KẾ HOẠCH

HÀNH ĐỘNG GIAI ĐOẠN 2020-2025 CỦA TỈNH GIA LAI THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC DÂN SỐ VIỆT NAM ĐẾN NĂM 2030

Thực hiện Quyết định 1679/QĐ-TTg ngày 22/11/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030, UBND tỉnh xây dựng Kế hoạch hành động giai đoạn 2020-2025 trên địa bàn tỉnh như sau:

I. Mục tiêu, chỉ tiêu:

1. Mục tiêu tổng quát

Giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bổ, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế - xã hội. Tiếp tục thực hiện mục tiêu giảm sinh để đạt mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bổ dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững.

2. Mục tiêu cụ thể đến 2025

II. Nhiệm vụ và giải pháp:

1. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp

Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng về công tác dân số. Thống nhất nhận thức của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân, tạo sự đồng thuận cao trong toàn xã hội về tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách từ tập trung vào kế hoạch hóa gia đình sang giải quyết toàn diện các vấn đề quy mô, cơ cấu, phân bố và chất lượng dân số trong mối quan hệ hữu cơ với phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Việc triển khai Kế hoạch này gắn với thực hiện Chương trình hành động số 60-CTr/TU ngày 02/5/2018 của Tỉnh ủy Gia Lai thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới và Kế hoạch số 1657/KH-UBND ngày 31/7/2018 của UBND tỉnh Gia Lai thực hiện chương trình số 60-CTr/TU ngày 02/5/2018 của Tỉnh ủy Gia Lai thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về công tác dân số trong tình hình mới;

Đưa công tác dân số, đặc biệt là nâng cao chất lượng dân số thành một nội dung trọng tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp. Thực hiện lồng ghép có hiệu quả các yếu tố dân số trong các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển của từng ngành, từng địa phương.

Tăng cường phối hợp liên ngành, phát huy mạnh mẽ vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các hội, đoàn thể và của cả cộng đồng trong công tác dân số. Phân công trách nhiệm cụ thể, rõ ràng đối với từng ngành, từng cơ quan, đoàn thể trong thực hiện các mục tiêu, giải pháp; đặc biệt là trong việc thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động về công tác dân số, thực hiện nếp sống văn minh, xây dựng môi trường sống lành mạnh, nâng cao sức khỏe và đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.

Đề cao tính tiên phong, gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện chủ trương, chính sách về công tác dân số, nhất là việc thực hiện sinh đủ 2 con, chú trọng nuôi dạy con tốt, gia đình hạnh phúc, tạo sức lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội.

2. Đổi mới truyền thông, vận động về dân số

Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục về chủ trương, đường lối cùa Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Nội dung truyền thông, vận động phải chuyển mạnh sang chính sách dân số và phát triển.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động và truyền thông đại chúng theo hướng chủ động nâng cao chất lượng dân số và phát triển, phù hợp với từng nhóm đối tượng, từng vùng, trong đó chú trọng tuyên truyền, giáo dục, vận động ở các vùng sâu, vùng xa, biên giới, vùng có đông đồng bào người dân tộc. Tăng cường giáo dục kiến thức và kỹ năng sống cho vị thành niên, thanh niên về chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục, hôn nhân và gia đình bằng nhiều hình thức phù hợp; tạo sự đồng thuận, ủng hộ của toàn xã hội, góp phần thực hiện các mục tiêu toàn diện về quy mô, cơ cấu, phân bổ, chất lượng dân số, từng bước thích ứng với già hóa dân số để phát triển bền vững về kinh tế - xã hội của tỉnh.

Tiếp tục thực hiện cuộc tuyên truyền vận động mỗi cặp vợ chồng nên có đủ 2 con, bảo đảm quyền và trách nhiệm trong việc sinh con và nuôi dạy con tốt. Ưu tiên tổ chức chiến dịch tăng cường tuyên truyền vận động lồng ghép dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ ở vùng có mức sinh cao, vùng khó khăn, vùng dân tộc.

Nâng cao nhận thức, thực hành về bình đẳng giới, nêu cao vai trò và vị thế của người phụ nữ trong xã hội cũng như trong gia đình; đẩy mạnh công tác truyền thông giáo dục chuyển đổi hành vi nhằm duy trì tỷ số giới tính khi sinh ở mức hợp lý, tránh tình trạng xảy ra mất cân bằng giới tính khi sinh.

