Thời gian qua, trên địa bàn cả nước nói chung và tỉnh Cao Bằng nói riêng xảy ra những vụ án rất nghiêm trọng do những người mắc bệnh tâm thần gây ra. Tuy đã được các cấp chính quyền, các tổ chức quan tâm nhưng việc quản lý những người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích gây ra vẫn chưa chặt chẽ dẫn đến những hậu quả đáng tiếc xảy ra. Nhằm nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, đặc biệt là tội phạm do người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích gây ra trong thời gian gần đây, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh xây dựng kế hoạch thực hiện như sau:

I. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU

1. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương trong chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả công tác đấu tranh, phòng ngừa tội phạm, đặc biệt là tội phạm do người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích gây ra; tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, điều hành của chính quyền các cấp; phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng Công an nhân dân; nâng cao vai trò, trách nhiệm của các sở, ban ngành, Mặt trận tổ quốc, các tổ chức, đoàn thể và nhân dân trong phòng, chống tội phạm, góp phần bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.

2. Phát huy vai trò của lực lượng Công an trong việc tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp chỉ đạo các ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội và toàn dân tích cực tham gia phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật, đặc biệt là tội phạm do người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích gây ra; xác định rõ trách nhiệm, phân công nhiệm vụ cụ thể và cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng; bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mới.

II. NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM

1. Tiếp tục triển khai và thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia phòng, chống tội phạm theo Kết luận số 15-KL/TW, ngày 30/9/2021 của Ban Bí thư về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 46-CT/TW, ngày 22/6/2015 của Bộ Chính trị khóa XI về công tác bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mới; Chỉ thị số 28/CT-TTg ngày 30/6/2017 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mới; Quyết định số 199/QĐ-TTg ngày 14/02/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình thực hiện Kết luận số 13-KL/TW ngày 16/8/2021 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 48-CT/TW của Bộ Chính trị khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới; Công văn số 1676/TTg-NC của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường các biện pháp phòng ngừa tội phạm giết người phù hợp với tình hình điều kiện của địa phương,...

2. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho Nhân dân; tăng cường chất lượng sinh hoạt của các tổ chức đoàn thể xã hội, chất lượng sinh hoạt quần chúng trong các tổ dân phố, vận động toàn dân tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm; kịp thời động viên, khuyến khích và nhân rộng những hình thức tuyên truyền đạt hiệu quả cao.

3. Rà soát, thống kê, nắm chắc danh sách các trường hợp mắc bệnh tâm thần, người sử dụng rượu, bia, các chất ma túy có biểu hiện loạn thần, “ngáo đá”; có biện pháp theo dõi, quản lý chặt chẽ; phòng ngừa, làm giảm thiểu nguy cơ phát sinh tội phạm và vi phạm pháp luật do người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu bia, chất kích thích gây ra.

III. PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ

1. Công an tỉnh

- Là cơ quan thường trực, tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn các sở, ban, ngành, đoàn thể, UBND các huyện, thành phố tăng cường triển khai đồng bộ các biện pháp phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật nói chung; tội phạm và vi phạm pháp luật do người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu bia, chất kích thích thực hiện nói riêng. Chú trọng phòng ngừa xã hội, phòng ngừa từ gia đình, cơ sở.

- Phối hợp với các sở, ban, ngành, đoàn thể, Ủy ban mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên, các cơ quan thông tấn báo chí triển khai các hoạt động phòng ngừa xã hội đối với các hành vi phạm tội do người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu bia, chất kích thích gây ra; phát huy có hiệu quả phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.

- Chỉ đạo Công an cấp huyện, cấp xã phối hợp với các cơ quan chức năng rà soát, thống kê danh sách người mắc bệnh tâm thần trên địa bàn; sàng lọc, phân loại, có biện pháp theo dõi, quản lý phù hợp, chặt chẽ đối với người mắc bệnh tâm thần tại gia đình, cộng đồng, đặc biệt là những người bệnh tâm thần có biểu hiện, hành vi nguy hiểm, xâm phạm trật tự xã hội; không để xảy ra các vụ việc, vụ án nghiêm trọng gây hoang mang dư luận và quần chúng Nhân dân.

- Rà soát, lập danh sách các đối tượng nghiện hoặc sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn; mở hồ sơ quản lý các đối tượng sử dụng ma túy có biểu hiện loạn thần "ngáo đá"; tăng cường thu thập, tích lũy tài liệu, tham mưu cấp có thẩm quyền có kế hoạch sớm đưa các đối tượng có đủ điều kiện đi cơ sở cai nghiện tập trung; tăng cường công tác quản lý địa bàn, quản lý đối tượng không để các đối tượng có điều kiện hoạt động phạm tội.

