CHỈ THỊ

VỀ VIỆC TĂNG CƯỜNG CÁC GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM TRẬT TỰ, AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG SẮT TRONG TÌNH HÌNH MỚI

Trong thời gian qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cùng sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt đã có nhiều chuyển biến tích cực, tai nạn giao thông liên quan đến đường sắt được kiềm chế, góp phần nâng cao hiệu quả khai thác đường sắt phục vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Tuy nhiên, tình hình trật tự an toàn giao thông đường sắt vẫn diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây tai nạn giao thông, năm 2024 đã xảy ra 120 vụ tai nạn giao thông đường sắt, làm chết 83 người, bị thương 26 người (trong đó tai nạn giao thông xảy ra tại lối đi tự mở qua đường sắt, vi phạm khổ giới hạn dành cho phương tiện đường sắt chiếm tỷ lệ hơn 80%); xảy ra 98 vụ ném đất, đá lên tàu, làm bị thương 01 người, vỡ 107 cửa kính các loại, ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông, trật tự an toàn xã hội; trong 7 tháng đầu năm 2025 đã xảy ra 65 vụ tai nạn giao thông đường sắt, làm chết 45 người, bị thương 16 người. Ngày 10 tháng 3 năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 358/QĐ-TTg phê duyệt Đề án đảm bảo trật tự hành lang an toàn giao thông và xử lý dứt điểm lối đi tự mở qua đường sắt, lộ trình hết năm 2025 xóa bỏ hoàn toàn lối đi tự mở; tuy nhiên tính đến tháng 6 năm 2025 tiến độ thực hiện chậm, đến nay toàn quốc mới thực hiện xóa bỏ được 1.237/4.065 lối đi tự mở (đạt 30,4%), giải tỏa 566 điểm vi phạm hành lang đường sắt, còn lại 11.569 điểm chưa được giải tỏa.

Nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông đường sắt do người điều khiển phương tiện đường bộ thiếu chú ý quan sát, không chấp hành hiệu lệnh của biển báo, đèn tín hiệu khi qua đường ngang, lối đi tự mở; dừng, đỗ, quay đầu xe trong phạm vi đường ngang; vi phạm các quy tắc an toàn giao thông đường sắt... Bên cạnh đó, chính quyền một số địa phương chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm, chưa quyết liệt trong việc xử lý vi phạm hành lang đường sắt, xóa bỏ lối đi tự mở qua đường sắt; công tác phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và chính quyền địa phương trong bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường sắt tại một số nơi chưa chặt chẽ, hiệu quả chưa cao; ý thức chấp hành pháp luật về đường sắt của một bộ phận người dân chưa cao; hạ tầng giao thông đường sắt được đầu tư xây dựng đã lâu, chưa được nâng cấp, sửa chữa đồng bộ; các chế tài xử lý vi phạm về lĩnh vực bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe.

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác bảo đảm an toàn giao thông đường sắt, cần thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp từ Trung ương tới địa phương để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn, giảm tai nạn giao thông đường sắt, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu:

1. Bộ trưởng các Bộ: Xây dựng, Công an, Y tế, Khoa học và Công nghệ, Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có đường sắt đi qua và các cơ quan liên quan phải xác định công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt là nhiệm vụ quan trọng, từng bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao rà soát các chương trình, kế hoạch, nhiệm vụ được phân công để thực hiện hiệu quả các chủ trương chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt[1] , chú trọng công tác xây dựng, ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật Đường sắt (sửa đổi) được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 9; các giải pháp cần thực hiện quyết liệt, kiên trì, thường xuyên để bảo đảm an toàn cho hoạt động của đường sắt và hoạt động của nhân dân các khu vực có đường sắt đi qua; quá trình thực hiện phải cụ thể, chi tiết phù hợp với đặc điểm của từng địa bàn; phân công rõ nhiệm vụ chủ trì, phối hợp, có cơ chế kiểm soát tiến độ, chất lượng các nhiệm vụ; xem xét, xử lý trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, đơn vị, chính quyền địa phương thiếu quan tâm, chỉ đạo, thanh tra, kiểm tra, giám sát hoặc thực hiện không đầy đủ chức trách, nhiệm vụ trong phạm vi quản lý để xảy ra mất an toàn giao thông, tai nạn giao thông đường sắt.

