trách nhiệm hình sự của pháp nhân

"trách nhiệm hình sự của pháp nhân" được hiểu như sau:

Là một loại trách nhiệm pháp lý nghiêm khắc nhất được áp dụng đối với pháp nhân khi pháp nhân đó thực hiện một hành vi phạm tội thể hiện bằng biện pháp cưỡng chế nhà nước dưới hình thức hình phạt".Ở châu Âu, trước Cách mạng Pháp năm 1789, trách nhiệm hình sự của pháp nhân đã bước đầu được ghi nhận, nhưng sau đó do ảnh hưởng của trường phái Khai sáng - Nhân đạo và phong trào cách pháp luật hình sự cùng với- sự ghi nhận nguyên tắc lỗi và nguyên tắc cá thể hoá hình phạt trong luật thực định, dẫn tới việc không chấp nhận nguyên tắc trách nhiệm hình sự của pháp nhân ở các nước tại châu lục này.Nhưng đến giữa thế kỉ XIX, các nước theo truyền thống thông luật như Anh, Mỹ, Canada, Ôxtrâylia với chính sách hình sự mềm dẻo và rất thực dụng đã quay lại áp dụng chế độ trách nhiệm hình sự của pháp nhân trong thực tiễn xét xử. Còn ở châu Âu lục địa, một số nước vào nửa cuối thế kỉ XX cũng đã thiết lập lại nguyên tắc trách nhiệm hình sự của pháp nhân trong luật thực định như Hà Lan năm 1950 đối với các tội phạm kinh tế và đến năm 1976 đối với mọi tội phạm; Bồ Đào Nha năm 1982; Pháp 1994; Phần Lan năm 1995, Vương quốc Bỉ năm 1999 và gần đây nhất là Thụy Sĩ với việc thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự năm 2003 đã chính thức thừa nhận trách nhiệm hình sự của pháp nhân.Hiện nay, chế định trách nhiệm hình sự của pháp nhân được thiết lập không chỉ trong luật hình sự ở những nước nêu trên, mà còn được thừa nhận trong luật hình sự của một số nước ở châu Mỹ Latinh, châu Á, (Nhật Bản, Singapo, Trung Quốc...).Ở Việt Nam, từ lâu trách nhiệm pháp lý của pháp nhân đã được quy định trong lĩnh vực pháp luật khác nhau như dân sự, kinh tế và hành chính. Tuy nhiên trong lĩnh vực hình sự, trong cả hai lần pháp điển hoá với việc ban hành Bộ luật hình sự năm 1985 và 1999, các nhà làm luật vẫn chưa chấp nhận nguyên tắc trách nhiệm hình sự của pháp nhân bên cạnh nguyên tắc trách nhiệm hình sự của cá nhân.Truy cứu trách nhiệm hình sự pháp nhân là khởi tố vụ án, tiến hành điều tra và xét xử đối với một pháp nhân. Các cơ quan bảo vệ pháp luật có quyền năng về tố tụng hình sự phải tiến hành điều tra và khi tìm đủ chứng cứ cần thiết để chứng minh cho hành vi phạm tội của pháp nhân thì có quyền truy cứu trách nhiệm hình sự pháp nhân đó. Cũng như việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cá nhân, việc truy cứu trách nhiệm hình sự pháp nhân nói chung mang tính chất công tố, quyền đó thuộc về nhà nước. Chỉ có toà án mới có quyền xử lý vấn đề trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân.Về chế tài hình sự áp dụng đối với một pháp nhân không thể áp dụng hình phạt tử hình hoặc tù... như đối với cá nhân. Chế tài hình sự đối với pháp nhân có thể là giải tán pháp nhân, buộc pháp nhân đó phải chịu mức án bằng việc bị tịch thu tài sản, tiền bạc, hoặc bị hạn chế một số quyền trong hoạt động kinh doanh, hoặc tăng thuế...