Kính gửi: Thủ tướng Chính phủ

Ngày 10 tháng 02 năm 2006, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quy chế thí điểm khu vực cảng mở Cát Lái thuộc Công ty Tân Cảng Sài Gòn (gọi tắt là Quy chế thí điểm) kèm theo Quyết định số 37/2006/QĐ-TTg (gọi tắt là Quyết định số 37/2006/QĐ-TTg). Theo Quyết định số 37/2006/QĐ-TTg, Bộ Giao thông vận tải được giao chủ trì phối hợp cùng với Bộ Quốc phòng, Bộ Thương mại, Bộ Tài chính, các cơ quan liên quan tổ chức theo dõi và báo cáo Thủ tướng Chính phủ những vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện Quy chế thí điểm này.

Thực hiện Quyết định số 37/2006/QĐ-TTg nêu trên, Bộ Giao thông vận tải đã giao Cục Hàng hải Việt Nam phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức theo dõi những vấn đề vướng mắc, phát sinh trong quá trình thực hiện Quy chế thí điểm; Công ty Tân Cảng Sài Gòn đã xây dựng kho bãi, tường rào bao quanh và hệ thống camera bảo vệ, văn phòng, nhà trưng bày, trạm kiểm soát hải quan và hệ thống mạng máy tính; đồng thời ban hành Nội quy khu vực cảng mở Cát Lái, Quy trình thủ tục xuất, nhập hàng hóa qua khu vực cảng mở Cát Lái và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 06 tháng 5 năm 2006.

Sau hơn một năm thực hiện, ngày 09 tháng 5 năm 2007, tại thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Giao thông vận tải tổ chức Hội nghị tổng kết, đánh giá sau 01 năm thực hiện Quy chế thí điểm. Tham gia Hội nghị có đại diện Văn phòng Chính phủ; Bộ Giao thông vận tải; Tổng cục Hải quan; Cục Hàng hải Việt Nam, các Cục Hải quan Bình Dương, Đồng Nai, Vũng Tàu; các Chi cục Hải quan; các Hiệp hội Đại lý, Giao nhận; các doanh nghiệp liên quan và Công ty Tân Cảng Sài Gòn (kèm theo Biên bản Hội nghị).

Trên cơ sở báo cáo đánh giá kết quả hoạt động của Cục Hàng hải Việt Nam, Công ty Tân Cảng Sài Gòn và các cơ quan, doanh nghiệp liên quan (gửi kèm theo văn bản), Bộ Giao thông vận tải đã lấy ý kiến của Bộ Tài chính, Bộ Quốc phòng và Bộ Công thương.

Ý kiến của các Bộ đều cho rằng chưa nên mở rộng mô hình này trên toàn quốc, tiếp tục thí điểm và sửa đổi một số điều tại “Quy chế thí điểm khu vực cảng mở Cát Lái thuộc Công ty Tân cảng Sài gòn” ban hành kèm theo Quyết định số 37/2006/QĐ-TTg ngày 10 tháng 2 năm 2006 của Thủ tướng Chính phủ. Mặt khác, hầu hết các kiến nghị của các cơ quan liên quan, Công ty Tân Cảng Sài Gòn và các doanh nghiệp khác đều là các vấn đề liên quan đến trình tự thủ tục hải quan quy định tại Nghị định số 154/2005/NĐ-CP ngày 15 tháng 12 năm 2005 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Hải quan về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan.

Bộ Giao thông vận tải xin báo cáo Thủ tướng Chính phủ một số nội dung chính như sau:

1. Đánh giá chung

Việc thực hiện Quy chế thí điểm khu vực cảng mở Cát Lái thuộc Công ty Tân Cảng Sài Gòn là phù hợp với chủ trương chính sách, pháp luật Nhà nước; phù hợp với việc phát triển mô hình cảng đang được áp dụng có hiệu quả trên thế giới, phù hợp với xu hướng hội nhập kinh tế thế giới trong giai đoạn hiện nay khi Việt Nam là thành viên của Tổ chức thương mại thế giới (WTO).

2. Kết quả hoạt động

Theo Báo cáo đánh giá của Công ty Tân cảng Sài Gòn, sau 01 năm thực hiện Quy chế, kết quả đạt được còn rất hạn chế. Sản lượng hàng con-te-nơ thông qua Khu vực cảng mở là 26.972 TEUs, thấp hơn so với kế hoạch đặt ra. Trong đó hàng trung chuyển đạt 26.677 TEUs chiếm 99,50% (dịch vụ trung chuyển con-te-nơ tại khu vực cảng mở Cát Lái đã tổ chức thực hiện từ trước khi có Quyết định số 37/2006/QĐ-TTg), dịch vụ sang con-te-nơ đạt 90 TEUs chiếm 0,34%, dịch vụ hàng lẻ đạt 25 TEUs chiếm 0,1%. Đối với các dịch vụ khác như mua, bán, đóng gói, đóng gói lại, sắp xếp, sắp xếp lại hàng hóa, gia cố, sửa chữa hoặc thay thế con-te-nơ khác đối với con-te-nơ trung chuyển và hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh chưa được thực hiện.

