CHỈ THỊ

VỀ VIỆC TĂNG CƯỜNG KIỂM TRA, THANH TRA VIỆC QUẢN LÝ, CẤP PHÁT, SỬ DỤNG CÁC LOẠI VĂN BẰNG, CHỨNG CHỈ CỦA HỆ THỐNG GIÁO DỤC QUỐC DÂN

Những năm gần đây, cơ quan quản lý giáo dục các cấp đã tăng cường kiểm tra, thanh tra nhằm phát hiện và xử lý các trường hợp tiêu cực trong việc lập hồ sơ dự thi, xét tuyển nhưng vẫn chưa ngăn chặn được việc sử dụng các loại văn bằng, chứng chỉ bất hợp pháp trong các kỳ thi tốt nghiệp, tuyển sinh ở các cấp học, giáo dục phổ thông và giáo dục đại học, sau đại học, trung học chuyên nghiệp cũng như sử dụng vào các mục đích khác. Tình trạng đó không những làm giảm lòng tin của nhân dân vào giá trị của các văn bằng, chứng chỉ mà còn gây trở ngại trong việc bố trí sử dụng cán bộ, công chức, viên chức theo tiêu chuẩn trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.

Để lập lại kỉ cương trong lĩnh vực này, Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trương tiến hành tổng rà soát việc cấp phát và sử dụng các loại văn bằng, chứng chỉ do các cấp quản lý có thẩm quyền ban hành trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Việc kiểm tra phải được triển khai ngay và tiến hành thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ của từng cơ sở, từng cấp quản lý giáo dục, có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan theo sự chỉ đạo thống nhất của Bộ Giáo dục và Đào tạo và Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

1. Yêu cầu của việc kiểm tra, thanh tra việc quản lý, cấp phát và sử dụng văn bằng, chứng chỉ:

Việc cấp phát văn bằng, chứng chỉ cho người đã được công nhận đạt một trình độ học vấn và chuyên môn tương ứng phải tuân thủ quy định của pháp luật. Những văn bằng, chứng chỉ làm giả, bị thay đổi nội dung, sao lại hoặc cấp phát không đúng quy định của cơ quan có thẩm quyền là bất hợp pháp. Các cấp quản lý giáo dục phải làm tất cả những việc cần thiết trong phạm vi trách nhiệm và quyền hạn của mình để sau một thời gian ngắn nhất khắc phục mọi sơ hở, lập lại kỷ cương trong việc quản lý, cấp phát các loại văn bằng, chứng chỉ, đảm bảo tính hợp pháp của hồ sơ để cấp phát và lưu trữ theo quy định của các Quy chế thi tốt nghiệp, Quy chế và quy định về tuyển sinh.

Trong quá trình tiến hành kiểm tra, cần có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa ngành giáo dục với chính quyền địa phương và các ngành liên quan.

Qua kết quả kiểm tra, thanh tra, ngành Giáo dục và Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố cần xử lý nghiêm minh các đối tượng vi phạm:

- Tất cả những học sinh, sinh viên, học viên, nghiên cứu sinh và cán bộ, công chức, viên chức đã có hành vi gian lận trong việc lập hồ sơ để dự thi, nhập học, để được tuyển dụng, nâng bậc, chuyển ngạch, tuỳ theo mức độ vi phạm phải có hình thức xử lý thích đáng theo Quy chế và quy định tuyển sinh, Quy chế thi tốt nghiệp, Pháp lệnh cán bộ, công chức.

- Phát hiện, xử lý những cá nhân và đơn vị cấp phát (cấp lần đầu hoặc cấp lại) văn bằng, chứng chỉ bất hợp pháp dù cố ý hay không cố ý (cấp phát không đúng thẩm quyền, cấp cho người chưa đủ điều kiện, cấp khi chưa có đủ hồ sơ theo quy định, cấp theo mẫu văn bằng, chứng chỉ không do cơ quan có thẩm quyền ban hành). Những văn bằng, chứng chỉ đã cấp không đúng quy định phải thu hồi, người sử dụng đang công tác ở cơ quan nào (dù thuộc trách nhiệm quản lý hay không thuộc trách nhiệm quản lý của ngành Giáo dục và Uỷ ban Nhân dân các tỉnh, thành phố) phải thông báo cho cơ quan đó biết.