2. Bộ trưởng Bộ Xây dựng chỉ đạo

a) Tăng cường công tác quản lý nhà nước trong hoạt động vận tải đường sắt, tổ chức thực hiện nghiêm các quy định về điều kiện kinh doanh đường sắt; phối hợp với chính quyền địa phương rà soát các vị trí xung yếu trên các tuyến đường sắt, các cầu, hầm đường sắt, đường ngang, phát hiện các điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông đường sắt, các bất cập về tổ chức giao thông tại vị trí đường ngang, đề ra biện pháp khắc phục về kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt. Tăng cường kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật, các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt đối với nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu, chất lượng sửa chữa, bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt...; chủ động phối hợp với chính quyền địa phương, lực lượng Công an tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử phạt nghiêm các hành vi vi phạm hành lang an toàn giao thông đường sắt, vi phạm tại đường ngang, lối đi tự mở qua đường sắt theo quy định; chủ động cung cấp các vị trí đường ngang, giao cắt với đường sắt cho các tổ chức cung cấp dịch vụ thông tin dẫn đường tích hợp vào cơ sở dữ liệu để cảnh báo người sử dụng trước khi đi qua giao cắt với đường sắt.

b) Các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng giao thông đường sắt, các dự án trọng điểm. Chỉ đạo các đơn vị chức năng có giải pháp bảo đảm an toàn cho người tham gia giao thông trong quá trình thi công, cải tạo, sửa chữa hạ tầng giao thông đường sắt.

c) Tăng cường kiểm tra, xử lý các hành vi xâm phạm kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt; kịp thời phát hiện, có biện pháp cảnh báo, kiến nghị khắc phục các bất cập là nguyên nhân gây ra tai nạn giao thông đường sắt; xử lý nghiêm các đơn vị không khắc phục kịp thời, gây hậu quả tai nạn giao thông.

d) Tiếp tục chỉ đạo rà soát, bổ sung đầy đủ các biển báo hiệu, vạch dừng, gờ, gồ giảm tốc tại các điểm giao cắt giữa đường bộ và đường sắt trong phạm vi quản lý và kết nối tín hiệu đường bộ, đường sắt tại các đường ngang trên quốc lộ để cảnh báo, hướng dẫn người dân qua, lại an toàn.

đ) Chủ động hướng dẫn, phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương tổ chức thực hiện việc xóa bỏ lối đi tự mở, xử lý vi phạm hành lang an toàn giao thông đường sắt, xây dựng đường gom. Tổ chức sơ kết kết quả thực hiện Quyết định số 358/QĐ-TTg ngày 10 tháng 3 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án đảm bảo trật tự hành lang an toàn giao thông và xử lý dứt điểm lối đi tự mở qua đường sắt để đánh giá kết quả đã làm được, các tồn tại vướng mắc trong quá trình thực hiện và đề xuất lộ trình thực hiện tiếp theo. Tổ chức rà soát và sửa đổi, bổ sung Quy chế phối hợp với Ủy ban nhân dân các địa phương có đường sắt đi qua trong công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông phù hợp với yêu cầu trong tình hình mới.

e) Khẩn trương tổ chức thực hiện hoàn thành việc sửa chữa, bổ sung đầy đủ hệ thống thông tin tín hiệu tại 184 đường ngang có người gác theo Quyết định số 1324/QĐ-TTg ngày 02 tháng 11 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ trong năm 2025.

3. Bộ trưởng Bộ Công an chỉ đạo

a) Công an các đơn vị, địa phương xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch chuyên đề về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt; tăng cường kiểm tra người điều khiển phương tiện đường bộ tham gia giao thông tại đường ngang, lối đi tự mở; kiểm tra việc chấp hành các quy định về an toàn đối với phương tiện đường sắt, về tiêu chuẩn, điều kiện và việc chấp hành quy trình tác nghiệp của các chức danh nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu... để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định.

b) Cơ quan Cảnh sát điều tra xử lý nghiêm các vụ tai nạn giao thông đường sắt đúng quy định của pháp luật. Trong quá trình điều tra ngoài xác định nguyên nhân trực tiếp gây tai nạn giao thông phải xác định, làm rõ nguyên nhân có liên quan đến trách nhiệm của các tập thể, cá nhân trong công tác quản lý nhà nước và thực thi công vụ phục vụ công tác phòng ngừa và xử lý tai nạn giao thông chính xác, khách quan, đúng quy định pháp luật; kịp thời phát hiện và kiến nghị khắc phục các tồn tại, bất cập về kết cấu hạ tầng đường sắt, phương tiện đường sắt, nhân viên đường sắt, công tác quản lý, khai thác, vận hành giao thông đường sắt...

c) Công an các đơn vị, địa phương điều tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động giao thông, vận tải đường sắt như: vi phạm xây dựng, sửa chữa, duy tu, bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông, đưa phương tiện không bảo đảm an toàn vào hoạt động; các hành vi tiêu cực, vi phạm pháp luật trong quản lý nhà nước và thực thi pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt.

4. Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam

a) Chủ động phối hợp với chính quyền địa phương, đơn vị chức năng thực hiện rà soát các vị trí xung yếu trên các tuyến đường sắt, các cầu, hầm đường sắt, đường ngang, phát hiện các điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông đường sắt, các bất cập về tổ chức giao thông tại vị trí đường ngang, lối đi tự mở. Đề xuất, kiến nghị các chủ thể liên quan các biện pháp khắc phục tồn tại về kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt, bảo đảm an toàn cho vận tải đường sắt.

b) Tổ chức thực hiện nghiêm túc các quy định về điều kiện kinh doanh vận tải đường sắt, kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy trình, quy phạm an toàn giao thông đường sắt của đội ngũ nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu; thường xuyên kiểm tra an toàn của phương tiện đường sắt, hoạt động của các thiết bị an toàn trên hệ thống đường ngang; nghiên cứu ứng dụng khoa học kỹ thuật trong việc quản lý, điều hành chạy tàu, cảnh báo tự động tại các đường ngang, các lối đi tự mở. Rà soát, hoàn thành phân định mốc giới đất dành cho đường sắt, bàn giao cho Ủy ban nhân dân cấp xã quản lý mốc giới đất dành cho đường sắt theo quy định của pháp luật; phối hợp chính quyền địa phương bảo vệ hành lang an toàn giao thông đường sắt, hoàn thành xử lý các lối đi tự mở qua đường sắt thuộc trách nhiệm của doanh nghiệp kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt và quy định của pháp luật. Tổ chức tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật trong công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt; thường xuyên huấn luyện nghiệp vụ cảnh giới, chốt gác và cung cấp trang thiết bị phòng vệ, thông tin giờ tàu cho người do địa phương bố trí để cảnh giới, chốt gác tại các lối đi tự mở là vị trí nguy hiểm đối với an toàn giao thông đường sắt.

5. Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí và hệ thống thông tin cơ sở tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đường sắt thường xuyên, rộng rãi đến người dân; cảnh báo các nguy cơ, hậu quả tai nạn giao thông tại lối đi tự mở, đường ngang, hậu quả, tác hại của việc ném đất, đá lên tàu; chỉ đạo các tổ chức cung cấp dịch vụ thông tin dẫn đường tích hợp các vị trí đường ngang, giao cắt với đường sắt vào cơ sở dữ liệu để cảnh báo người sử dụng trước khi đi qua giao cắt với đường sắt.

6. Bộ trưởng Bộ Tài chính chỉ đạo các cơ quan chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (có đường sắt đi qua) trong việc bố trí nguồn vốn để thực hiện việc xây dựng mới, sửa chữa khắc phục các điểm xung yếu trên các tuyến đường sắt, các công trình cầu, hầm, đường ngang, nhất là ưu tiên bố trí vốn để triển khai thực hiện các hạng mục công việc theo kế hoạch, lộ trình xóa bỏ các lối đi tự mở đã được phê duyệt tại Quyết định 358/QĐ-TTg ngày 10 tháng 3 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 1149/QĐ-BGTVT ngày 15 tháng 6 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng).

7. Đề nghị Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội: tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, đoàn viên, hội viên, đơn vị kinh doanh vận tải tích cực, tự giác, gương mẫu trong chấp hành các quy định của pháp luật về đảm bảo trật tự an toàn giao thông; vận động nhân dân, đoàn viên, hội viên tham gia cảnh giới tại các lối đi tự mở, vị trí nguy hiểm trên đường sắt; phát huy vai trò giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong phát hiện, kiến nghị các cơ quan chức năng xử lý nghiêm những hành vi vi phạm pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt. Nhân rộng các mô hình điển hình trong công tác bảo đảm an toàn giao thông đường sắt, huy động sự tự giác chấp hành quy định pháp luật của nhân dân sinh sống dọc đường sắt.