2. Nguyên nhân

- Chức năng hoạt động của Khu vực cảng mở Cát Lái được quy định trong Quy chế còn hạn hẹp, hầu hết các dịch vụ đóng gói, đóng gói lại, mua bán, chuyển quyền sở hữu, sang con-te-nơ,…cũng được thực hiện trong kho ngoại quan và dễ dàng xuất ở bất kỳ cảng biển nào. Còn nếu như thực hiện các dịch vụ trên tại Khu vực cảng mở thì lại phải xuất ở chính cảng mở do việc chuyển cảng cho hàng của cảng mở chưa được cơ quan hải quan thống nhất vì chưa được quy định cụ thể trong Quy chế.

- Còn thiếu văn bản hướng dẫn về quy trình thủ tục hải quan cụ thể áp dụng cho Khu vực cảng mở Cát Lái. Hiện tại, cơ quan hải quan dựa duy nhất vào nội dung Quy chế để thực hiện, do đó hầu hết các dịch vụ quy định trong Quy chế không thể thực hiện được; mặt khác, trình tự thủ tục hải quan trong việc thực hiện một số dịch vụ như chỉnh sửa manifest, thu gom hàng lẻ, chuyển cảng,…chưa có sự thống nhất trong cơ quan hải quan, do đó khách hàng chưa dám mạo hiểm khi sử dụng dịch vụ tại Cảng mở.

- Doanh nghiệp (là những khách hàng) còn gặp nhiều khó khăn trong thủ tục thanh toán với Ngân hàng. Vì trong bộ chứng từ thanh toán yêu cầu phải có Tờ khai hải quan, nhưng theo quy chế chỉ yêu cầu khách hàng nộp Lược khai hàng hóa cho cơ quan hải quan nên cơ quan hải quan không thể cấp Tờ khai hải quan trong bộ chứng từ thanh toán.

- Chưa có hướng dẫn cụ thể về thuế thu nhập phát sinh do khách hàng tiến hành các hoạt động mua bán, kinh doanh hàng hóa tại Khu vực cảng mở.

3. Kiến nghị

Bộ Giao thông vận tải xin kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan thực hiện một số nội dung như sau:

a) Yêu cầu Công ty Tân Cảng Sài Gòn và các doanh nghiệp khác có liên quan tiếp tục gửi các ý kiến đề xuất, kiến nghị đối với Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan), Ngân hàng nhà nước, Bộ Thương mại.

b) Giao Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) chủ trì sửa đổi, bổ sung Nghị định số 154/2005/NĐ-CP ngày 15 tháng 12 năm 2005 của Chính phủ nêu trên; đồng thời, nghiên cứu, xây dựng quy chế khu vực cảng mở thay thế “Quy chế thí điểm khu vực cảng mở Cát Lái thuộc Công ty Tân cảng Sài gòn” ban hành kèm theo Quyết định số 37/2006/QĐ-TTg ngày 10 tháng 2 năm 2006 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó lưu ý đến các nội dung sau:

- Thẩm quyền chuyển quyền sở hữu hàng hoá;

- Việc thu gom hàng lẻ, lắp ghép, gia công, mở cửa hàng miễn thuế;

- Việc chuyển tải hàng hóa từ các cảng biển, cửa khẩu khác, sân bay, kho ngoại quan vào cảng mở, nếu trên vận đơn ghi rõ cảng đích hoặc cảng trung chuyển là cảng mở Cát Lái và ngược lại;

- Thẩm quyền chỉnh sửa cảng đích hoặc cảng trung chuyển trên Tờ khai hàng hóa (Manifest) là cảng mở Cát Lái, nếu lô hàng đó chưa làm thủ tục thông quan;

- Việc thỏa thuận thời gian lưu hàng trong khu vực cảng mở;

- Việc quá cảnh qua cảng mở đối với hàng hoá (cả lô hay từng phần) trừ hàng bị cấm;

- Thủ tục thanh toán tại Ngân hàng không cần tờ khai hải quan đối với hàng hóa thông qua cảng mở.

Bộ Giao thông xin báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.