- Phát hiện và kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền xử lý những người làm giả văn bằng, chứng chỉ hoặc chứng nhận bản sao của những văn bằng, chứng chỉ bất hợp pháp, những người lập hồ sơ giả hoặc làm sai lạc nội dung hồ sơ để cấp phát sai quy định.

Những trường hợp đã phát hiện vi phạm pháp luật, căn cứ vào mức độ vi phạm để xử lý hoặc chuyển hồ sơ sang cơ quan pháp luật xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

2. Đối tượng, nội dung, phương pháp kiểm tra, thanh tra:

Đối tượng kiểm tra thường xuyên là toàn bộ học sinh, sinh viên, học viên, nghiên cứu sinh có sử dụng hồ sơ (học bạ, phiếu điểm), văn bằng, chứng chỉ để dự thi, xét tuyển; mọi tổ chức, cá nhân, đảm nhiệm việc cấp phát văn bằng, chứng chỉ; những người sử dụng văn bằng, chứng chỉ để được ngành Giáo dục hoặc Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố tuyển dụng, nâng bậc, chuyển ngạch.

Đối tượng cần tập trung kiểm tra, thanh tra ngay là:

- Học sinh dự thi tốt nghiệp trung học phổ thông, bổ túc trung học, những người dự thi tuyển sinh đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, tuyển sinh sau đại học.

- Học viên các lớp đào tạo tại chức và các lớp liên kết đào tạo của các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp mở tại địa phương.

- Người học năm thứ nhất và năm cuối của cơ sở giáo dục đại học, sau đại học và các trường trung học chuyên nghiệp.

- Các tổ chức và cá nhân đã phát hiện có liên quan đến việc cấp phát, sử dụng các loại hồ sơ, văn bằng, chứng chỉ bất hợp pháp.

Việc thanh tra, kiểm tra cần giải quyết sớm các trường hợp quần chúng phát hiện qua khiếu nại, tố cáo và cần tập trung vào những trường lớp quản lý chưa chặt chẽ, thiếu nền nếp.

Nội dung kiểm tra việc sử dụng văn bằng, chứng chỉ ở khâu tuyển sinh cần lưu ý: học bạ của học sinh lớp 12 đạt tiêu chuẩn được tuyển thẳng vào đại học, cao đẳng hàng năm; phiếu điểm (giấy chứng nhận kết quả học tập) của các đối tượng dùng để dự thi, xét tuyển; các loại hồ sơ, văn bằng, chứng chỉ của đối tượng mới tuyển vào đại học, sau đại học, các cấp học phổ thông và văn bằng, chứng chỉ trong hồ sơ xin tuyển dụng, nâng bậc, chuyển ngạch.

Đối với các cơ quan quản lý và cơ sở giáo dục có thẩm quyền cấp phát văn bằng, chứng chỉ, Ban chỉ đạo các cấp cần kiểm tra quy trình cấp phát, việc lưu trữ hồ sơ và tình hình chấp hành các quy định về công tác này.

Phương pháp tiến hành cần kiểm tra hồ sơ cấp phát văn bằng, chứng chỉ và đối chiếu bản sao, giấy chứng nhận tạm thời với bản gốc (bản chính). Dựa vào những quy định, quy chế hiện hành làm căn cứ để xem xét tính hợp pháp của các loại hồ sơ. Khi kiểm tra, thanh tra phải lập biên bản về những sai sót và những chứng cứ để kết luận, kiến nghị xử lý và theo dõi kết quả xử lý. Cần coi trọng kết luận trách nhiệm về những thiếu sót, sai phạm đã phát hiện của người cấp phát, người chứng nhận bản sao cũng như người sử dụng văn bằng, chứng chỉ.