- Tổ chức tuần tra, kiểm soát tại các tuyến, địa bàn trọng điểm; theo dõi, nắm bắt và sàng lọc các đối tượng có tiền án, tiền sự, các đối tượng có biểu hiện tâm thần, đối tượng loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích có nguy cơ gây án.

- Chủ động rà soát, tổng hợp những khó khăn vướng mắc, bất cập trong công tác quản lý người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích; đề xuất bổ sung, hoàn thiện quy định pháp luật, quy định, hướng dẫn của Bộ trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ để tăng cường hiệu lực, hiệu quả phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật do người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích gây ra.

2. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

- Phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức rà soát, thống kê danh sách quản lý người mắc bệnh tâm thần ngoài xã hội. Thường xuyên theo dõi, đánh giá, báo cáo việc thực hiện nghiệp vụ quản lý người tâm thần trên địa bàn tỉnh.

- Tổ chức tuyên truyền đến các cấp, các ngành và người dân về chăm sóc và phục hồi chức năng cho người bệnh tâm thần dựa vào cộng đồng, không phân biệt đối xử, kỳ thị người tâm thần. Trong đó, đặc biệt chú trọng phát hiện, kịp thời can thiệp sớm đối với những người bị rối nhiễu tâm trí, tránh chuyển sang mắc bệnh tâm thần.

- Chỉ đạo cấp cơ sở kịp thời phát hiện, đưa người mắc bệnh tâm thần nặng vào cơ sở chăm sóc và phục hồi chức năng. Tham mưu, chỉ đạo thực hiện nghiêm việc tiếp nhận, quản lý, điều trị người bệnh tâm thần tại các cơ sở.

- Chỉ đạo Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh và Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Cao Bằng thực hiện tiếp nhận, quản lý, nuôi dưỡng, phục hồi chức năng cho đối tượng là người tâm thần được đưa vào trung tâm theo quy định; kết hợp điều trị phục hồi chức năng phù hợp cho từng nhóm đối tượng; vận động các cơ quan, tổ chức, cá nhân hỗ trợ kinh phí phục vụ chăm sóc đối tượng; tiếp nhận, sử dụng các nguồn trợ giúp hợp pháp theo quy định để nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đối tượng.

- Phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức tập huấn cho những người thường xuyên gần gũi, tiếp xúc với người bệnh kỹ năng quản lý, chăm sóc, phòng ngừa những tình huống nguy hiểm; quan tâm giúp đỡ các hộ gia đình bệnh nhân khó khăn trong chữa bệnh, hòa nhập cộng đồng. Đồng thời cần phối hợp, hướng dẫn gia đình đưa bệnh nhân đến những địa phương lân cận có cơ sở điều trị để họ được điều trị đúng cách.

- Hướng dẫn UBND cấp xã về thực hiện chính sách bảo trợ xã hội, phương pháp chăm sóc, theo dõi, khám chữa bệnh cho người tâm thần. Tổ chức đào tạo, tập huấn nghiệp vụ công tác xã hội trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tâm thần.

- Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác cai nghiện ma túy, quản lý sau cai nghiện, phục hồi sức khỏe, nhân cách, giáo dục nghề nghiệp, tái hòa nhập cộng đồng cho người nghiện ma túy.

3. Sở Y tế

- Tăng cường phối hợp rà soát, thống kê số người bị bệnh tâm thần, phân loại và phối hợp với gia đình người bệnh để quản lý, theo dõi chặt chẽ; đưa người bệnh tâm thần đi điều trị, sử dụng thuốc thường xuyên theo chỉ định của bác sĩ.

- Chỉ đạo, hướng dẫn hệ thống y tế cơ sở, các trạm y tế xã, phường có kế hoạch phòng, chống các bệnh rối nhiễu tâm trí (đặc biệt chú ý bệnh tâm thần phân liệt và trầm cảm); chủ động theo dõi, quản lý, giám sát các bệnh nhân đang điều trị tại cộng đồng, xu hướng về nhân cách, khoanh vùng các đối tượng có khả năng phạm tội để phối hợp với các ngành chức năng quản lý. Mỗi địa bàn cần có cán bộ phụ trách về sức khỏe tâm thần cộng đồng tại trung tâm y tế.

