a) Về hoạt động giám sát:

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Thường trực HĐND, Ban HĐND, Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND các cấp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đã tổ chức hoạt động giám sát cơ bản đúng theo chương trình đề ra. Hoạt động giám sát cơ bản tuân thủ quy định của Luật Tổ chức HĐND và UBND ngày 16/11/2003 và Quy chế hoạt động của HĐND các cấp do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành, Quy chế hoạt động của HĐND tỉnh Đồng Nai khóa VIII nhiệm kỳ 2011 - 2016 và Quy chế hoạt động của HĐND của các địa phương.

Trong giám sát, Thường trực HĐND, các Ban HĐND, Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND các cấp trên địa bàn đã linh hoạt lựa chọn hình thức giám sát phù hợp. Thành phần đoàn giám sát có sự tham gia của các cơ quan, đơn vị có liên quan đến nội dung giám sát để thuận lợi cho hoạt động giám sát và mời đại diện Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam (UBMTTQVN) tham gia để giám sát hoạt động của HĐND. UBMTTQVN các cấp trên địa bàn đã phối hợp chặt chẽ với các tổ chức HĐND theo đúng quy chế phối hợp; đại biểu UBMTTQVN các cấp đã phát huy vai trò, trách nhiệm của UBMTTQVN trong hoạt động giám sát HĐND.

Công tác giám sát được thực hiện cơ bản tốt từ chuẩn bị đến kết luận và theo dõi kiến nghị sau giám sát. Hình thức và thời gian giám sát hợp lý. Nội dung giám sát phù hợp với quy định của pháp luật và tình hình thực tế trong phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh hàng năm, có chú trọng đến ý kiến cử tri và những vấn đề bức xúc trong xã hội. Thực hiện tốt việc phối hợp lựa chọn nội dung, thời gian giám sát giữa các cấp và các tổ chức của HĐND trên địa bàn.

HĐND các cấp cơ bản thực hiện đầy đủ hình thức giám sát theo quy định của pháp luật. Trong thực hiện đã chú trọng việc đổi mới phương thức giám sát, nhất là việc chất vấn, trả lời chất vấn tại kỳ họp. Các ý kiến được chất vấn tại kỳ họp phần lớn là những nội dung bức xúc, được cử tri quan tâm.

b) Về thực hiện kiến nghị sau giám sát:

Kiến nghị của HĐND các cấp đều nhận được sự đồng tình của UBND các cấp trên địa bàn. Phần lớn các kiến nghị đã được tổ chức thực hiện. Việc theo dõi thực hiện kiến nghị được các tổ chức HĐND các cấp trên địa bàn rà soát và có ý kiến với các cơ quan, đơn vị thực hiện. Kết quả thực hiện các kiến nghị của HĐND đã góp phần quan trọng trong tăng cường công tác quản lý nhà nước trên địa bàn; hỗ trợ UBND các cấp có thêm biện pháp để thực hiện hoàn thành chỉ tiêu về kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh đề ra hằng năm và giai đoạn.

a) Về hoạt động giám sát:

- Trong việc ban hành chương trình giám sát: Việc quyết định chương trình giám sát năm của HĐND các cấp trên địa bàn chưa được thực hiện bằng nghị quyết của HĐND theo quy định của Quy chế hoạt động của HĐND các cấp; chưa thành lập đoàn giám giám sát của HĐND. Việc xem xét, quyết định chương trình giám sát năm, quý của Thường trực HĐND cấp huyện, Thường trực HĐND cấp xã và một số ban HĐND các cấp trên địa bàn chưa thực hiện đúng quy trình quy định. Một số tổ chức HĐND xây dựng chương trình giám sát năm chưa xác định trọng tâm, trọng điểm.

- Trong hoạt động giám sát:

+ Các cơ quan, đơn vị, địa phương chịu sự giám sát thường gửi báo cáo đến đoàn giám sát chậm thời gian quy định. Một số cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát báo cáo chưa đầy đủ theo đề cương yêu cầu; nội dung kiến nghị với đoàn giám sát mang tính chung chung.

+ Khi thành lập đoàn giám sát, thành viên đoàn được cơ cấu đại diện cơ quan, đơn vị có liên quan đến nội dung giám sát nhưng đa số các cơ quan, đơn vị cử chuyên viên tham gia (có trường hợp chuyên viên không nắm được chuyên môn) nên gây khó khăn cho đoàn giám sát trong quá trình giám sát. Thành viên đoàn giám sát thường không tham dự đủ 100%.

+ Chưa thực hiện toàn diện các hình thức giám sát như: Thường trực HĐND chưa tổ chức xem xét báo cáo kết quả giám sát của Ban HĐND; một số Ban HĐND chưa thực hiện cử thành viên đến các tổ chức hữu quan để xem xét, xác minh về vấn đề quan tâm; việc giám sát thông qua hình thức xem xét ban hành văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan, địa phương chưa thường xuyên.

