Ngày 7 tháng 8 năm 2008, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã chủ trì họp về một số giải pháp đẩy mạnh việc thu mua tiêu thụ hết lúa, gạo vụ Hè thu 2008 ở các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long. Tham dự cuộc họp có Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, Bộ trưởng các Bộ: Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và lãnh đạo Bộ Công Thương, Văn phòng Chính phủ. Sau khi nghe Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn báo cáo tình hình tiêu thụ lúa gạo năm 2008, lãnh đạo Bộ Công Thương báo cáo tình hình xuất khẩu gạo 7 tháng và kế hoạch các tháng còn lại năm 2008, ý kiến các đại biểu tham dự cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng có ý kiến như sau:

Trong bối cảnh thời tiết có nhiều bất lợi rét đậm kéo dài, dịch bệnh tái phát, giá cả tăng cao, Chính phủ đã hết sức quan tâm đến kiềm chế lạm phát, chỉ đạo và hỗ trợ sản xuất nông nghiệp nhằm cải thiện đời sống nông dân và bảo đảm an ninh lương thực cho đất nước.

Vụ Đông Xuân 2007-2008 trúng mùa, được giá, nông dân phấn khởi tiếp tục đầu tư phát triển sản xuất vụ Hè thu và vụ Mùa năm 2008. Do chủ động dự báo sản xuất, cân đối cung cầu, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia và để tiêu thụ hết lúa hàng hoá của nông dân, nên ngay từ đầu năm Chính phủ đã xác định chỉ tiêu xuất khẩu cả năm từ 4,0 - 4,5 triệu tấn gạo, đồng thời chỉ đạo ký kết hợp đồng đến hết quý III năm 2008 là 3,5 triệu tấn gạo, nhờ đó các doanh nghiệp đã chủ động thương thảo, ký kết được hợp đồng xuất khẩu khoảng 3,6 triệu tấn gạo. Nhưng đến hết tháng 7 cả nước mới xuất khẩu được 2,8 triệu tấn. Hiện nay, vụ lúa hè thu đang thu hoạch, trúng mùa, lượng lúa hàng hoá trong dân còn nhiều, giá đang có xu hướng giảm làm ảnh hưởng đến thu nhập và đời sống nông dân. Tình trạng nêu trên là do các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, trước hết là Tổng công ty Lương thực miền Nam và Tổng công ty Lương thực miền Bắc chưa chủ động, tích cực mua lúa hàng hoá cho dân, thậm chí mới mua được một số lượng rất thấp so với số lượng đã ký hợp đồng xuất khẩu và phải giao ngay trong tháng 8 và tháng 9 năm 2008. Việc đưa thông tin về chủ trương xuất khẩu gạo thiếu chính xác, không đầy đủ đã làm cho nông dân lo lắng và không có lợi cho việc xuất khẩu gạo của ta.

Để tiêu thụ hết lúa hàng hoá vụ hè thu và bảo đảm cho người trồng lúa có lãi khoảng 40% trở lên, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố vùng đồng bằng sông Cửu Long, Tổng công ty Lương thực miền Nam, Tổng công ty Lương thực miền Bắc, Hiệp hội Lương thực Việt Nam tập trung chỉ đạo triển khai tốt một số giải pháp cấp bách sau:

1. Tập trung chỉ đạo các doanh nghiệp xuất khẩu gạo đẩy nhanh tiến độ giao hàng để trong tháng 8 và tháng 9 năm 2008 giao hết số gạo đã ký hợp đồng (3,6 triệu tấn) và khẩn trương thương thảo, ký hợp đồng mới với giá cả có lợi theo số lượng xuất khẩu cả năm 2008 khoảng 4,5 - 4,6 triệu tấn.

2. Yêu cầu Tổng công ty Lương thực miền Nam, Tổng công ty Lương thực miền Bắc triển khai ngay các biện pháp để mua khoảng 400- 500 ngàn tấn gạo trong tháng 8 năm 2008 và bảo đảm đủ số lượng gạo để xuất khẩu theo hợp đồng đã ký, nhằm tiêu thụ hết lúa hàng hoá vụ Hè thu cho nông dân. Giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì cùng Bộ Công Thương phối hợp với Hiệp hội Lương thực Việt Nam kiểm tra, giám sát việc mua lúa, gạo hàng hoá của các đơn vị này.

3. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo các ngân hàng thương mại bảo đảm cho vay đủ vốn với lãi suất thích hợp cho các doanh nghiệp mua lúa hàng hóa cho nông dân; xem xét gia hạn nợ cũ và tiếp tục cho vay mới theo quy định đối với hộ nông dân chưa tiêu thụ được lúa mà có nhu cầu gia hạn hoặc vay mới để tiếp tục sản xuất.

4. Nhằm triển khai các giải pháp kiềm chế lạm phát, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 104/2008/QĐ-TTg ngày 21 tháng 7 năm 2008 về mức thuế tuyệt đối thuế xuất khẩu đối với mặt hàng gạo và phân bón (Quyết định này có hiệu lực từ ngày 15 tháng 8 năm 2008). Nhưng hiện nay giá lương thực và chỉ số giá tiêu dùng đang có xu hướng giảm, vì vậy, Thủ tướng Chính phủ quyết định chưa áp dụng mức thuế suất thuế xuất khẩu đối với hợp đồng xuất khẩu gạo có giá xuất khẩu theo giá FOB ở mức dưới 800 đô la Mỹ/tấn. Bộ Tài chính hướng dẫn cụ thể để triển khai, thực hiện.

5. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương, Hiệp hội Lương thực Việt Nam phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng đưa tin đầy đủ, chính xác, không gây bất lợi cho xuất khẩu gạo và tiêu thụ lúa gạo hiện nay cho nông dân.

Văn phòng Chính phủ xin thông báo để các Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố vùng đồng bằng sông Cửu Long, Tổng công ty Lương thực miền Nam, Tổng công ty Lương thực miền Bắc, Hiệp hội Lương thực Việt Nam biết, thực hiện.