- Chỉ đạo các cơ sở y tế quản lý chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần; tổ chức tập huấn cán bộ y tế tuyến huyện và tuyến xã nhằm nâng cao trình độ chuyên môn trong việc chăm sóc, chữa trị người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng; hướng dẫn người tâm thần và các hộ gia đình có người tâm thần khám định kỳ và cấp thuốc cho bệnh nhân.

- Chỉ đạo Bệnh viện đa khoa tỉnh tiếp nhận và điều trị đối với những người bệnh tâm thần và rối nhiễu tâm trí lang thang, các đối tượng có dấu hiệu loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích không có người thân chăm sóc hoặc có người thân mà hoàn cảnh khó khăn, nhằm ngăn ngừa đối tượng có nguy cơ phạm tội. Quản lý chặt chẽ quy trình khám, chữa bệnh và quản lý người mắc bệnh tâm thần, người bị áp dụng biện pháp chữa bệnh bắt buộc.

- Xây dựng phác đồ điều trị, cai nghiện, hỗ trợ tư vấn, can thiệp cho người nghiện ma túy, nhất là đối với người nghiện ma túy tổng hợp; tăng cường quản lý thuốc hướng thần, thuốc gây nghiện, tiền chất trong lĩnh vực y tế. Thực hiện tốt các quy định về phòng, chống tác hại của rượu, bia.

4. Sở Thông tin và Truyền thông

- Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền sâu rộng về các biểu hiện, hành vi, các nguy cơ có thể do các đối tượng tâm thần, loạn thần gây ra để người dân cùng biết và chủ động cảnh giác, phòng ngừa.

- Chủ trì, phối hợp với các ngành liên quan hướng dẫn các cơ quan báo chí địa phương, hệ thống thông tin cơ sở tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền sâu rộng về các biểu hiện, hành vi, nguy cơ có thể do các đối tượng tâm thần, loạn thần gây ra để người biết và chủ động cảnh giác, phòng ngừa; tuyên truyền để các gia đình biết khi thấy người thân có dấu hiệu phát bệnh rối loạn tâm thần, loạn thần hoặc đã bị bệnh và tái phát bệnh cần báo ngay cho cơ quan chức năng hoặc đưa người bệnh đi khám và điều trị, kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường góp phần ngăn chặn các hành vi tiêu cực, hậu quả đáng tiếc xảy ra.

5. Sở Tư pháp

- Phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát, nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích, góp phần hạn chế, khắc phục nguyên nhân của tội phạm.

- Tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật, các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến đến người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích.

6. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch

- Thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước đối với lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao; gắn việc xây dựng đời sống văn hóa tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, trường học, các khu dân cư với tuyên truyền phòng, chống tội phạm và các tệ nạn xã hội, bài trừ ma túy.

- Tăng cường công tác tuyên truyền về biểu hiện, hành vi, các nguy cơ có thể do các đối tượng tâm thần, loạn thần gây ra; các biện pháp phòng ngừa, quản lý, điều trị người mắc bệnh tâm thần, loạn thần.

7. Sở Tài chính

Phối hợp với các đơn vị liên quan căn cứ vào khả năng cân đối ngân sách, tham mưu UBND tỉnh bố trí kinh phí xây dựng, mở rộng các cơ sở, trung tâm bảo trợ xã hội cho người bị bệnh tâm thần nhằm đáp ứng nhu cầu tiếp nhận, chăm sóc, nuôi dưỡng, trị liệu, phục hồi chức năng.

8. Sở Giáo dục và Đào tạo

Tăng cường tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật đối với học sinh, sinh viên; đưa nội dung giáo dục về phòng chống ma túy, phòng chống tệ nạn xã hội lồng ghép trong chương trình giáo dục, phù hợp với các cấp học, trình độ nhằm nâng cao nhận thức trong học sinh, sinh viên. Phối hợp các cơ quan chuyên môn để tổ chức hướng dẫn công chức, viên chức, người lao động và người học trong ngành giáo dục cách nhận biết, cách tự bảo vệ khi gặp người có biểu hiện mắc bệnh tâm thần, người có biểu hiện loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích.

9. Đề nghị Tòa án nhân dân tỉnh và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh

- Chỉ đạo các đơn vị trực thuộc phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị trong giải quyết các vụ án, vụ việc liên quan đến người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích.

- Xem xét, thực hiện xét xử lưu động theo đề nghị của chính quyền địa phương, đặc biệt là các vụ án giết người liên quan đến người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích gây ra, xử lý nghiêm các đối tượng phạm tội để răn đe, phòng ngừa chung trong toàn xã hội.

10. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các tổ chức thành viên

- Tăng cường tuyên truyền, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật, đạo đức, lối sống văn hóa, phòng chống ma túy trong hội viên, đoàn viên, người lao động, không để các thành viên của tổ chức mình thực hiện tội phạm và tệ nạn xã hội. Vận động các tầng lớp Nhân dân tham gia phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; tham gia phòng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật.

- Tổ chức các hoạt động tuyên truyền cho các hội viên, đoàn viên, các tầng lớp Nhân dân về kỹ năng nhận diện, quản lý, chăm sóc, chữa trị cho người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích; kỹ năng phòng ngừa những tình huống nguy hiểm có thể xảy ra.

- Phối hợp rà soát, thống kê danh sách những người có biểu hiện tâm thần, đặc biệt là những trường hợp lang thang cơ nhỡ, không có gia đình, không có người chăm sóc, hoặc gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Có chế độ, chính sách hỗ trợ kịp thời, phù hợp.

11. Các sở, ban ngành, đoàn thể tỉnh

- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân, đặc biệt là các phương pháp nhận diện, theo dõi, quản lý người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích để người dân biết và chủ động phòng ngừa; hướng dẫn người dân có biện pháp đưa đi chữa trị hoặc đưa đi cơ sở cai nghiện.

- Nêu cao tinh thần cùng toàn xã hội tham gia công tác phòng, chống tội phạm, quản lý, phòng ngừa người mắc bệnh tâm thần, người loạn thần do sử dụng rượu, bia, chất kích thích xâm phạm trật tự xã hội.

12. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố

- Tăng cường công tác tuyên truyền cho người dân hiểu rõ về bệnh tâm thần, phương pháp theo dõi, quản lý để phòng ngừa và phát hiện sớm, hỗ trợ điều trị, phục hồi chức năng cho người bệnh tâm thần.

- Chỉ đạo UBND các xã, phường, thị trấn tổ chức rà soát, thống kê danh sách xác định số người có biểu hiện mắc chứng bệnh tâm thần đang sống ngoài cộng đồng, số người mắc bệnh tâm thần đang điều trị tại các cơ sở y tế; số người mắc bệnh tâm thần đang điều trị ngoại trú, số người có tiền sử mắc bệnh tâm thần đã điều trị khỏi bệnh trở về sinh sống tại địa phương; chủ động phát hiện số người mắc bệnh tâm thần mới phát sinh, đặc biệt là người bệnh có nguy cơ gây ra những hành vi nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe cho người thân và xã hội người có biểu hiện loạn thần, “ngáo đá” do sử dụng rượu, bia, chất kích thích, ma túy tổng hợp. UBND cấp huyện tổng hợp, báo cáo cho UBND tỉnh (qua Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh) để có kế hoạch quản lý.

- Hướng dẫn gia đình đưa người bệnh vào điều trị tại các cơ sở chữa bệnh; chỉ đạo các cơ quan, bộ phận chuyên môn, tổ chức đoàn thể phân công các cá nhân, tổ chức tham gia phối hợp với gia đình hỗ trợ chữa bệnh, điều trị và theo dõi, quản lý tại gia đình, cộng đồng; quan tâm thực hiện chính sách bảo trợ xã hội theo quy định; thực hiện các quy trình chăm sóc, điều trị, hỗ trợ đối với người tâm thần sinh sống tại cộng đồng và tiếp nhận, nuôi dưỡng các trường hợp tâm thần tại các trung tâm, cơ sở trợ giúp xã hội.

- Phối hợp với gia đình người bệnh siết chặt quản lý, có giải pháp cách ly người bị tâm thần một cách hợp lý; không để họ tiếp xúc với các vật dụng, công cụ, vũ khí nguy hiểm, hạn chế thấp nhất điều kiện, khả năng gây án.

- Có chính sách quản lý thích hợp đối với những người bị bệnh tâm thần đi lang thang, không có gia đình, không nơi nương tựa.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Các sở, ban, ngành đoàn thể của tỉnh và UBND các huyện, thành phố căn cứ nội dung trên triển khai thực hiện nghiêm túc; định kỳ 06 tháng (trước ngày 20/6), 01 năm (trước ngày 20/12) báo cáo tình hình, kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao về UBND tỉnh Cao Bằng (Qua Phòng Cảnh sát Hình sự Công an tỉnh) để tổng hợp báo cáo (số liệu tính từ ngày 15 tháng đầu kỳ đến 14 tháng cuối kỳ).

2. Giao Công an tỉnh giúp UBND tỉnh theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc và tổng hợp kết quả thực hiện Kế hoạch này./.