+ Đôi lúc còn xảy ra tình trạng bị trùng thời gian và nội dung giám sát ở một đơn vị, địa phương. Một số cuộc giám sát chưa tuân thủ đầy đủ quy trình giám sát.

+ Một số tổ chức HĐND ở cấp xã có biểu hiện lúng túng về phương pháp giám sát, chất lượng giám sát đạt thấp; có sự nhầm lẫn giữa giám sát HĐND với giám sát cộng đồng. Giám sát thông qua hình thức chất vấn, trải lời chất vấn ở cấp xã chưa nhiều, đa dạng và phong phú.

- Kết luận giám sát: Một số kết luận giám sát nội dung sơ sài, đơn giản, nhất là ở cấp xã; nội dung kiến nghị mang tính chung chung, thiếu tính khả thi.

- Tính pháp lý trong hoạt động giám sát: Hoạt động giám sát của Tổ đại biểu HĐND và Ban HĐND cấp xã chưa được pháp luật quy định cụ thể. Pháp luật chưa quy định thời gian chấp hành và báo cáo kết quả thực hiện kiến nghị giám sát đối với các cơ quan, đơn vị; chưa có chế tài áp dụng khi tổ chức, cá nhân chậm thực hiện kiến nghị giám sát.

b) Về thực hiện kiến nghị sau giám sát:

Việc theo dõi thực hiện kiến nghị giám sát chưa được quan tâm đúng mức; các tổ chức của HĐND các cấp trên địa bàn có thực hiện theo dõi thực hiện kiến nghị nhưng chỉ dừng lại ở mức 06 tháng một lần rà soát; một số tổ chức HĐND chưa theo dõi kết quả thực hiện kiến nghị. Việc phối hợp thông tin chưa được thực hiện thường xuyên; thực hiện kiến nghị chậm, nhất là đối với các doanh nghiệp.

c) Hạn chế nêu trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có những nguyên nhân chủ yếu sau:

- Hệ thống pháp luật quy định về hoạt động giám sát và việc chấp hành kiến nghị giám sát chưa đầy đủ, nhất là chế tài áp dụng khi các cơ quan, đơn vị chậm thực hiện kiến nghị.

- Một số cán bộ, công chức và đại biểu HĐND các cấp trên địa bàn hiểu chưa đầy đủ quy định về hoạt động giám sát và trách nhiệm theo dõi thực hiện kiến nghị sau giám sát.

- Mặc dù đã được Thường trực HĐND tỉnh quan tâm tổ chức nhiều lớp tập huấn, trao đổi kinh nghiệm nhưng do tỷ lệ đại biểu HĐND các cấp mới tham gia nhiệm kỳ đầu nhiều nên ở thời gian đầu của nhiệm kỳ còn thiếu kinh nghiệm về giám sát.

- Nội dung giám sát rộng, bao trùm các lĩnh vực nhưng nhân sự tham mưu, giúp việc cho các tổ chức HĐND trên địa bàn năng lực chưa đáp ứng được yêu cầu.

- Một số đại biểu HĐND chưa thật sự tâm huyết, chưa xác định trách nhiệm giám sát trước cử tri; năng lực trên một số lĩnh vực còn yếu; kiêm nhiệm nhiều công tác khác nhau nên chưa thật sự quan tâm đến hoạt động giám sát.

a) Việc quyết định chương trình giám sát: HĐND, Thường trực HĐND, các Ban HĐND thực hiện đúng quy trình, thời gian xem xét, quyết định chương trình giám sát năm, quý theo quy định tại Quy chế hoạt động của HĐND các cấp. Khi xây dựng chương trình, nội dung giám sát, các tổ chức của HĐND phối hợp với UBMTTQVN cùng cấp để tham gia ý kiến. Kịp thời điều chỉnh, bổ sung vào chương trình giám sát đối với những vấn đề cử tri đặc biệt quan tâm phản ánh, có bức xúc. Riêng các Tổ đại biểu HĐND tỉnh và Ban HĐND cấp xã thực hiện quyết định chương trình giám sát theo hướng dẫn của Thường trực HĐND cùng cấp.

b) Nội dung giám sát: Tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm được xác định trong nghị quyết của HĐND và ý kiến bức xúc của cử tri trên địa bàn.

c) Hình thức giám sát: Mở rộng hơn nữa về hình thức giám sát theo quy định của Quy chế hoạt động HĐND, cụ thể:

- HĐND các cấp tiến hành tổ chức giám sát thông qua hình thức thành lập đoàn giám sát hàng năm; thực hiện tốt hình thức lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu; tăng cường hoạt động giám sát thông qua hình thức xem xét việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật của UBND, của các cơ quan, đơn vị, địa phương; đổi mới hình thức giám sát thông qua chất vấn tại kỳ họp và giữa hai kỳ họp, trong đó nội dung chất vấn chú trọng đến việc giải quyết, xử lý các vấn đề trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh trên địa bàn và các vấn đề phát sinh, bức xúc của cử tri. Theo dõi chặt chẽ kết quả chất vấn và trả lời chất vấn.

