Ngày 13/11/2018, tại Gia Lai, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tổ chức Hội nghị đánh giá hơn 01 năm triển khai thực hiện Đề án thí điểm hoàn thiện và nhân rộng mô hình bảo vệ môi trường trong xây dựng nông thôn mới tại các xã khó khăn, biên giới, hải đảo theo hướng xã hội hoá, giai đoạn 2017 - 2020 (được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 712/QĐ-TTg ngày 26/5/2017, sau đây gọi tắt là Đề án 712). Tại Hội nghị, đại biểu các Bộ, ngành, địa phương đã thống nhất đánh giá: Việc triển khai thực hiện Đề án 712 đã huy động được sự quan tâm, vào cuộc của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự hưởng ứng của nhân dân và sự tham gia của các doanh nghiệp, hợp tác xã dịch vụ môi trường; đã gắn kết thực hiện Đề án 712 với thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới, là một trong những nội dung trọng tâm, nâng cao chất lượng trong xây dựng nông thôn mới; huy động được nhiều nguồn lực khác nhau để triển khai Đề án 712; bước đầu đánh giá được thực trạng và đề xuất định hướng triển khai thực hiện trong thời gian tới đối với các vấn đề môi trường nông thôn, như: cung cấp nước sạch, xử lý chất thải rắn, xử lý chất thải chăn nuôi, xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng,... Đồng thời, bắt đầu triển khai có hiệu quả một số mô hình thí điểm trong phạm vi Đề án, nhất là các mô hình về tuyên truyền viên của các tổ chức chính trị - xã hội.

Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc cần tiếp tục phải nghiên cứu, có giải pháp khắc phục, đó là: Cần đơn giản hóa, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các thủ tục lập, phê duyệt dự án mô hình thí điểm; việc phân công trách nhiệm thẩm định công nghệ xử lý chất thải giữa các cơ quan hiện nay còn chồng chéo, chưa rõ, dẫn đến lúng túng trong khâu xây dựng và thẩm định hồ sơ các dự án; sự phối hợp của các ngành liên quan còn chưa thật chặt chẽ, nhuần nhuyễn,... Ngoài ra, năng lực của các địa phương trong xây dựng hồ sơ đề xuất còn hạn chế, dẫn đến tiến độ thực hiện còn chậm, nhiều địa phương đăng ký thực hiện dự án, song hiện nay vẫn chưa triển khai xây dựng hồ sơ dự án. Về xây dựng mô hình tuyên truyền viên bảo vệ môi trường cấp xã, chưa có cơ chế tài chính cụ thể để chi trả phụ cấp cho tuyên truyền viên, dẫn đến chưa có cam kết, ràng buộc lâu dài đối với đội ngũ này,...

Để tiếp tục đẩy mạnh triển khai thực hiện hiệu quả Đề án 712, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, cơ quan Trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội và Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam phối hợp thực hiện các nội dung sau:

1. Đối với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố

a) Tiếp tục rà soát, đánh giá thực trạng các mô hình hiện có về cung cấp nước sạch nông thôn, thu gom và xử lý chất thải sinh hoạt, thu gom và xử lý chất thải chăn nuôi, thu gom và xử lý bao gói thuốc bảo vệ thực vật; trên cơ sở đó, tổng kết những mô hình tốt có thể nhân rộng và vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện các mô hình này tại địa phương.

b) Các địa phương đã có đề xuất thực hiện Dự án mô hình thí điểm về bảo vệ môi trường theo Đề án 712, đồng thời đã có phương án bố trí vốn dự phòng 10% Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới để thực hiện Dự án (Phụ lục 1 gửi kèm), đề nghị:

- Khẩn trương xây dựng báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, thực hiện các thủ tục thẩm định nội bộ và gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để thẩm định nội dung, tổng hợp và hướng dẫn thực hiện.

- Khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, phê duyệt và triển khai thực hiện các Dự án đã có ý kiến của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn.

c) Các địa phương khác có nhu cầu thực hiện Dự án thí điểm, đề nghị rà soát lại phương án bố trí vốn dự phòng 10% Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới để thực hiện Dự án và khẩn trương gửi về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tổng hợp.

d) Đẩy mạnh thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới:

Tập trung giải quyết các vấn đề môi trường nông thôn bức xúc của địa phương, trong đó đặc biệt lưu ý: Phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn; nâng tỷ lệ chất thải sinh hoạt được thu gom và xử lý theo đúng quy định đảm bảo an toàn về môi trường, giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường do chất thải chăn nuôi; có phương án tối ưu để thu gom và xử lý bao gói thuốc bảo vệ thực vật đã qua sử dụng; quan tâm đến việc thu gom và có mô hình xử lý nước thải sinh hoạt phân tán theo các cụm dân cư; nâng cao tỷ lệ dân được sử dụng nước sạch đạt chuẩn từ hệ thống cấp nước tập trung và tỷ lệ nhà tiêu hợp vệ sinh...;

- Kiên quyết chỉ công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới khi đáp ứng được tất cả các yêu cầu của tiêu chí môi trường và an toàn thực phẩm theo Quyết định số 1980/QĐ-TTg ngày 17/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới;

- Tổ chức kiểm tra, đánh giá lại mức độ đạt chuẩn tiêu chí 17 đối với các xã đã được công nhận đạt chuẩn, đặc biệt là các xã đã được công nhận đạt chuẩn theo Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới, từ đó có giải pháp nâng cao chất lượng, đảm bảo tính bền vững.

2. Đối với cơ quan Trung ương các tổ chức chính trị - xã hội và Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam

a) Tiếp tục chỉ đạo xây dựng và triển khai thực hiện mô hình tuyên truyền viên bảo vệ môi trường cấp xã theo hướng đi sâu vào chất lượng tuyên truyền, vận động, gắn với các nội dung bảo vệ môi trường cụ thể tại địa phương, như ý nghĩa, giá trị của việc sử dụng nước sạch trong sinh hoạt; công tác thu gom, xử lý chất thải rắn; hoạt động cải tạo, xây dựng cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp...;

b) Chỉ đạo thí điểm xây dựng mô hình tuyên truyền viên bảo vệ môi trường cấp huyện ở những nơi có điều kiện gắn với các mô hình thu gom và xử lý chất thải rắn, các khu xử lý chất thải rắn cấp huyện;

c) Đề xuất, thống nhất với các cơ quan, đơn vị có thẩm quyền về mức phụ cấp và nguồn kinh phí để hỗ trợ phụ cấp cho đội ngũ tuyên truyền viên, nhằm đảm bảo tính bền vững của mô hình, các phương tiện thiết bị hỗ trợ để đảm bảo điều kiện làm việc;

d) Kịp thời biểu dương, động viên, khích lệ những tuyên truyền viên giỏi, tâm huyết với công tác bảo vệ môi trường, các tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác bảo vệ môi trường. Lựa chọn một số tập thể, cá nhân là điển hình tiêu biểu trong công tác bảo vệ môi trường để phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức Lễ tuyên dương toàn quốc tập thể, cá nhân tiêu biểu về bảo vệ môi trường trong xây dựng nông thôn mới (dự kiến vào giữa năm 2019, sẽ có kế hoạch cụ thể sau)./.

(Thông tin chi tiết, đề nghị liên hệ với đ/c Tô Thúy Nga, Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ và Môi trường, Văn phòng Điều phối NTM Trung ương, số 2 Ngọc Hà, Ba Đình, Hà Nội, điện thoại: 0902.212.982, thư điện tử: tongaht@gmail.com)