phối hợp với các cơ sở y tế liên quan thực hiện công tác chăm sóc, phục hồi khả năng học tập cho học sinh bị mắc bệnh tâm thần

5. Sở Kế hoạch và Đầu tư.

Chủ trì, phối hợp với Sở Tài chính, Sở Lao động Thương binh và Xã hội và các đơn vị có liên quan nghiên cứu, đề xuất trình Ủy ban nhân dân Thành phố việc mở rộng quy mô và nâng công suất tiếp nhận nuôi dưỡng người tâm thần tại 03 Bệnh viện chuyên khoa tâm thần và 03 cơ sở bảo trợ xã hội trên địa bàn Thành phố;

Phối hợp với Sở Tài chính cân đối bố trí ngân sách đảm bảo thực hiện Kế hoạch.

Xây dựng thí điểm và nhân rộng mô hình cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí trên địa bàn Thành phố.

6. Sở Tài chính.

Phối hợp cùng Sở Kế hoạch và Đầu tư, căn cứ khả năng ngân sách nhà nước bố trí kinh phí đảm bảo thực hiện hoạt động các mục tiêu của Kế hoạch trong dự toán ngân sách hàng năm của Thành phố.

Hướng dẫn các đơn vị xây dựng dự toán, quản lý và sử dụng kinh phí theo quy định của Luật Ngân sách.

7. Sở Thông tin và Truyền thông.

Chủ trì, phối hợp với Sở Lao động Thương binh và Xã hội tăng cường hướng dẫn, chỉ đạo các cơ quan thông tin đại chúng đẩy mạnh và đổi mới các hoạt động truyền thông, giáo dục về chủ trương của Đảng, pháp luật, chính sách của Nhà nước về công tác trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

8. Sở Tư Pháp

Tăng cường hướng dẫn, kiểm tra đối với tổ chức và hoạt động trợ giúp pháp lý, tăng cường thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

9. Đề nghị UBMTTQ Thành phố, Liên đoàn Lao động TP, Hội Liên hiệp Phụ nữ Thành phố, Thành Đoàn: Chỉ đạo các đơn vị cơ sở theo ngành dọc có kế hoạch tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm về công tác phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng; Phối hợp, tham gia xây dựng chính sách, pháp luật và giám sát việc thực hiện pháp luật về công tác phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

10. Các Sở, ban, ngành Thành phố.

Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của đơn vị xây dựng kế hoạch và có các hoạt động cụ thể tham gia và hỗ trợ các nội dung của Kế hoạch thực hiện Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2020.

11. Các cơ quan Báo, Đài của Thành phố Hà Nội.

Tăng thời lượng phát sóng, số lượng tin, bài và nâng cao chất lượng tuyên truyền về công tác phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng.

12. Ủy ban nhân dân các quận, huyện, thị xã.

UBND các quận, huyện, thị xã có kế hoạch hoạt động về công tác phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng phù hợp với Kế hoạch này và Kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội của từng thời kỳ; Điều tra, rà soát, thống kê số liệu người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí trên địa bàn; Xây dựng và triển khai Kế hoạch thực hiện Đề án này lồng ghép việc thực hiện có hiệu quả với các chương trình khác có liên quan trên địa bàn; Lập Đề án xây dựng cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí trên địa bàn; Đẩy mạnh phối hợp liên ngành trong việc thực hiện nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần; Chủ động bố trí ngân sách, nhân lực để thực hiện Kế hoạch; Thường xuyên kiểm tra việc thực hiện Kế hoạch tại địa phương; Thực hiện chế độ báo cáo hàng năm việc thực hiện Kế hoạch trên địa bàn theo quy định hiện hành.

UBND Thành phố đề nghị UBMTTQ Thành phố, các tổ chức, đoàn thể Thành phố, yêu cầu các sở, ban, ngành Thành phố, UBND các quận, huyện, thị xã nghiêm túc triển khai thực hiện Kế hoạch này. Báo cáo kết quả triển khai thực hiện Kế hoạch gửi trước ngày 10/12 hàng năm (qua Sở Lao động Thương binh và Xã hội - số 75 Nguyễn Chí Thanh, quận Đống Đa, Thành phố Hà Nội để tổng hợp, báo cáo UBND Thành phố theo quy định)./.