- Các Ban HĐND tăng cường chất lượng giám sát thông qua hình thức tổ chức đoàn giám sát; cử thành viên ban tham gia kiểm tra, xác minh kết quả thực hiện nhiệm vụ mà ban quan tâm, coi trọng chất lượng hoạt động giám sát. Trong thẩm tra tập trung vào các vấn đề liên quan đến giải pháp thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh trên địa bàn và giải pháp xử lý các vấn đề phát sinh, bức xúc của cử tri.

- Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND: Tăng cường chất lượng giám sát thông qua hình thức tổ chức đoàn giám sát của Thường trực HĐND. Nội dung giám sát tập trung vào những vấn đề bức xúc của cử tri và những vấn đề gặp khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị trên địa bàn. Đại biểu HĐND thực hiện nhiệm vụ giám sát qua xem xét, thảo luận báo cáo, đề án, tờ trình của UBND, cơ quan chuyên môn thuộc UBND và tham gia các cuộc giám sát của các tổ chức HĐND khi được mời hoặc được phân công.

d) Số lượng cuộc giám sát cần được xem xét, quyết định tương ứng với khả năng tổ chức thực hiện và có điều kiện nâng cao chất lượng, hiệu quả giám sát, tránh trường hợp tổ chức nhiều cuộc giám sát nhưng hiệu quả giám sát đạt thấp.

đ) Phương thức giám sát: Tổ chức HĐND các cấp trên địa bàn linh hoạt lựa chọn phương thức giám sát trên cơ sở áp dụng đầy đủ quy định về giám sát và phù hợp với tình hình thực tế. Trong giám sát kết hợp với khảo sát thực tế để có thêm cơ sở đánh giá, kết luận. Thời lượng bố trí cho các việc trong hoạt động giám sát hợp lý, đủ thời gian cho thành viên đoàn giám sát phát biểu và đối tượng chịu sự giám sát giải trình. Người chủ trì cuộc giám sát phải nghiên cứu, tìm hiểu quy định của pháp luật để nâng cao kỹ năng hoạt động giám sát, kết luận giám sát đảm bảo tính thuyết phục, có phân tích, đánh giá về nội dung giám sát chặt chẽ, rõ ràng, tạo sự đồng thuận của cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát.

e) Kết luận giám sát: Tuân thủ quy định của pháp luật để đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát khách quan, trung thực; kết luận giám sát đánh giá những kết quả đạt được, những mặt tồn tại, hạn chế và kiến nghị. Nội dung kiến nghị phải cụ thể, khả thi, tránh kiến nghị chung chung. Quy định thời gian cơ quan, đơn vị thông báo kết quả thực hiện kiến nghị về tổ chức HĐND có kiến nghị.

a) Các tổ chức HĐND trên địa bàn tổ chức theo dõi kết quả thực hiện kiến nghị ngay sau khi có kết luận giám sát. Việc theo dõi kết quả thực hiện kiến nghị đảm bảo đầy đủ, kịp thời nhắc nhở thực hiện. Kết quả thực hiện kiến nghị phải được đánh giá hiệu quả.

b) Các tổ chức, cá nhân nêu cao tinh thần trách nhiệm, phối hợp tổ chức triển khai thực hiện các kiến nghị sau giám sát và kịp thời báo cáo kết quả thực hiện về cơ quan HĐND có kiến nghị.

a) Ban hành Nghị quyết HĐND để tăng tính pháp lý trong triển khai thực hiện.

b) Tái giám sát đối với một số cơ quan, đơn vị thường xuyên chậm thực hiện kiến nghị đối với các nội dung mà cử tri, đại biểu quan tâm và những vấn đề trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của địa phương nhưng phải đảm bảo tổ chức tái giám sát không dàn trải.

c) Nâng cao kỹ năng hoạt động giám sát cho đại biểu HĐND các cấp trên địa bàn thông qua hình thức bồi dưỡng, tập huấn, hội thảo.

d) Duy trì, nâng cao chất lượng hội nghị giao ban giữa Thường trực HĐND, các Ban HĐND tỉnh với Thường trực HĐND, các Ban HĐND cấp huyện; giữa Thường trực HĐND, các Ban HĐND cấp huyện với Thường trực HĐND, các Ban HĐND cấp xã để thông tin, trao đổi về hoạt động giám sát.

đ) Tăng cường công tác tuyên truyền về hoạt động giám sát của HĐND, công khai kết quả giám sát để cử tri và nhân dân biết phối hợp với các tổ chức HĐND, tạo ra sự cộng hưởng dư luận xã hội trong hoạt động giám sát của HĐND.