Tăng cường công tác truyền thông thực hiện xã hội hóa về dân số và phát triển: khám sức khỏe tiền hôn nhân; khám sức khỏe trước khi quyết định có thai; thực hiện sàng lọc chẩn đoán - điều trị trước sinh và sơ sinh; chấp nhận phương tiện tránh thai và dịch vụ hàng hóa sức khỏe sinh sản theo hình thức xã hội hóa.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động, phong trào mọi người dân thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao, có lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý để nâng cao sức khỏe, tầm vóc, thể lực người Việt Nam. Nâng cao nhận thức, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về cư trú, về cấm tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

3. Thực hiện đúng, đầy đủ các cơ chế, chính sách pháp luật về dân số

Tổ chức triển khai thực hiện đúng, kịp thời các quy định về chính sách dân số phù hợp với tình hình mới; nâng cao hiệu lực pháp lý trong quản lý và tổ chức thực hiện chính sách dân số, bảo đảm đầy đủ quyền và nghĩa vụ người dân, triển khai toàn diện nội dung của công tác dân số.

Tổ chức thực hiện thanh tra chuyên ngành dân số. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý theo quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi. Ngăn ngừa việc lạm dụng khoa học-công nghệ để lựa chọn giới tính thai nhi, xử lý nghiêm vi phạm.

Trong xây dựng các kế hoạch, đề án theo chỉ đạo của Bộ Y tế cần xem xét đưa cơ chế, chính sách phù hợp và đối ứng ngân sách địa phương tương ứng để đạt mục tiêu đề ra, đặc biệt ưu tiên các vấn đề xã hội quan tâm như: Nâng cao chất lượng dân số, mất cân bằng giới tính khi sinh, phá thai tuổi vị thành niên/thanh niên, già hóa dân số... khuyến khích người cao tuổi tham gia các hoạt động kinh tế - xã hội phù hợp, tạo môi trường thân thiện với người cao tuổi.

Có chính sách và tạo điều kiện thuận lợi cho người di cư được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội cơ bản; hỗ trợ thỏa đáng đề thu hút, tạo điều kiện cho người dân sinh sống ổn định ở các khu vực khó khăn, trọng yếu về an ninh quốc phòng. Thực hiện có hiệu quả chính sách bảo vệ và phát triển các dân tộc thiểu số, đặc biệt là các dân tộc thiểu số rất ít người.

4. Phát triển mạng lưới về nâng cao chất lượng dịch vụ về dân số

Phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của mạng lưới cung cấp dịch vụ dân số toàn diện về quy mô, cơ cấu, chất lượng và phân bố dân cư.

Tiếp tục củng cố mạng lưới dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ. Tích cực triển khai thực hiện việc tầm soát chẩn đoán sớm bệnh, tật trước sinh, sơ sinh, hỗ trợ sinh sản, tư vấn kiểm tra sức khỏe trước hôn nhân. Tăng cường hợp tác với cơ sở cung cấp dịch vụ ngoài công lập đủ điều kiện. Đổi mới phương pháp cung cấp, đưa dịch vụ đến tận cơ sở y tế gần dân nhất.

Từng bước phát triển chuyên ngành lão khoa trong các cơ sở y tế. Khuyến khích phát triển các cơ sở chăm sóc người cao tuổi; cơ sở cung cấp các loại hình dịch vụ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, văn hóa, giải trí của người cao tuổi.

Ưu tiên đầu tư nguồn lực nhà nước, đồng thời huy động nguồn lực xã hội phát triển các cơ sở cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản bảo đảm các nhóm dân số đặc thù như: trẻ em thiệt thòi, người khuyết tật, người bị di chứng chiến tranh, người cao tuổi không nơi nương tựa, đồng bào dân tộc ít người, người di cư.

5. Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, hoàn thiện hệ thống thông tin, số liệu dân số

Đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu về dân số và phát triển, đưa nội dung này là một trong những nhiệm vụ nghiên cứu khoa học công nghệ của địa phương. Trong đó, ưu tiên các vấn đề mới, trọng tâm về cơ cấu, chất lượng, phân bổ và lồng ghép các yếu tố dân số vào kế hoạch phát triển của từng ngành, lĩnh vực.

Tăng cường liên kết, hợp tác khoa học và công nghệ với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, qua đó lựa chọn công nghệ y - sinh học tiên tiến phù hợp để áp dụng tại địa phương; tăng cường chia sẻ, phổ biến và phối hợp thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học có liên quan về dân số và phát triển.

Chú trọng nghiên cứu tác nghiệp, cung cấp bằng chứng phục vụ hoạch định chính sách, biện pháp thực hiện các mục tiêu giảm mức sinh, tiếp tục ổn định tỷ số giới tính khi sinh mức cân bằng tự nhiên, phát huy chất lượng nguồn nhân lực khi bước vào giai đoạn dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số, phân bố dân số hợp lý và nâng cao chất lượng dân số.

Hoàn thiện hệ thống thông tin, số liệu dân số đáp ứng yêu cầu cung cấp đầy đủ, kịp thời tình hình và dự báo dân số phục vụ hoạch định chính sách, xây dựng, thực hiện chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và quản lý xã hội. Tổ chức mạng lưới thu thập thông tin, số liệu dân số theo hướng hiện đại, có sự phân công cụ thể các ngành, các cấp trong lĩnh vực này.