3. Tổ chức thực hiện:

Để triển khai nhanh chóng và có hiệu quả công tác quan trọng này, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ thành lập Ban chỉ đạo của Bộ về kiểm tra hồ sơ, văn bằng, chứng chỉ. Yêu cầu Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và ở các cơ sở giáo dục đại học (bao gồm cả các Đại học Quốc gia, Đại học vùng), trung học chuyên nghiệp (cả công lập và ngoài công lập) thành lập Ban chỉ đạo của địa phương, đơn vị mình. Thành phần Ban chỉ đạo mỗi cấp gồm đại diện lãnh đạo làm Trưởng ban, các thành viên được lựa chọn trong số cán bộ quản lý có kinh nghiệm, năng lực và trình độ nghiệp vụ cần thiết.

Nhiệm vụ chung của các Ban chỉ đạo là:

- Xây dựng kế hoạch hàng năm kiểm tra hồ sơ, văn bằng, chứng chỉ. Ban chỉ đạo cấp trên có trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra công tác của Ban chỉ đạo cấp dưới. Ban chỉ đạo của các Đại học Quốc gia, Đại học vùng, các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp trực thuộc Trung ương và Ban chỉ đạo của Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Ban chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Ban chỉ đạo của Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo kiểm tra công tác này của các cấp giáo dục phổ thông và các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp do địa phương quản lý.

- Chỉ đạo và quy định nhiệm vụ cho các bộ phận chuyên môn giúp việc. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch kiểm tra hồ sơ, văn bằng, chứng chỉ. Chỉ đạo điều tra xác minh, kết luận và kiến nghị xử lý các trường hợp sai phạm đã được phát hiện.

- Phối hợp với các địa phương, đơn vị liên quan để chỉ đạo việc xác minh những trường hợp nghi vấn là hồ sơ, văn bằng, chứng chỉ bất hợp pháp. Khi cần thiết, phải trưng cầu giám định của cơ quan chức năng để làm căn cứ kết luận kết quả kiểm tra. Ban chỉ đạo của các cơ sở giáo dục đại học (bao gồm cả các Đại học Quốc gia, Đại học vùng), trung học chuyên nghiệp cần kịp thời liên hệ với các Sở Giáo dục - Đào tạo và các cơ sở giáo dục có thẩm quyền cấp phát văn bằng, chứng chỉ để xác minh các trường hợp có nghi vấn. Khi nhận được yêu cầu, đơn vị có thẩm quyền cấp phát khẩn trương xác minh và trả lời bằng văn bản.

Trong quá trình tổ chức thực hiện, Ban chỉ đạo các cấp cần phát huy chức năng quản lý nhà nước của các cấp quản lý giáo dục, huy động bộ máy Thanh tra Giáo dục để kiểm tra, thanh tra văn bằng, chứng chỉ, coi trọng việc quy định lề lối làm việc để củng cố kỷ cương, nền nếp trong mặt công tác quan trọng này.

Thanh tra Bộ Giáo dục và Đào tạo có trách nhiệm chỉ đạo hệ thống Thanh tra ngành trong việc triển khai thực hiện Chỉ thị này, hướng dẫn nghiệp vụ cho Ban chỉ đạo các cấp và định kỳ tổng hợp báo cáo tình hình với Bộ trưởng.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Thủ trưởng các cơ sở giáo dục đại học, sau đại học, trung học chuyên nghiệp triển khai ngay việc thực hiện Chỉ thị này. Trong năm 1999, các cơ quan, cơ sở giáo dục có chức năng cấp phát văn bằng, chứng chỉ, kiện toàn được bộ phận phụ trách công tác này, ban hành quy định về quy trình làm việc. Các Ban chỉ đạo sơ kết công tác 6 tháng 1 lần và tổng kết đánh giá hàng năm, gửi báo cáo với cấp trên và Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Trong quá trình tổ chức thực hiện nếu có vướng mắc cần báo cáo với Bộ Giáo dục và Đào tạo để kịp thời giải quyết.

Chỉ thị này cần được phổ biến cho mọi đối tượng trong toàn ngành và thông báo rộng rãi trong nhân dân để tổ chức thực hiện từ cơ sở.