8. Đề nghị Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao tăng cường phối hợp với Bộ Công an trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự về tội xâm phạm an toàn giao thông, nhất là những vụ án hình sự về tội xâm phạm an toàn giao thông đường sắt gây hậu quả rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng; tổ chức xét xử công khai, góp phần tuyên truyền, nâng cao ý thức tự giác của người dân trong chấp hành pháp luật về trật tự an toàn giao thông.

9. Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (có đường sắt đi qua)

a) Chỉ đạo cơ quan, đơn vị trực thuộc tăng cường công tác quản lý nhà nước, xây dựng kế hoạch chi tiết, cụ thể, ưu tiên kinh phí đầu tư để xử lý triệt để điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông đường sắt, lối đi tự mở theo Quyết định 358/QĐ-TTg ngày 10 tháng 3 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ; phối hợp với các cơ quan, đơn vị quản lý đường sắt rà soát, thống kê, phân loại các công trình vi phạm hành lang an toàn giao thông đường sắt, các công trình gây ảnh hưởng mất an toàn giao thông đường sắt, có kế hoạch giải tỏa dứt điểm các công trình vi phạm, ưu tiên giải tỏa các công trình vi phạm tiềm ẩn tai nạn giao thông. Kiên quyết thu hồi diện tích đất đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho tổ chức, cá nhân trong phạm vi hành lang an toàn giao thông đường sắt tại các vị trí điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông theo quy định pháp luật; hoàn thành việc lập hồ sơ quản lý đất dành cho đường sắt theo quy định của Luật Đường sắt và quy định pháp luật về đất đai, xác định theo tọa độ, thống nhất với hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu quản lý đất đai của địa phương nơi có đường sắt đi qua, giao chính quyền cơ sở nơi có đường sắt đi qua chịu trách nhiệm quản lý, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi xâm phạm đất dành cho đường sắt; thường xuyên đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra Ủy ban nhân dân cấp xã, các ngành trực thuộc trong việc xử lý, giải tỏa các công trình vi phạm lấn chiếm, sử dụng trái phép hành lang an toàn giao thông đường sắt và kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt.

b) Chỉ đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể phối hợp với các cơ quan thông tin, báo chí, truyền thông tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường sắt cho lứa tuổi học sinh và các bậc phụ huynh; tổ chức ký cam kết của các hộ dân sinh sống dọc đường sắt với chính quyền cơ sở về đảm bảo an toàn giao thông đường bộ - đường sắt; nhân rộng các mô hình “Em yêu đường sắt quê em”, “Đoạn đường ông cháu cùng chăm”..., tạo thói quen chấp hành các quy định của pháp luật về giao thông đường sắt.

c) Căn cứ nội dung, nhiệm vụ tại Chỉ thị này, ban hành kế hoạch cụ thể hóa các nhiệm vụ, giải pháp phù hợp với đặc điểm tình hình, yêu cầu, nhiệm vụ tại địa phương; phân công rõ trách nhiệm của sở, ngành chức năng, đơn vị; trong đó, quy định rõ trách nhiệm của từng chủ thể trên địa bàn quản lý trong thực hiện công tác quản lý nhà nước về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt để có biện pháp kiểm điểm, xử lý nghiêm khắc nếu để tình hình trật tự, an toàn giao thông đường sắt diễn biến phức tạp trên địa bàn.

d) Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội xử lý nghiêm các vi phạm về hành lang an toàn đường sắt trên địa bàn theo quy định pháp luật (trong đó có các hoạt động kinh doanh, buôn bán, du lịch trong hành lang an toàn đường sắt gây mất an toàn cho người dân và du khách); đồng thời có các giải pháp lâu dài về tái định cư, xây dựng đường gom, các giải pháp kỹ thuật bảo đảm hành lang an toàn đường sắt đi qua khu vực đông dân cư trong nội thành.

10. Bộ trưởng các Bộ: Xây dựng, Công an, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Tài chính và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (có đường sắt đi qua) có trách nhiệm tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Chỉ thị này. Xây dựng kế hoạch cụ thể trước ngày 30 tháng 8 năm 2025 để tổ chức thực hiện; định kỳ hằng năm báo cáo kết quả gửi về Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia.

11. Giao Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia giúp Thủ tướng Chính phủ hướng dẫn, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện Chỉ thị này, định kỳ hằng năm hoặc đột xuất báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện./.