Triển khai thực hiện đăng ký dân số và cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia thống nhất dùng chung, các cơ sở dữ liệu chuyên ngành, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và quản lý xã hội. Kiện toàn mạng lưới thu thập, cập nhật thông tin số liệu chuyên ngành dân số gắn với đội ngũ cán bộ, cộng tác viên dân số các cấp.

6. Bảo đảm nguồn lực cho công tác dân số

Bảo đảm đủ nguồn lực đáp ứng yêu cầu triển khai toàn diện công tác dân số. Ưu tiên bố trí ngân sách nhà nước hàng năm và từng giai đoạn (bao gồm ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương và các nguồn hợp pháp khác...) cho công tác dân số, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe, giáo dục, đào tạo, văn hóa thể thao... nhằm nâng cao chất lượng dân số, đời sống mọi mặt của nhân dân, nhất là đối tượng chính sách, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn, biên giới.

Đẩy mạnh xã hội hóa, có chính sách khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp cá nhân trong và ngoài nước đầu tư xây dựng cơ sở sản xuất, phân phối, cung ứng các phương tiện, dịch vụ ... trong lĩnh vực dân số.

7. Kiện toàn tổ chức bộ máy và đào tạo

Tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy làm công tác dân số theo hướng tinh gọn, phù hợp giai đoạn, chuyên nghiệp, hiệu quả; đảm bảo sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, đồng thời thực hiện quản lý chuyên môn thống nhất. Có chính sách đãi ngộ thỏa đáng, nâng cao hiệu quả hoạt động của đội ngũ cộng tác viên dân số ở ấp, khu phố.

Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, thực hiện chuẩn hóa đội ngũ cán bộ dân số các cấp, đáp ứng yêu cầu chuyển hướng sang chính sách dân số và phát triển. Đưa nội dung dân số và phát triển vào chương trình đào tạo, tập huấn, nghiên cứu khoa học.

Xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành nhằm tăng cường chỉ đạo, điều phối hoạt động của các ngành, cơ quan có chức năng quản lý các lĩnh vực liên quan tới dân số và phát triển.

Đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, cung cấp dịch vụ, tạo thuận lợi cho người dân. Triển khai thực hiện đăng ký dân số và cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia thống nhất dùng chung đáp ứng yêu cầu quản lý xã hội. Cung cấp số liệu đầy đủ, tin cậy và dự báo dân số chính xác phục vụ việc lồng ghép các yếu tố dân số trong xây dựng và thực hiện các chiến lược, quy hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội.

III. Các chương trình, đề án thực hiện

1. Chương trình mục tiêu Y tế - dân số.

2. Dự án Dân số - Phát triển.

3. Dự án nâng cao chất lượng về dân số.

4. Đề án Sàng lọc trước sinh, sơ sinh.

5. Đề án xã hội hóa phương tiện tránh thai.

6. Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh.

7. Đề án chăm sóc sức khỏe người cao tuổi.

IV. Kinh phí thực hiện:

Kinh phí thực hiện Kế hoạch từ các nguồn: Ngân sách trung ương, ngân sách địa phương theo phân cấp ngân sách hiện hành được bố trí trong dự toán ngân sách nhà nước hàng năm của các cơ quan, đơn vị, địa phương và các nguồn hợp pháp khác.

V. Tổ chức thực hiện:

1. Các Sở, ban, ngành của tỉnh; UBND các huyện, thị xã, thành phố theo thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ được giao tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả các nội dung nhiệm vụ đã được phân công tại Kế hoạch 1657/KH-UBND ngày 31/7/2018 của UBND tỉnh thực hiện chương trình số 60-CTr/TU ngày 02/5/2018 của Tỉnh ủy Gia Lai thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về công tác dân số trong tình hình mới và Kế hoạch này.

2. Sở Y tế:

- Chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan xây dựng kế hoạch chi tiết thực hiện các nhiệm vụ đảm bảo theo đúng yêu cầu, tiến độ đề ra.

- Tiếp tục triển khai có hiệu quả Nghị định số 39/2015/NĐ-CP ngày 27/4/2015 của Chính phủ về chính sách hỗ trợ cho phụ nữ thuộc hộ nghèo là người dân tộc thiểu số khi sinh con đúng chính sách dân số; các đề án, mô hình về nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn tỉnh.

- Hướng dẫn, kiểm tra, tổng hợp tình hình thực hiện Kế hoạch và định kỳ hàng năm hoặc đột xuất báo cáo UBND tỉnh.

- Chủ trì, phối hợp các sở, ngành liên quan chuẩn bị nội dung và đề xuất UBND tỉnh tổ chức sơ kết, tổng kết việc thực hiện Kế hoạch.

