Kính gửi: Bộ Công Thương.

Quá trình thực hiện Thông tư liên tịch số 01/2008/TTLT-BCT-BTC-BGTVT-BNN&PTNT-NHNN ngày 31/01/2008, Thông tư số 13/2009/TT-BCT ngày 03/6/2009 của Bộ Công Thương quy định xuất nhập khẩu hàng hóa qua cửa khẩu phụ, lối mở nằm ngoài các khu Kinh tế cửa khẩu, Tổng cục Hải quan đang gặp khó khăn, vướng mắc khi giải quyết thủ tục xuất khẩu hàng hóa theo loại hình gia công, nhập sản xuất xuất khẩu qua các cửa khẩu phụ, lối mở thuộc các tỉnh biên giới. Tổng cục Hải quan xin trao đổi với Quý Bộ như sau:

1- Cơ sở pháp lý:

(1) Khoản 4 Điều 9 Quyết định số 254/2006/QĐ-TTg ngày 07/11/2006 của Thủ tướng Chính phủ quy định: Cửa khẩu phụ được mở cho người, phương tiện, hàng hóa của Việt Nam và nước có chung biên giới ở khu vực biên giới, vùng biên giới qua lại biên giới quốc gia.

(2) Tiết đ điểm 2 mục III Thông tư liên tịch số 01/2008/TTLT-BCT-BTC-BGTVT-BNN&PTNT-BYT-NHNN quy định: Trường hợp hàng hóa theo hợp đồng thương mại và phi thương mại của nước thứ ba hoặc của nước có chung biên giới muốn xuất, nhập qua cửa khẩu phụ hoắc điểm thông quan nằm ngoài khu kinh tế cửa khẩu thì chủ hàng hoặc người đại diện phải có văn bản đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh biên giới ra quyết định cho phép nếu việc thông quan đó hội đủ các tiêu chí sau: Phải có lực lượng chức năng chuyên ngành Hải quan, Biên phòng, Kiểm dịch. Quyết định này chỉ áp dụng cho từng lô hàng, từng hợp đồng và có thời hạn…

(3) Khoản 1 Điều 2 Thông tư số 13/2009/TT-BCT quy định: Hàng hóa xuất khẩu hợp pháp theo quy định hiện hành được xuất khẩu qua các cửa khẩu phụ, lối mở biên giới nằm ngoài các khu kinh tế cửa khẩu.

Thực tế trong quá trình thực hiện đang có sự mâu thuẫn giữa các văn bản qui phạm pháp luật dẫn trên như sau:

Theo quy định tại điểm 2đ mục II Thông tư liên tịch số 01 thì hàng hóa theo hợp đồng thương mại và phi thương mại của nước thứ 3 hoặc của nước có chung biên giới muốn xuất, nhập qua cửa khẩu phụ hoặc điểm thông quan nằm ngoài khu kinh tế cửa khẩu thì chủ hàng hoặc người đại diện phải có văn bản đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh biên giới ra quyết định cho phép nếu việc thông quan đó hội đủ các tiêu chí: Phải có lực lượng chức năng chuyên ngành Hải quan, Biên phòng, Kiểm dịch. Quyết định này chỉ áp dụng cho từng lô hàng, từng hợp đồng và có thời hạn…

- Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Thông tư số 13/2009/TT-BCT thì hàng hóa xuất khẩu hợp pháp được xuất khẩu qua các cửa khẩu phụ, lối mở biên giới nằm ngoài các khu kinh tế cửa khẩu. Như vậy, Thông tư số 13/2009/TT-BCT không yêu cầu doanh nghiệp phải xin phép UBND tỉnh biên giới khi xuất khẩu hàng hóa hợp pháp qua cửa khẩu phụ, lối mở, trừ hàng hóa là tài nguyên, khoáng sản quy định tại khoản 2 Điều 2 Thông tư này.

Thông tư số 13/2009/TT-BCT được xây dựng trên cơ sở văn bản số 1420/TTg-KTTH ngày 27/8/2008 của Thủ tướng Chính phủ; theo đó, đối với các cửa khẩu phụ, lối mở nằm ngoài khu kinh tế cửa khẩu đã có đầy đủ lực lượng chức năng Hải quan, Biên phòng, kiểm dịch và cơ sở kỹ thuật đảm bảo quản lý nhà nước chỉ cho phép thông quan hàng hóa xuất khẩu.

2. Thực tiễn:

Hiện này, nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực gia công, sản xuất xuất khẩu ghi xuất khẩu hàng hóa được sản xuất tại Việt Nam qua cửa khẩu phụ, lối mở nằm ngoài khu kinh tế cửa khẩu đang gặp khó khăn, vướng mắc như sau:

- Nếu thực hiện theo quy định tại Thông tư liên tịch số 01 dẫn trên, khi đề nghị UBND tỉnh biên giới cho phép được xuất khẩu qua cửa khẩu phụ, lối mở thì UBND không xác nhận vì theo quy định tại Thông tư số 13 thì Chủ tịch UBND chỉ quyết định cho phép hàng hóa được xuất khẩu qua các cửa khẩu phụ, lối mở đối với mặt hàng là tài nguyên, khoáng sản.

- Nếu thực hiện theo quy định tại Thông tư số 13, cơ quan hải quan không có cơ sở để xác định thế nào là hàng hóa hợp pháp để giải quyết thủ tục xuất khẩu cho hàng gia công, sản xuất xuất khẩu được sản xuất tại Việt Nam, được cấp xuất xứ Việt Nam hoặc không được cấp xuất xứ Việt Nam theo quy định của pháp luật qua cửa khẩu phụ, lối mở nằm ngoài khu kinh tế cửa khẩu.

Để đảm bảo hàng hóa xuất khẩu được xuất qua đúng cửa khẩu quy định và đảm bảo công tác quản lý nhà nước về hải quan, Tổng cục Hải quan đề nghị Quý Bộ cho biết ý kiến: Đối với hàng gia công, hàng sản xuất xuất khẩu được sản xuất tại Việt Nam thì có được coi là hàng hóa hợp pháp theo quy định tại Thông tư số 13/2009/TT-BCT; có được xuất khẩu qua cửa khẩu phụ, lối mở nằm ngoài khu kinh tế cửa khẩu nơi đã có đầy đủ lực lượng chức năng Hải quan, Biên phòng, Kiểm dịch; có phải xin phép Chủ tịch UBND tỉnh biên giới.

Tổng cục Hải quan xin nhận lại ý kiến của Quý Bộ trước ngày 27/3/2014 để hướng dẫn Hải quan địa phương thống nhất thực hiện.

Trân trọng sự hợp tác của Quý Bộ./.