3. Sở Tư pháp: Phối hợp với Sở Y tế và các sở, ngành liên quan rà soát văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND tỉnh; tham mưu UBND tỉnh ban hành văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật hoặc ban hành mới văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền.

4. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội: Chủ trì phối hợp với Sở Y tế và các sở, ngành liên quan triển khai các chương trình, đề án, dự án về bình đẳng giới, bảo trợ xã hội, người cao tuổi, tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo...

5. Sở Thông tin và Truyền thông: Chủ trì, phối hợp với Sở Y tế và địa phương tổ chức triển khai các chương trình, đề án, dự án về thông tin, tuyên truyền, ứng dụng công nghệ thông tin. Tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan báo chí để thông tin, tuyên truyền kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về dân số và phát triển.

6. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Tổ chức thực hiện các hoạt động phát triển gia đình bền vững, phòng chống bạo lực gia đình; lồng ghép các nội dung DS-KHHGĐ, dân số và phát triển vào các hoạt động của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở cơ sở, các hoạt động tuyên truyền văn hóa hướng tới mục tiêu mỗi gia đình sinh đủ 2 con, no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và phát triển bền vững.

7. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Chủ trì, phối hợp với Sở Y tế và các ngành chức năng tổ chức triển khai các chương trình, đề án, dự án về xây dựng nông thôn mới, di dân tái định cư các dự án xây dựng thủy điện, thủy lợi theo định hướng của Trung ương và của tỉnh.

8. Sở Khoa học và Công nghệ: Chủ trì, phối hợp với Sở Y tế và các ngành chức năng thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ về dân số và phát triển.

9. Sở Nội vụ: Chủ trì, phối hợp với Sở Y tế và các ngành chức năng triển khai các chương trình, đề án, dự án về thanh niên, tổ chức bộ máy làm công tác dân số theo định hướng của Trung ương và tỉnh.

10. Sở Giáo dục và Đào tạo: Chủ trì, phối hợp với Sở Y tế và các ngành chức năng triển khai nội dung chương trình giáo dục về dân số, sức khỏe sinh sản trong nhà trường. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa tuyên truyền kiến thức về dân số, sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên cho học sinh, sinh viên.

11. Ban Dân tộc: Chủ trì, phối hợp với Sở Y tế, các sở, ngành liên quan, UBND các huyện, thị xã, thành phố triển khai Đề án Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh có hiệu quả.

12. Sở Kế hoạch và Đầu tư: Chủ trì, phối hợp với Sở Y tế, Sở Tài chính tham mưu UBND tỉnh cơ chế đầu tư, ưu đãi, khuyến khích các cơ quan, đơn vị, cá nhân cung cấp dịch vụ dân số phù hợp với quy định của pháp luật và tình hình thực tế ở địa phương.

13. Sở Tài chính: Chủ trì phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Y tế tham mưu UBND tỉnh bố trí nguồn lực từ ngân sách địa phương để thực hiện toàn diện, đồng bộ công tác dân số đã được phân cấp theo quy định.

14. Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Báo Gia Lai: Đưa tin phản ánh, nâng cao chất lượng, thời lượng các chuyên đề, phóng sự, tuyên truyền phổ biến các chủ trương, chính sách, pháp luật về công tác dân số và phát triển trên phương tiện thông tin đại chúng.

15. Công an tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh: Hướng dẫn, chỉ đạo, triển khai thực hiện chính sách về dân số đối với sỹ quan, chiến sỹ, công nhân viên quốc phòng. Tham gia các hoạt động về dân số gắn với công tác bảo vệ an ninh quốc gia, an ninh biên giới trên địa bàn tỉnh.

16. UBND các huyện, thị xã, thành phố triển khai thực hiện các nhiệm vụ về DS-KHHGĐ, dân số phát triển tại địa phương theo kế hoạch của UBND tỉnh và hướng dẫn của cơ quan chức năng; xây dựng và tổ chức thực hiện các kế hoạch 5 năm và hàng năm về dân số phát triển phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương.

17. Đề nghị Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các Hội, Đoàn thể của tỉnh phối hợp với các sở, ban, ngành của tỉnh để phổ biến, tuyên truyền, vận động hội viên, đoàn viên và các tầng lớp nhân dân tích cực thực hiện Kế hoạch của UBND tỉnh; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục trong tổ chức mình, tham gia xây dựng chính sách, pháp luật và giám sát việc thực hiện pháp luật về dân số.

UBND tỉnh yêu cầu các sở, ban, ngành của tỉnh, UBND các huyện, thị xã, thành phố, các cơ quan, đơn vị tổ chức thực hiện Kế hoạch hành động giai đoạn 2020-2025 của tỉnh Gia Lai thực hiện Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030. Định kỳ hằng năm hoặc đột xuất, báo cáo kết quả thực hiện về Sở Y tế để tổng hợp báo cáo UBND tỉnh và Bộ Y tế./.